Έχουν γίνει βήματα στο μέτωπο της μείωσης των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών, ωστόσο συνεχίζουν να παραμένουν αρκετά εμπόδια, όπως σημειώνει η Morgan Stanley σε έκθεσή της για τις ελληνικές τράπεζες μετά από συναντήσεις που είχε στην Αθήνα με Αlpha, Eurobank, Εθνική, Πειραιώς, Grivalia, Τράπεζα της Ελλάδος, TXΣ και τη διοίκηση μίας εταιρείας διαχείρισης NPLs (servicer). Η πρόοδος όσον αφορά τη μείωση των NPEs ανεξάρτητα από μια “κακή τράπεζα” πρέπει να ενισχυθεί με την αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη, κάτι που θα είναι θετικό για την επίτευξη των στόχων μείωσης των NPEs, όπως αναφέρει.
Νέος νόμος Κατσέλη
Οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη είναι γενικότερα θετικές, ωστόσο έχουν κάποια προβλήματα. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με τις τράπεζες και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα τον νέο αυτό νόμο που θα τεθεί σε ισχύ από τον Μάρτιο. Από τις συναντήσεις που είχε η Morgan Stanley φάνηκε πως αν και σε ορισμένα σημεία τα κριτήρια για την προστασία αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα (χαμηλότερα όρια εισοδήματος και αξίας ακινήτων, καθιέρωση ενός ανώτατου ορίου για τα εκκρεμή δάνεια, αυτόματη απώλεια προστασίας σε περίπτωση τριών καθυστερημένων πληρωμών), αναμένεται επίσης ο νόμος να επεκταθεί ώστε να καλύπτει επιχειρηματικά δάνεια που χρησιμοποιούν την πρώτη κατοικία ως εγγύηση. Η κυβέρνηση σκοπεύει να επιδοτήσει τις πληρωμές των δανειοληπτών που εμπίπτουν στο νέο νόμο, κάτι που θα ήταν θετικό για τις τράπεζες, αλλά η αβεβαιότητα παραμένει λόγω των ευρωπαϊκών κανόνων ανταγωνισμού. Ωστόσο, οι προσδοκίες είναι γενικότερα υψηλές όσον αφορά τον θετικό αντίκτυπο για τις τράπεζες που θα είχε η μεταρρύθμιση του νόμου Κατσέλη για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και τη μείωση των NPEs.
Bad Bank
Η εφαρμογή μιας bad bank έχει δυσκολίες. Παρά το ότι η εσωτερική πολιτική δυναμική φαίνεται να ευνοεί όλο και περισσότερο μια επιταχυνόμενη λύση για το ζήτημα των NPEs, τα σχέδια της Τράπεζας της Ελλάδος και του TXΣ έχουν αρκετά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Απαιτείται έγκριση από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ωστόσο εγχωρίως θεωρείται πως η προσοχή τους είναι επικεντρωμένη στη δέσμευση της Ελλάδας για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να νομοθετηθούν μέχρι τα τέλη του 2018 και εξακολουθούν να εκκρεμούν, όπως η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη.
Σχέδιο ΤτΕ
Το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος είναι πιο ριζοσπαστικό σε σχέση με το σχέδιο του ΤΧΣ, από άποψη απόλυτου επιπέδου μείωσης των επισφαλών χρεών και επειδή στοχεύει στην αντιμετώπιση του αντισυμβατικού κεφαλαιακού πλαισίου που είναι απαγορευτικό στην επιταχυνόμενη μείωση των NPEs. Το σχέδιο βρίσκεται στα αρχικά του στάδια, με την εφαρμογή του να αναμένεται το 2020 στο καλύτερο σενάριο, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην αγορά, όπως επισημαίνει η Morgan Stanley. Η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος απαιτεί εσωτερικές νομοθετικές αλλαγές στα εξής: τη λογιστική αντιμετώπιση των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων, το χρονοδιάγραμμα πληρωμών της ελληνικής κυβέρνησης και την παράκαμψη του ισολογισμού (P&L) κατά την αναγνώριση των ζημιών. Επιπλέον σε αυτό το στάδιο η κυβέρνηση δεν υπέβαλε επίσημο αίτημα στη DG Comp για την έγκριση του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος, που είναι και απαραίτητο βήμα πριν από την περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου.
