Οι προϋποθέσεις για τον περιορισμό της ευθύνης των εταίρων αστικών εταιρειών στο ποσό της αξίας εταιρικής μερίδας
Διατάξη σχετικά με την ευθύνη των εταίρων αστικών εταιρειών περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για την προστασία του εμπορικού απορρήτου που υπερψηφίστηκε σήμερα στη Βουλή.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, με τη ρύθμιση της προτεινόμενης διάταξης ορίζεται η ευθύνη των εταίρων αστικών εταιρειών στο ποσό της αξίας εταιρικής μερίδας τους υπό την προϋπόθεση ότι απέκτησαν την εταιρική ιδιότητα και οι σχετικές υποχρεώσεις γεννήθηκαν πριν την έναρξη ισχύος του ν.4072/2012 (Α’ 86), ήτοι την 11η Απριλίου 2012. Επιπλέον, οι εταίροι δεν πρέπει να συμμετείχαν καθοιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρείας.
Με αυτό τον τρόπο, αντιμετωπίζεται το κοινωνικό πρόβλημα, που έχει ήδη καταστεί οξύ, ιδίως στις αγροτικές περιφέρειες, της εις ολόκληρον ευθύνης εταίρων, οι οποίοι αφενός δεν είχαν καμία ανάμιξη στη διαχείριση και διοίκηση των ΑμΚΕ και αφετέρου δεν προσδοκούσαν οικονομικά ωφελήματα από τη δράση τους, μέσω διανομής κερδών ή άλλου τρόπου.
Η νομοθετική ρύθμιση επιβάλλεται και από τη συνταγματική αρχή της ασφάλειας δικαίου, που επιβάλλει ιδίως τη σαφήνεια και την προβλέψιμη εφαρμογή των εκάστοτε θεσπιζόμενων ρυθμίσεων και η οποία πρέπει να τηρείται με αυστηρότητα όταν πρόκειται για διατάξεις που μπορούν να έχουν σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στους ενδιαφερόμενους.
Σημειωτέον δε ότι σε όλα τα καταστατικά των εταιρειών, που συνεστήθησαν πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 270 του ν. 4072/2012, ρητά αναγράφεται ότι η λειτουργία αυτών των εταιρειών διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 741-784 του ΑΚ, με βάση τις οποίες προσδιορίζεται η ευθύνη των απλών εταίρων στο ποσό της αρχικής εταιρικής εισφοράς.
Δηλαδή, όταν τα απλά μέλη αποφάσισαν να συμμετάσχουν ως εταίροι σ’ αυτήν την νομική μορφή εταιρείας, γνώριζαν ότι ευθύνονται μέχρι του ποσού της εισφοράς τους και προφανώς δεν θα συμμετείχαν εάν γνώριζαν ότι ευθύνονται και με την προσωπική τους περιουσία, παρότι δεν συμμετέχουν στη διοίκηση αυτών των εταιρειών για χρέη προς ιδιώτες ή το δημόσιο (ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος κλπ).
Σε μια τέτοια περίπτωση η θέσπιση συστήματος προσωπικής ευθύνης και για τα μέλη εκείνα που δεν άσκησαν καθήκοντα διοίκησης και διαχείρισης βαίνει προφανώς πέραν του αναγκαίου μέτρου για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του Δημοσίου.
Σύμφωνα δε και με την νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης ένα σύστημα αντικειμενικής αλληλέγγυας και εις ολόκληρον ευθύνης τρίτου προσώπου για απόδοση Φ.Π.Α., βαίνει πέραν του αναγκαίου ορίου για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του Δημοσίου και αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας (C-499/10). Πρέπει δηλαδή να συντρέχει τουλάχιστον κάποιου βαθμού υπαιτιότητα από το τρίτο πρόσωπο μια να θεωρηθεί αλληλεγγύως υπεύθυνο.
Η νομολογία αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το καθεστώς αντικειμενικής ευθύνης που προβλέπει ο Κ.Φ.Δ. (όπως και παλαιότερα ο ν. 2238/1994), και υπερισχύει του εθνικού δικαίου, δεδομένου ότι το δίκαιο της Ε.Ε. είναι υπέρτερης νομικής ισχύος».
Αναλυτικά η διάταξη (άρθρο 103) προβλέπει:
Μετά την παρ. 3 του άρθρου 294 του ν. 4072/2012 προστίθεται παρ. 4 ως εξής:
«4.α. Σε εταιρεία του άρθρου 270, οι εταίροι ευθύνονται για τις υποχρεώσεις της μέχρι του ποσού της εταιρικής μερίδας τους, όταν η είσοδός τους στην εταιρεία και η γένεση των υποχρεώσεων έλαβαν χώρα πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος και δε συμμετείχαν καθοιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρείας
β. Η ρύθμιση αυτή καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς ενώπιον των Δικαστηρίων υποθέσεις».
