Εξαιρούνται από την κατάσχεση τα ποσά προς διανομή στους δικαιούχους μέχρι του ποσού των 7.500 ευρώ ετησίως
Στην τροποποίηση και συμπλήρωση διατάξεων του ν.4481/2017 σχετικά με τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας προχωράει με τροπολογία το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Μεταξύ άλλων, στην τροπολογία προβλέπεται ότι:
– Ανατίθεται στην Ειδική Υπηρεσία Έκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) και η είσπραξη των δικαιωμάτων που είχαν γεννηθεί ως αξιώσεις σε χρόνο προγενέστερο της ανάθεσης της διαχείρισης των δικαιωμάτων στην εν λόγω Ειδική Υπηρεσία και τα οποία δεν είχαν εισπραχθεί από τον οργανισμό συλλογική διαχείρισης, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε, ή την ανεξάρτητη οντότητα διαχείρισης του άρθρου 50 του ν. 4481/2017. Η παρούσα ρύθμιση ισχύει και για μη εισπραχθείσες αμοιβές τον άρθρου 18 του ν. 2121/1993, περί αναπαραγωγής έργου για ιδιωτική χρήση.
– Διευκρινίζεται ότι τα έσοδα από δικαιώματα ή τα έσοδα που προκύπτουν από την επένδυση των εσόδων από δικαιώματα, καθώς και οι απαιτήσεις από δικαιώματα του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 του ν. 4481/2017 και τον ΟΠΙ κατά την άσκηση των καθηκόντων διαχείρισης δικαιωμάτων είναι ακατάσχετα από οποιονδήποτε κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης.
– Τα ως άνω αναφερθέντα έσοδα και οι απαιτήσεις, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη στη Φορολογική Διοίκηση και στο υπόλοιπο Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα, όσον αφορά τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης ή την ανεξάρτητη οντότητα διαχείρισης ή τον ΟΠΙ κατά την άσκηση των καθηκόντων διαχείρισης δικαιωμάτων (ισχύει κατά βάση και σήμερα). Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και στις εκκρεμείς εκτελέσεις ως προς το ατέλεστο μέρος της διαδικασίας αυτών και ως προς τις πράξεις εκτελέσεως που θα γίνουν μετά την έναρξη της ισχύος τους.
– Εξαιρούνται από την κατάσχεση, τα ποσά, που προορίζονται να διανεμηθούν στους δικαιούχους φυσικά πρόσωπα μέχρι του ποσού των επτά χιλιάδων πεντακοσίων (7.500) ευρώ ετησίως για κάθε δικαιούχο φυσικό πρόσωπο, έναντι χρηματικών απαιτήσεων τρίτων, του Δημοσίου, των Ασφαλιστικών Ταμείων και των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία βρίσκονται στα χέρια του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 του ν. 4481/2017 και του ΟΠΙ κατά την άσκηση των καθηκόντων της Ειδικής Υπηρεσίας έκτακτης διαχείρισης δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση:
Α. Με την προτεινόμενη ρύθμιση προστίθεται περίπτωση β στην παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 4481/2017 και ρυθμίζεται η δυνατότητα της είσπραξης των δικαιωμάτων, τα οποία γεννήθηκαν ως αξιώσεις σε χρόνο προγενέστερο της ανάθεσης της διαχείρισης των δικαιωμάτων στην Ειδική Υπηρεσία Έκτατης Διαχείρισης Δικαιωμάτων του ΟΠΙ, και τα οποία δεν έχουν εισπραχθεί από τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης ή την ανεξάρτητη οντότητα διαχείρισης του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε. Το ίδιο ισχύει και για μη εισπραχθείσες αμοιβές του άρθρου 18 του ν. 2121/1993 (Α 25). Η προσθήκη αυτή κρίνεται αναγκαία, καθώς έρχεται να καλύψει το κενό που δημιουργείται στην είσπραξη των δικαιωμάτων που δεν είχαν εισπραχθεί από τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης ή την Ανεξάρτητη Οντότητα διαχείρισης του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε και έχούν γεννηθεί σε προγενέστερο χρόνο της ανάκλησης της άδειας λειτουργίας.
Με δεδομένο ότι η ανάκληση άδειας λειτουργίας Οργανισμού, συνεπάγεται τη μη δυνατότητα είσπραξης των δικαιωμάτων αυτών από τον Οργανισμό, θα πρέπει να μπορούν να εισπραχθούν από τον ΟΠΙ, στον οποίο ανατίθεται εκτάκτως και προσωρινά η διαχείριση των δικαιωμάτων των δικαιούχων.