Σχέδιο ΤΧΣ
Το σχέδιο του ΤΧΣ εξαρτάται από την κρατική εγγύηση που θα καλύπτει ένα ποσοστό των ζημιών που υφίστανται οι τράπεζες κατά τη μεταφορά των ΝΡΕs σε ένα όχημα “κακής τράπεζας”, το APS. Η ελληνική κυβέρνηση έχει στείλει το σχέδιο προς έγκριση στην DG Comp. Γενικά υπάρχει αισιοδοξία ότι η έγκριση θα μπορούσε να δοθεί εντός δύο μηνών, υποδηλώνοντας πως το σχέδιο θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία το 2019. Δύο σημαντικά πλεονεκτήματα αυτού του σχεδίου είναι (i) ότι το σχέδιο δεν απαιτεί εσωτερικές νομοθετικές αλλαγές και (ii) υπάρχει προηγούμενο από την ιταλική πρωτοβουλία GACS. Πάντως, δεν είναι εγγυημένη η ευρωπαϊκή έγκριση. Οι όποιες τυχόν απώλειες κατά τη μεταφορά των NPEs θα μοιραστούν με το κράτος στο πλαίσιο του σχεδίου του ΤΧΣ, γεγονός που μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες ανταγωνισμού.
Η αγορά των NPLs είναι ισχυρή στην Ελλάδα
Οι τράπεζες προχωρούν σταδιακά στην πώληση των NPLs και εξετάζουν επίσης τις τιτλοποιήσεις. Η Eurobank θα είναι η πρώτη που θα προχωρήσει σε τιτλοποιήσεις και μετά θα ακολουθήσουν και άλλες τράπεζες. Δεν είναι σαφές σε αυτό το στάδιο πώς η εφαρμογή του σχεδίου του ΤΧΣ θα μπορούσε να επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα αυτών των συναλλαγών δεδομένου του ότι το APS θα πρέπει θεωρητικά να μειώσει το κόστος για τις τράπεζες να επιδιώξουν τέτοιες πρωτοβουλίες.
Σε ό,τι αφορά την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Ο ρυθμός αύξησης των δανείων περιορίζεται από το μέγεθος της οικονομικής ανάκαμψης, που μέχρι στιγμής εμφανίζεται μέτριος.
Εκλογές
Οι εκλογές θεωρούνται ευρέως θετικός καταλύτης αν και υπάρχει διχασμός σε ό,τι αφορά το πότε θα διεξαχθούν, με κάποιους να αναμένουν κάλπες τον Μάιο και κάποιους άλλους τον Οκτώβριο. Το κόμμα της αντιπολίτευσης, η Νέα Δημοκρατία, ηγείται στις δημοσκοπήσεις και δεδομένης της φιλικής της στάσης προς τις επιχειρήσεις, εάν αναλάβει την εξουσία θα είναι θετικό για την εμπιστοσύνη και την ψυχολογία της αγοράς.
Οι τράπεζες θα πετύχουν τους στόχους μείωσης των NPEs
Η Morgan Stanley εξακολουθεί να εκτιμά πως οι ελληνικές τράπεζες θα πετύχουν τους στόχους μείωσης των NPEs το διάστημα 2019-2021 ειδικά εάν η αναθεώρηση του νόμου Κατασέλη περάσει επιτυχώς και υπάρξει παράλληλα με ένα κυβερνητικό σχέδιο επιδότησης. Η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη θα ενθαρρύνει περισσότερους οφειλέτες να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους, ωστόσο η επίδραση στα υπόλοιπα NPEs θα χρειαστεί τουλάχιστον 12 μήνες για να φανεί. Όσον αφορά την bad bank, το σχέδιο του ΤΧΣ βρίσκεται σε πιο προχωρημένα στάδια, αλλά το μέγεθος και οι όροι του σχεδίου είναι ασαφές όπως ασαφής είναι και η ευρωπαϊκή έγκριση.
