Σε πλήρη αναμόρφωση του Ποινικού Χάρτη της χώρας, σε επίπεδο δικών, αντιμετώπισης εγκλημάτων (καταργούνται τα πταίσματα), τρόπου έκτισης των ποινών και τρόπου μετατροπής (κοινωφελής εργασία), προχωρεί το υπουργείο Δικαιοσύνης. Με αυτή, μετά από 70 χρόνια καταργείται ο νόμος περί καταχραστών του Δημοσίου (1608/50) που προέβλεπε έως και ισόβια για τους παραβάτες, “είτε ήταν τα λευκά κολάρα, είτε τα γάντια μιας καθαρίστριας”, όπως είπε πρόσφατα σε συνέντευξή του ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχ. Καλογήρου.
Έτσι η ποινή της ισοβίου καταργείται (για όλα τα οικονομικά εγκλήματα) και ανώτατη ποινή θα είναι έως 15 χρόνια, ενώ προβλέπεται ειδική παραγραφή 20ετίας. Επιπλέον, στην περίπτωση που αποκαθιστούν πλήρως τη ζημιά που έχουν προκαλέσει θα έχουν ευνοϊκή ποινική μεταχείριση, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις προβλέπεται απαλλαγή.
Οι αλλαγές στους Κώδικες Ποινικής Δικονομίας και στον Ποινικό Κώδικα παρουσιάστηκαν από τον υπουργό Δικαιοσύνης, Μιχάλη Καλογήρου και ο πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, ποινικολόγος Χριστόφορος Αργυρόπουλος είπε πως η αλλαγή στο νομικό πλαίσιο για τους καταχραστές του Δημοσίου κρίθηκε αναγκαία, λόγω των δυσλειτουργιών που παρατηρήθηκαν όπως με την περίπτωση της καθαρίστριας από το Βόλο η οποία οδηγήθηκε στη φυλακή.
Ποιοι θα είναι αυτοί
Τι ορίζει ο νέος κώδικας, ο οποίος έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, για τους καταχραστές του Δημοσίου; Ως τέτοιος θα ορίζεται αυτός που με τις παράνομες συμπεριφορές του ( σ.σ. απιστίες, πλαστογραφίες, ψευδείς βεβαιώσεις και άλλα αδικήματα) προκαλεί ζημιά στο Δημόσιο.
Μάλιστα, κρίθηκε αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι ως Δημόσιο ορίζεται, στον νέο Ποινικό Κώδικα, το Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Οι συγκεκριμένες προβλέψεις δεν αφορούν φορείς ιδιωτικής νομικής φύσεως οι οποίοι ενδεχομένως διαχειρίζονται δημόσια περιουσία ή τα πιστωτικά ιδρύματα.
Οι νέες διατάξεις αφορούν στο σύνολο των παραβατών της ποινικής νομοθεσίας (πλημμελήματα και κυρίως κακουργήματα) και περιλαμβάνει και τους καταχραστές.
Θα υπάρξουν απαλλαγές
Θεωρείται δεδομένο πως οι αλλαγές αυτές θα ευνοήσουν πολλούς (ήδη) κατηγορούμενους που κινδυνεύουν με ισόβια, αλλά εφόσον η δίκη τους δεν έχει ολοκληρωθεί, έχουν τη νομική δυνατότητα να αξιοποιήσουν τη σχετική διάταξη. Δηλαδή αν η δίκη με βάση τον 1608/50 δεν έχει ολοκληρωθεί και οι νέες διατάξεις ψηφιστούν πριν εκδοθεί απόφαση θα εφαρμοστεί, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, ο νέος ευνοϊκότερος νόμος. Θα υπάρξει όμως και μεταβατική διάταξη.
Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομία για τους καταχραστές του Δημοσίου προβλέπεται η διαδικασία της ποινικής διαπραγμάτευσης η οποία θα ισχύει για όλα τα κακουργήματα. Δηλαδή ο διωκόμενος έχει δικαίωμα μέχρι και το ακροατήριο, να πληρώσει, να αποκαταστήσει τη ζημία που προκάλεσε και να τύχει ευνοϊκότερης μεταχείρισης η και να αθωωθεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Σε κάθε περίπτωση προβλέπεται ειδική παραγραφή 20 χρόνων (αυξάνεται δηλαδή ο χρόνος παραγραφής) για τα αδικήματα σε βάρος του Δημοσίου.
Διευκρινίστηκε πάντως πως για τους καταχραστές του Δημοσίου υπάρχει και η αυστηρή νομοθεσία για το ξέπλυμα που προβλέπει δημεύσεις και χρηματικές ποινές ανάλογες με τη ζημιά που έχουν προκαλέσει σε βάρος του Δημοσίου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας:
* Ενδυναμώνεται ο ρόλος του εισαγγελέα,
* Ενισχύεται η θέση του συνηγόρου υπεράσπισης,
* Εισάγονται οι νέοι θεσμοί της ποινικής διαπραγμάτευσης, της ποινικής διαταγής και της ποινικής συνδιαλλαγής,
* Συστηματοποιούνται τα μέτρα που αφορούν ανήλικους παραβάτες εξασφαλίζοντας τους ειδική μεταχείριση,
* Παρέχεται η ευχέρεια επιλογής, από τους δικαστές και τους πολίτες, σύγχρονων μοντέλων απονομής δικαιοσύνης.