Β. Με τις προσθήκες στο άρθρο 17 διευκρινίζεται ότι τα έσοδα από δικαιώματα και οι επενδύσεις των εσόδων που προορίζονται για διανομή στους δικαιούχους του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 και της Ειδικής Υπηρεσίας Έκτακτης Διαχείρισης του ΟΠΙ δεν αποτελούν περιουσιακό τους στοιχείο και για τον λόγο αυτό είναι ακατάσχετα από οποιονδήποτε και στα χέρια οποιουδήποτε μέχρι να εκκαθαριστούν και να διανεμηθούν στους δικαιούχους.
Συγχρόνως, ρυθμίζεται το ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων των δικαιούχων από κατασχέσεις ή δεσμεύσεις για τυχόν οφειλές του οργανισμού ακόμα και από τους ίδιους τους δικαιούχους.
Η ρύθμιση έχει ως στόχο τα χρηματικά ποσά, τα οποία τηρούνται από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, τις ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης του άρθρου 50 και την Ειδική Υπηρεσία Έκτακτης Διαχείρισης του ΟΠΙ σε ξεχωριστούς τραπεζικούς λογαριασμούς, με αποκλειστικό σκοπό τη διανομή στα μέλη / δικαιούχους τους, να μην υπόκεινται σε κατάσχεση ή άλλου είδους δέσμευση για οφειλές του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης από οποιονδήποτε, ακόμα και από τα ίδια τα μέλη / δικαιούχους του οργανισμού, καθώς αφενός μεν, δεν αποτελούν περιουσιακό στοιχείο των οργανισμών, αφετέρου δε, πριν τη διανομή τους, σύμφωνα με τον νόμιμα εγκεκριμένο κανονισμό διανομής του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, δεν ειναι εκκαθαρισμένα και εξατομικευμένα σε έναν έκαστο των δικαιούχων.
Το αυτό ισχύει για τα έσοδα από δικαιώματα που οφείλονται από χρήστες μουσικής στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης, την Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης του άρθρου 50 ή τον ΟΠΙ στην περιπτωση που ασκεί συλλογική διαχείριση κατά το άρθρο 51Α και τα οποία δεν έχουν ακόμη καταβληθεί ή έχουν καταβληθεί με αξιόγραφα, ή η καταβολή τους εξαρτάται από έκδοση δικαστικής απόφασης. Τα δικαιώματα αυτά, παρά το γεγονός ότι οφείλονται, δεν κατατίθενται αμέσως στους χωριστούς τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων, ώστε να προστατεύονται από κατασχέσεις για οφειλές των οργανισμών σε τρίτους ή και στους ίδιους τους δικαιούχους / μέλη τους, με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανότητα κατάσχεσής τους στα χέρια τρίτων και να μην συμπεριληφθούν τελικά στη διανομή, αποστερώντας το σύνολο των δικαιούχων / μελών από τα νόμιμα δικαιώματά τους.
Οι ως άνω τροποποιήσεις δεν προσβάλλουν τα δικαιώματα των πιστωτών του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, της Ανεξάρτητης Οντότητας Διαχείρισης του άρθρου 50 ή του ΟΠΙ στην περιπτωση της ανάθεσης της διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 51 Α, δεδομένου ότι δεν καθίστανται ακατάσχετοι οι λογαριασμοί της παρ. 2 περ. β) του άρθρου 17 του παρόντος, δηλαδή οι λογαριασμοί στους οποίους τηρούνται τα ίδια περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει ο οργανισμός, τα έσοδα που προκύπτουν από τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία και οι κρατήσεις επί των εσόδων που αφορούν στα έξοδα διαχείρισης.
Ομοίως, δεν παραβλάπτονται και τα δικαιώματα των πιστωτών των δικαιούχων του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 ή του ΟΠΙ στην περίπτωση της ανάθεσης της διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 51Α του παρόντος, καθώς οι πιστωτές των δικαιούχων δύναται να προβούν σε αναγκαστική εκτέλεση στα χέρια του οργανισμού, ως τρίτου, για τα εκκαθαρισμένα με τη διαδικασία της διανομής δικαιώματα. Επιπλέον με την απαλοιφή του όρου «πνευματικά» επέρχεται εξομοίωση στην ρύθμιση ανάμεσα στα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα και συνεπώς εφαρμόζεται σε όλους τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης.
Γ. Με την προσθήκη της παρ. 5 στο άρθρο 17, ρυθμίζεται το θέμα της εξαίρεσης από την κατάσχεση των ποσών της διανομής που προορίζονται για τους δικαιούχους από τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης αναλογικά με ό,τι ισχύει για το εισόδημα των μισθωτών των συνταξιούχων και για όσους λαμβάνουν περιοδικώς ασφαλιστικά βοηθήματα. Ο νομοθέτης, με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (άρ. 31 περ. 3 ν.δ. 356/1974) θέσπισε περιορισμούς περί ακατάσχετου για τους μισθούς, τις συντάξεις και τα περιοδικώς καταβαλλόμενα ασφαλιστικά βοηθήματα, προκειμένου να προστατευτεί ένα ελάχιστο εισόδημα των ανθρώπων που βιοπορίζονται από την εργασία τους και είναι αναγκαίο για τη συντήρηση των ίδιων και των οικογενειών τους.
