Tην περίοδο 2010-2013, οπότε η ελληνική οικονομία κλυδωνιζόταν υπό το σκληρό ροκ της εισόδου στο μνημόνιο, ένα σημαντικό τμήμα από τα περίπου 60 δισ. ευρώ, που υπολογίζουν οι τράπεζες ότι έφυγαν, τότε, από τις ελληνικές καταθέσεις, επενδύθηκε σε βρετανικά ακίνητα. Μάλιστα, οι αγορές ιδιοκτησιών με αξία ακόμη και άνω του 1 εκατ. ευρώ, πολλές φορές με μετρητά και χωρίς ιδιαίτερα παζάρια, είχαν μετατρέψει, κυρίως την πρώτη τριετία του μνημονίου, τους Έλληνες στους αγαπημένους πελάτες των μεσιτών του Λονδίνου.
Ωστόσο, το Brexit και η ανυπαρξία συμφωνίας για το πώς αυτό θα υλοποιηθεί δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει την κτηματαγορά της πρωτεύουσας της Γηραιάς Αλβιώνας, με τις συναλλαγές στο κεντρικό Λονδίνο να εμφανίζουν την μεγαλύτερη υποχώρηση των τελευταίων δέκα ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών Lonres, που παραθέτει πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times, ο αριθμός των ποιοτικών ακινήτων που άλλαξε χέρια το 2018 μειώθηκε σε ποσοστό 14%, φθάνοντας τα επίπεδα του 2008. Και οι πωλήσεις νεόδμητων σπιτιών -εξαιρουμένων όσων διατέθηκαν σε μεγάλους χρήστες-είναι οι χαμηλότερες από το 2012. Την ίδια στιγμή, όσοι πώλησαν, δέχτηκαν να μειώσουν, σε ποσοστό 11,5%, τις αρχικά ζητούμενες τιμές.
Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, το Brexit έχει ανατρέψει κάτι που θεωρούνταν δεδομένο για πολλά χρόνια: ότι η ανοδική πορεία των τιμών των ακινήτων στο Λονδίνο θα συνεχιστεί επί μακρόν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας, το διάστημα 2015-2017, ο εισερχόμενος πληθυσμός στο Λονδίνο με αντικείμενο είτε την εργασία είτε την απασχόληση υποχώρησε κατά 30.000 άτομα, σε σχέση με πριν από μία τριετία. Η μείωση του πληθυσμού σημαίνει την υποχώρηση της ζήτησης για κατοικίες και κατ’ επέκταση των τιμών. Και σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία, οι τιμές εκτιμάται ότι θα υποχωρήσουν σε ποσοστό έως και 30%, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η πτώση των τιμών ή και ενδεχόμενο κραχ της βρετανικής αγοράς ακινήτων, θα επηρεάσει, κατά βάση, όσους ιδιοκτήτες έχουν δάνεια των οποίων το ύψος είναι μεγαλύτερο από την αξία αποτίμησης του ακινήτου. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με το κτηματομεσιτικό δίκτυο Emoov, σήμερα η αποτίμηση για ένα στα πέντε σπίτια είναι χαμηλότερη σε σχέση με τη ζητούμενη τιμή, όταν πριν από δύο χρόνια αυτό συνέβαινε για μία στις 20 κατοικίες.
Τ. Κοτζαναστάσης: Χαμηλές οι προσδοκίες για υπεραξίες
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Πρόεδρος Urban Land Insitute και διευθύνων σύμβουλος της 8G Capital Partners Ltd, Τάσος Κοτζαναστάσης, παραδοσιακά, στην Μεγάλη Βρετανίαίσχυε το αξίωμα “safe as houses”.
“Ωστόσο, το δόγμα αυτό φαίνεται να καταρρίπτεται, ενδεχομένως ανεπιστρεπτί. Οι τιμές στο Λονδίνο πέφτουν για πρώτη φορά από το 2009, ενώ αντίθετοι άνεμοι έχουν εμφανιστεί σε όλη την αγορά. Από την πλευρά της ζήτησης παρατηρούμε υποχώρηση του μεταναστευτικού ρεύματος που συνεπάγεται μείωση των κατοίκων και του αγοραστικού ενδιαφέροντος για οικιστικά ακίνητα, ενώ τα επιτόκια έχουν πλέον αφήσει τα ιστορικά χαμηλά. Σε μια προσπάθεια αποθάρρυνσης των ‘Buy to Let Investors’ και ενίσχυσης των αγοραστών πρώτης κατοικίας, η αγορά επενδυτικής κατοικίας τιμωρείται με επιπρόσθετα τέλη μεταβίβασης 3%, ενώ τα κεφαλαιουχικά κέρδη φορολογούνται με 28% (έναντι 20%).