Συγκεκριμένα:
* Η ποινική διαταγή, θα αφορά τα αδικήματα με ποινές έως ενός χρόνου. Ο εισαγγελέας θα μπορεί να θέτει στο αρχείο τις υποθέσεις, όταν κρίνει ότι δεν είναι σοβαρές και δεν αφορούν το δημόσιο συμφέρον.
* Ο δεύτερος θεσμός, αυτός της αποχής από την ποινική δίωξη, θα αφορά βαρύτερα πλημμελήματα και κακουργήματα. Στα πλημμελήματα με ποινές ως τρία έτη, ο εισαγγελέας θα μπορεί να μην ασκεί ποινική δίωξη, όταν έχει αποκατασταθεί η παρανομία και η διάταξή του θα επικυρώνεται από δικαστή. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις των διώξεων για καταβολή εισφορών, δεν θα ασκείται δίωξη αν ο κατηγορούμενος τακτοποιήσει την οφειλή του. Το ίδιο θα γίνεται κι αν έχει βγάλει δίπλωμα οδηγήσεως ο κατηγορούμενος για τη συγκεκριμένη παράβαση.
Στα κακουργήματα (οικονομικά εγκλήματα και άλλα) αν έχει αποκατασταθεί η ζημιά ολόκληρη και έχει μεταμεληθεί ο δράστης, ο εισαγγελέας θα αναστέλλει την έρευνα για τρία χρόνια. Αν μέσα στα τρία χρόνια ο δράστης δεν κάνει άλλο αδίκημα, τότε η υπόθεση θα μπαίνει στο αρχείο. Και εδώ η διάταξη του εισαγγελέα θα επικυρώνεται από δικαστή.
Ποινική συνδιαλλαγή
Ο Εισαγγελλέας θα μπορεί να προτείνει ποινή στον κατηγορούμενο πριν την άσκηση ποινικής δίωξης με δεδομένη την πλήρη αποκατάσταση της ζημιάς. Αν ο κατηγορούμενος το δεχθεί, η υπόθεση δεν θα φθάνει στο ακροατήριο και η ποινή θα είναι η συμφωνηθείσα.
Ποινική Διαπραγμάτευση
Ο Εισαγγελέας, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες με επιτυχία, θα διαπραγματεύεται με τον κατηγορούμενο σε κάθε στάδιο της ποινικής διαδικασίας και θα έρχεται σε συμφωνία μαζί του για την ολική η μερική αποκατάσταση της ζημιάς και την ποινική του μεταχείριση. Δηλαδή θα του προτείνει μειωμένη ποινή.
Αναγκαία προϋπόθεση η ομολογία ενοχής από τον κατηγορούμενο.
Νέος ποινικός κώδικας
Ο νέος Ποινικός Κώδικας έρχεται να αντικαταστήσει τον προηγούμενο ο οποίος συμπληρώνει 70 χρόνια ζωής.
Βασικό χαρακτηριστικό του σχεδίου του νέου Ποινικού Κώδικα, είναι πως αλλάζει εκ βάθρων το σύστημα ποινών. Καταργούνται όλα τα πταίσματα, από τα οποία όσα δεν κρίνονται σοβαρά θα τιμωρούνται ως διοικητικές παραβάσεις με πρόστιμα και όσα κρίνονται ως σοβαρά μετατρέπονται σε πλημμελήματα.
Η δεύτερη σημαντική τομή είναι ότι καταργείται η μετατροπή της ποινής σε χρηματική ενώ πλέον η μετατροπή θα μπορεί να πραγματοποιείται μόνο σε κοινωφελή εργασία. Η ποινή της κοινωφελούς εργασίας θα εκτελείται σε δημόσιες υπηρεσίες, και ΟΤΑ.
Αυτό, όπως είπε ο πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής ποινικολόγος Χριστόφορος Αργυρόπουλος, “γίνεται για να περιοριστεί ο εγκλεισμός στις φυλακές που αποκοινωνικοποιεί τον άνθρωπο”.
Παράλληλα, τα πλημμελήματα πλέον θα διαχωρίζονται στα ελαφρά και τα βαριά.
-Τα ελαφρά πλημμελήματα που τιμωρούνται με ποινές ως τρία χρόνια φυλάκιση. Οι ποινές για αυτά τα αδικήματα αναστέλλονται πάντα, πλην εξαιρέσεων υποτροπής.
Μπορεί όμως να δοθεί και αναστολή στην εκτέλεση της ποινής με όρους, για παράδειγμα αποζημίωση του παθόντος ή απαγόρευση εξόδου ή υποχρέωση να εμφανίζεται στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής.
-Τα βαριά πλημμελήματα τιμωρούνται από τρία ως πέντε χρόνια οι ποινές θα εκτίονται.
-Για τα κακουργήματα θα επιβάλλονται ποινές από πέντε έως δεκαπέντε έτη, ενώ εάν συντρέχει λόγος μείωσης της ποινής, αναγνωρίζονται περισσότερες από μία ελαφρυντικές περιστάσεις. Επίσης, ρόλο στη ποινή θα παίζει και το εάν ο κατηγορούμενος δυσχέρανε την ποινική δίωξη ή κινήθηκε από ρατσιστικά ή ομοφοβικά κίνητρα.
Εξαιρούνται από όλους τους παραπάνω θεσμούς τα εγκλήματα κατά της ζωής (ληστείες, βιασμοί, ανθρωποκτονίες και άλλα).