Για τους δικαιούχους δικαιωμάτων, τα ποσά που εισπράττονται για λογαριασμό τους από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης αποτελούν, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το μοναδικό βιοποριστικό τους μέσο, η κατάσχεση του οποίου στερεί στην κατηγορία αυτή των πολιτών τη δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης, με αποτέλεσμα να αντίκειται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος και στην αρχή της αναλογικότητας. Συνεπώς, καθίσταται αναγκαία η προσαρμογή του νομοθετικού πλαισίου με την παρούσα προσθήκη στο άρθρο 17 του ν. 4481/2017 προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα ελάχιστο εισόδημα και στην κατηγορία αυτή των εργαζομένων, κατ’ αντιστοιχία και με την ίδια αιτιολογική βάση με όσα ισχύουν για το όριο ακατάσχετου μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων.
Δ. Με την προσθήκη της παρ. 6 στο άρθρο 17, ρυθμίζεται το θέμα σε περίπτωση πτώχευσης οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50. Εξαιτίας του γεγονότος ότι τα έσοδα από δικαιώματα τηρούνται στους ξεχωριστούς λογαριασμούς των δικαιούχων και προορίζονται αποκλειστικά για διανομή στους δικαιούχους – μέλη του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης και δεν αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης τον άρθρου 50, σε περίπτωση πτώχευσης οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50, τα έσοδα από δικαιώματα, τα ποσά που περιέχονται στους λογαριασμούς της παρ. 2α του άρθρου 17 του παρόντος, οι επενδύσεις της παρ. 4 του άρθρου 17 του παρόντος, οι αξιώσεις του οργανισμού από χρήστες που αφορούν δικαιώματα, καθώς και οι αξιώσεις που προκύπτουν από το άρθρο 18 του ν. 2121/1993, δεν είναι περιουσία του ΟΣΔ ή της ΑΟΔ του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε ούτε ανήκουν στην πτωχευτική του περιουσία σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 16 του Πτωχευτικού Κώδικα και αποχωρίζονται υποχρεωτικά από αυτήν υπέρ των δικαιούχων – μελών όπως αυτοί εκπροσωπούνται.
Στο ενεργητικό της περιουσίας ή στην πτωχευτική περιουσία αντίστοιχα του ΟΣΔ ή της ΑΟΔ του άρθρου 50, περιλαμβάνονται μόνο οι κρατήσεις του άρθρου 18 του παρόντος.
Ε. Με την προσθήκη της παρ. 10 στο άρθρο 51Α , διευκρινίζεται η νομική φύση της έκτακτης διαχείρισης των δικαιωμάτων των δικαιούχων του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε, από τον ΟΠΙ. Με το άρθρο 45 παρ. 2 του ν. 4531/2018 (Α’ 62) δόθηκε η δυνατότητα στον ΟΠΙ με απόφαση του ΥΠΠΟΑ, σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας λειτουργίας οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 του ν. 4481/2017 να αναλαμβάνει εκτάκτως και για χρονικό διάστημα έως δύο ετών την διαχείριση των δικαιωμάτων των δικαιούχων μελών των ανωτέρω οργανισμών με σκοπό την διασφάλιση της είσπραξης και της διανομής των δικαιωμάτων των δικαιούχων και την τήρηση της νομιμότητας χρήσης πνευματικών έργων.
Για την ασφάλεια δικαίου και προς αποφυγή αντίθετης ερμηνείας είναι σκόπιμο να διευκρινισθεί ότι ο ΟΠΙ δεν είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχος του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50 του ν. 4481/2017, ούτε εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 479 ΑΚ, καθώς δεν αποκτά ούτε το ενεργητικό, ούτε το παθητικό ή εν γένει τα περιουσιακά στοιχεία του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε, ούτε η έκτακτη συλλογική διαχείριση συνιστά μεταβίβαση περιουσίας κατά την έννοια τον άρθρου 479 Α.Κ. Η απρόσκοπτη συνέχιση της συλλογικής διαχείρισης από την ΕΥΕΔ του ΟΠΙ, αφορά μόνο την προστασία της περιουσίας των δικαιούχων – δημιουργών και όχι του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης ή της ανεξάρτητης οντότητας διαχείρισης του άρθρου 50, η άδεια του οποίου ανακλήθηκε.
Δείτε αναλυτικά τη σχετική τροπολογία.
