Από 1.1.2019 η λειτουργία των ανωνύμων εταιρειών (Α.Ε.) διέπεται από τον νέο νόμο 4548/2018, ο οποίος κατήργησε τον προηγούμενο ν. 2190/1920, που ίσχυσε για περίπου έναν αιώνα.
Με τον νέο νόμο, οι προϋποθέσεις κατάρτισης συμβάσεων της εταιρείας με συνδεδεμένα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που την ελέγχουν (συγγενείς εταιρείες, μέλη Δ.Σ., μετόχους και συγγενείς τους, κ.λπ.), καθώς και η παροχή ασφαλειών και εγγυήσεων προς τρίτους υπέρ των προσώπων αυτών, γίνονται πιο αυστηρές.
Συγκεκριμένα, προκειμένου να συναφθεί εγκύρως μια τέτοια σύμβαση θα πρέπει να δοθεί ειδική άδεια με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου (ή της γενικής συνέλευσης των μετόχων), η οποία υπόκειται σε δημοσιότητα. Ειδικά για τις εισηγμένες εταιρείες, η προαναφερθείσα απόφαση λαμβάνεται με βάση έκθεση ορκωτού ελεγκτή λογιστή, η οποία αξιολογεί κατά πόσον η συναλλαγή είναι δίκαιη και εύλογη για την εταιρεία και τους μετόχους που δεν αποτελούν συνδεδεμένο μέρος («fairness opinion»).
Δημοσιότητα. Το διοικητικό συμβούλιο ανακοινώνει την παροχή άδειας για την κατάρτιση συναλλαγής είτε από το ίδιο είτε από τη γενική συνέλευση. Η ανακοίνωση αυτή υποβάλλεται σε δημοσιότητα στο ΓΕΜΗ πριν από την ολοκλήρωση της συναλλαγής και περιλαμβάνει πληροφορίες (α) ως προς τη φύση της σχέσης της εταιρείας με το συνδεδεμένο μέρος, (β) την ημερομηνία και την αξία της συναλλαγής, (γ) κάθε αναγκαία πληροφορία για να αξιολογηθεί κατά πόσον η συναλλαγή είναι δίκαιη και εύλογη για την εταιρεία και τα πρόσωπα που δεν αποτελούν συνδεδεμένο μέρος, συμπεριλαμβανομένων των μετόχων μειοψηφίας.
Εντός δέκα ημερών από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης της χορήγησης άδειας από το διοικητικό συμβούλιο, μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/20 του κεφαλαίου μπορούν να ζητήσουν τη σύγκληση γενικής συνέλευσης για να αποφασίσει αυτή σχετικά με το ζήτημα της παροχής της άδειας. Η σύμβαση θεωρείται οριστικά έγκυρη μόνο μετά την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας των δέκα ημερών ή τη λήψη της άδειας από τη γενική συνέλευση ή την έγγραφη δήλωση του συνόλου των μετόχων προς την εταιρεία ότι δεν προτίθενται να ζητήσουν τη σύγκληση της γενικής συνέλευσης.
Εξαιρέσεις. Οι ανωτέρω προϋποθέσεις δεν απαιτούνται για πράξεις που δεν εξέρχονται των ορίων των τρεχουσών συναλλαγών της εταιρείας με τα συνδεδεμένα πρόσωπα. Ως τρέχουσες συναλλαγές νοούνται εκείνες που είναι συνήθεις σε σχέση με τις εργασίες και το αντικείμενο της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρείας, ως προς το είδος και το μέγεθός τους και συνάπτονται με τους συνήθεις όρους της αγοράς. Τεκμαίρεται ότι σύμβαση της εταιρείας δεν είναι συνήθης ως προς το μέγεθός της αν η αξία της αποτιμάται τουλάχιστον σε 10% του ενεργητικού της.
Επίσης εξαιρούνται, μεταξύ άλλων, συμβάσεις της εταιρείας με τους μετόχους της, εφόσον η δυνατότητα κατάρτισης προσφέρεται σε όλους τους μετόχους με τους ίδιους όρους και διασφαλίζονται η ίση μεταχείριση όλων των μετόχων και η προστασία των συμφερόντων της εταιρείας.
Επιπλέον, συμβάσεις της εταιρείας με 100% θυγατρική της, συναλλαγές ως προς τις οποίες ο νόμος προϋποθέτει έγκριση από τη γενική συνέλευση, εφόσον οι σχετικές νομοθετικές διατάξεις αντιμετωπίζουν ειδικώς και προστατεύουν επαρκώς τη δίκαιη μεταχείριση όλων των μετόχων.
Αποδοχές μελών Δ.Σ. Ειδικές διατάξεις ισχύουν για τις αμοιβές μελών Δ.Σ. Τα μέλη του Δ.Σ. δικαιούνται να λάβουν αμοιβή ή άλλες παροχές, σύμφωνα με τον νόμο και τα οριζόμενα στο καταστατικό και, κατά περίπτωση, την πολιτική αποδοχών της εταιρείας.
Ειδικά δε, οι εισηγμένες Α.Ε. οφείλουν να θεσπίσουν πολιτική αποδοχών με βάση τις νέες διατάξεις, η οποία υπόκειται σε έγκριση από τη γενική συνέλευση και σε διατυπώσεις δημοσιότητας. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι νέες διατάξεις χρήζουν άμεσης και αναλυτικής ερμηνείας και διευκρινίσεων από τις αρμόδιες αρχές, καθώς πολλά σημεία είναι ασαφή και ήδη οι επιχειρήσεις καλούνται να τις εφαρμόσουν.
* Ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης είναι ορκωτός ελεγκτής-λογιστής. Η κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνη του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).
