Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο: «Προβληματική η αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου σε επίπεδο Ένωσης – Διακυβεύεται η εμπιστοσύνη των καταναλωτών»
Το σύστημα ελέγχου για τα βιολογικά προϊόντα έχει μεν βελτιωθεί, μπορούν ωστόσο να γίνουν ακόμη περισσότερα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).
Συγκεκριμένα, η ειδική έκθεση αριθ. 4/2019, με τίτλο «Μολονότι το σύστημα ελέγχου για τα βιολογικά προϊόντα βελτιώθηκε, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα προβλήματα», η οποία δημοσιεύθηκε στις 14-03-2019, καταλήγει ότι το σύστημα ελέγχου της ΕΕ για τα βιολογικά προϊόντα έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα προβλήματα. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν επίσης ότι, χρειάζεται να αναληφθεί περαιτέρω δράση για την αποκατάσταση των αδυναμιών που εξακολουθούν να υπάρχουν στα κράτη μέλη, για την εποπτεία των εισαγωγών, καθώς και για την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων.
Οι τιμές που καταβάλλουν οι καταναλωτές για τα προϊόντα που φέρουν το βιολογικό σήμα της ΕΕ είναι ορισμένες φορές πολύ υψηλότερες από εκείνες των συμβατικών προϊόντων. Η συντριπτική πλειονότητα των βιολογικών προϊόντων που καταναλώνονται στην ΕΕ παράγονται εντός αυτής.
Δεν υπάρχουν επιστημονικές δοκιμές από τις οποίες να διαπιστώνεται κατά πόσον ένα προϊόν είναι βιολογικό ή όχι. Επομένως, είναι σημαντικό να υπάρχει ένα άρτιο σύστημα ελέγχου, το οποίο να καλύπτει όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από τους παραγωγούς έως τους μεταποιητές, τους εισαγωγείς και τους διανομείς τροφίμων, και να παρέχει στους καταναλωτές τη διασφάλιση ότι τα βιολογικά προϊόντα που αγοράζουν είναι όντως βιολογικά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εποπτεία αυτού του συστήματος ελέγχου.
Ο βιολογικός τομέας της ΕΕ αναπτύχθηκε με ταχύ ρυθμό τα τελευταία χρόνια. Οι ελεγκτές παρακολούθησαν τη συνέχεια που δόθηκε στην προηγούμενη σχετική έκθεσή τους του 2012, και αξιολόγησαν κατά πόσον το σύστημα ελέγχου της ΕΕ που αφορά την παραγωγή, μεταποίηση, διανομή και εισαγωγή βιολογικών προϊόντων παρέχει πλέον μεγαλύτερη διασφάλιση στους καταναλωτές. Εκτός από την παρακολούθηση της συνέχειας που έδωσαν τα έξι κράτη μέλη στα οποία είχαν πραγματοποιηθεί επισκέψεις στο παρελθόν, περαιτέρω επισκέψεις ελέγχου εντός της ΕΕ πραγματοποιήθηκαν στη Βουλγαρία και την Τσεχική Δημοκρατία.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι το σύστημα ελέγχου έχει βελτιωθεί και ότι οι προηγούμενες συστάσεις τους είχαν, γενικώς, ληφθεί υπόψη. Τα κράτη μέλη που ελέγχθηκαν την προηγούμενη φορά έλαβαν μέτρα για τη βελτίωση των συστημάτων ελέγχου που εφαρμόζουν, ενώ η Επιτροπή άρχισε εκ νέου τις δικές της επισκέψεις ελέγχου, έχοντας πλέον επισκεφθεί τα περισσότερα κράτη μέλη. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες αδυναμίες: δεν υπάρχει πλήρης εναρμόνιση σε όλη την ΕΕ των μέτρων επιβολής που εφαρμόζονται για την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, ενώ ορισμένες φορές σημειώνονταν καθυστερήσεις στη γνωστοποίηση των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης από τις αρχές των κρατών μελών και τους φορείς ελέγχου.
Ο εν προκειμένω έλεγχος κάλυψε εκτενέστερα τα καθεστώτα εισαγωγής. Το 2018, η ΕΕ εισήγαγε βιολογικά προϊόντα από περισσότερες από 100 τρίτες χώρες. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η Επιτροπή άρχισε να επισκέπτεται τους φορείς ελέγχου στις χώρες που εξάγουν βιολογικά προϊόντα στην ΕΕ. Επίσης, εντόπισαν αδυναμίες στους ελέγχους των κρατών μελών επί των εισερχόμενων φορτίων και διαπίστωσαν ότι, σε ορισμένα εξ αυτών, οι έλεγχοι των φορέων ελέγχου επί των εισαγωγέων εξακολουθούσαν να είναι ελλιπείς.
Οι ελεγκτές διερεύνησαν την ιχνηλασιμότητα όσον αφορά τα βιολογικά προϊόντα. Παρά τις βελτιώσεις των τελευταίων ετών, ιδίως στην ΕΕ, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι για πολλά προϊόντα ήταν αδύνατη η ανίχνευση της προέλευσής τους έως το επίπεδο του παραγωγού, ενώ για την ανίχνευση της προέλευσης ορισμένων προϊόντων χρειάστηκαν περισσότεροι από τρεις μήνες.
Οι ελεγκτές συνιστούν στην Επιτροπή τα εξής:
- να αποκαταστήσει τις αδυναμίες που εξακολουθούν να υπάρχουν στα συστήματα ελέγχου των κρατών μελών και να επηρεάζουν την υποβολή στοιχείων·
- να βελτιώσει την εποπτεία που ασκεί επί των εισαγωγών, ιδίως μέσω της βελτίωσης της συνεργασίας της με τους οργανισμούς διαπίστευσης και τις αρμόδιες αρχές άλλων σημαντικών αγορών εισαγωγών·
- να προβαίνει σε διεξοδικότερες διερευνήσεις ιχνηλασιμότητας όσον αφορά τα βιολογικά προϊόντα.
Δήλωση
«Όταν οι καταναλωτές αγοράζουν βιολογικά προϊόντα, λαμβάνουν ως δεδομένο το γεγονός ότι, σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού, έχουν εφαρμοστεί οι κανόνες που διέπουν τη βιολογική παραγωγή, είτε τα προϊόντα αυτά παράγονται στην ΕΕ είτε εισάγονται από τρίτες χώρες», δήλωσε ο Νικόλαος Μηλιώνης, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την έκθεση. «Η Επιτροπή πρέπει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, προκειμένου να αποκαταστήσει τις αδυναμίες που εξακολουθούν να υπάρχουν και να εξασφαλίσει την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου -οι ενέργειες αυτές είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στο σήμα βιολογικής παραγωγής της ΕΕ».
Ιστορικό
Η συγκεκριμένη έκθεση είναι αποτέλεσμα ελέγχου παρακολούθησης της συνέχειας που δόθηκε στην ειδική έκθεση αριθ. 9/2012 του ΕΕΣ, με τίτλο «Έλεγχος των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου που διέπουν την παραγωγή, μεταποίηση, διανομή και εισαγωγή βιολογικών προϊόντων», στο πλαίσιο της οποίας οι ελεγκτές είχαν επισκεφθεί το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιρλανδία.
Υπενθυμίζεται ότιτο ΕΕΣ παρουσιάζει τις ειδικές εκθέσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, καθώς και σε άλλους ενδιαφερομένους, όπως σε εθνικά κοινοβούλια, παράγοντες του ενδιαφερόμενου κλάδου και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι συστάσεις που διατυπώνουν οι ελεγκτές στις εκθέσεις τους υλοποιούνται.
Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)