Η κατάσταση ενδέχεται να χειροτερέψει δραματικά με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Σεπτέμβριο ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Mark Carney έχει κάνει λόγο για ενδεχόμενη πτώση τιμών έως και 35%, σε περίπτωση σκληρού Brexit, το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί μετά τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις. Προβλέπουμε ότι οι τιμές στο Λονδίνο, στο καλό σενάριο, θα ενισχυθούν ελαφρώς, ενώ στο κακό, δηλαδή σε περίπτωση σκληρού Brexit, θα υποχωρήσουν σημαντικά. Ως αποτέλεσμα, θα λέγαμε ότι όσοι Έλληνες αγόρασαν ακίνητο τα τελευταία χρόνια στο Λονδίνο θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις προσδοκίες τους για υπεραξίες σήμερα ή τα επόμενα χρόνια, τουλάχιστον, ωσότου ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με το Brexit” σημειώνει ο κ. Κοτζαναστάσης.
Οι Έλληνες αγοραστές
Σύμφωνα με στοιχεία που η Βρετανία έχει παράσχει, στο παρελθόν, στην Ελλάδα, ξεπερνούν τους 3.200 οι Έλληνες που διαθέτουν κατοικία στη χώρα, αριθμός που είχε οδηγήσει, τέλη του 2015, τον τότε υφυπουργό Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη να μιλήσει για τη θεσμοθέτηση ΕΝΦΙΑ εξωτερικού, εγχείρημα που παρέμεινε στο συρτάρι. Υπολογίζεται ακόμη ότι το διάστημα 2010-2012, σε ετήσια βάση, οι Έλληνες δαπανούσαν περίπου 300-340 εκατ. ευρώ στην λονδρέζικη αγορά ακινήτων, αποκτώντας ιδιοκτησίες τις οποίες, σε πολλές περιπτώσεις, επέλεγαν να διατηρούν κενές.
Η λονδρέζικη κτηματαγορά αποτελούσε διαχρονικά τον “μαγνήτη” των Ελλήνων κροίσων όχι μόνον λόγω των ισχυρών προοπτικών αύξησης των τιμών, αλλά κι επειδή εξασφαλίζει ιδιωτικότητα. Το 52% των τίτλων ιδιοκτησίας ελέγχεται από αγνώστου ταυτότητας εταιρείες στο Λονδίνο, ενώ το 91% των διεθνών εταιρειών, που έχουν υπό την κυριότητά τους βρετανικά ακίνητα, βρίσκονται σε φορολογικούς παραδείσους, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας.
Με άλλα λόγια, τα ελληνικού… χρώματος deals είναι δύσκολα ανιχνεύσιμα. Ωστόσο, διατηρώντας κρυφή την ταυτότητα των αγοραστών, Βρετανοί μεσίτες έχουν αποκαλύψει ορισμένες συναλλαγές. Έτσι, το 2015, οπότε το πολιτικό και οικονομικό τοπίο στην Ελλάδα ήταν ομιχλώδες, σημαντικός αριθμός από τα 200 διαμερίσματα συνολικής αξίας 157,2 εκατ. ευρώ του, 41 ορόφων, ουρανοξύστη Maine Tower, που πωλούνταν από τα σχέδια, κατέληξε σε Έλληνες. Οι ζητούμενες τιμές πώλησης; Από περίπου 400 χιλ. ευρώ για ένα στούντιο, έως 1,4 εκατ. ευρώ για διαμέρισμα τριών υπνοδωματίων, με τον ουρανοξύστη, που διαθέτει γυμναστήριο, κινηματογράφο και ιδιωτική βιβλιοθήκη, να ολοκληρώνεται το 2019.
