Mε οκτώ απλά βήµατα περίπου 80.000 εγκλωβισµένοι ελεύθεροι επαγγελµατίες, αυτοαπασχολούµενοι και αγρότες θα µπορέσουν να λάβουν σύνταξη µε τη νέα ρύθµιση οφειλών που αναµένεται. Στον… πάγο βρίσκονται σήµερα περίπου 78.000 ελεύθεροι επαγγελµατίες και αγρότες, όπως και µερικές χιλιάδες ανεξάρτητα απασχολούµενοι (κυρίως µηχανικοί), ηλικίας κυρίως άνω των 62 ετών, που δεν µπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω χρεών.
Συνολικά οφείλουν στα Ταµεία σχεδόν 3,5 δισ. Το νέο σχήµα της ρύθµισης, ο µηχανισµός του οποίου προσφέρει συνολική αποµείωση οφειλής της τάξης του 60%-65%, αναµένεται να δώσει οριστική λύση στην πλειονότητα των εγκλωβισµένων που έχουν βρεθεί εκτός συστήµατος.
Εχουν θεµελιώσει
Η εξίσωση για τους µη µισθωτούς που οφείλουν σηµαντικό ποσό ανεξόφλητων εισφορών και γι’ αυτό τον λόγο στερούνται τη σύνταξή τους, ενώ έχουν θεµελιωµένο δικαίωµα, αναµένεται να είναι απλή. Η εν λόγω µέριµνα της ρύθµισης αφορά όσους ασφαλισµένους του πρ. ΟΑΕΕοφείλουν πάνω από 20.000 ευρώ, ασφαλισµένους του πρ. ΕΤΑΑ που οφείλουν πάνω από 15.000 ευρώ και του πρ. ΟΓΑ που χρωστούν πάνω από 4.000 ευρώ. Αυτές οι κατηγορίες µπορούν να ενταχθούν στη ρύθµιση και εφόσον η νέα τους οφειλή πέσει κάτω από τα προβλεπόµενα όρια -είτε άµεσα είτε κατά τη διάρκεια της ρύθµισης-, θα µπορούν να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης. Προσοχή, κρίσιµο στοιχείο είναι πως ο οφειλέτης µπορεί να επιλέξει σε οποιοδήποτε στάδιο της ρύθµισης την εφάπαξ εξόφληση του υπόλοιπου αριθµού των δόσεων των ρυθµισµένων οφειλών ή τη µετάπτωση σε µικρότερο αριθµό δόσεων.
Τι συµβαίνει µε όσους έχουν ήδη πληρώσει εφάπαξ ποσά
Αν έχουν καταβληθεί εφάπαξ ποσά για την εξόφληση ασφαλιστικών οφειλών µε σκοπό τη συνταξιοδότηση, αλλά δεν επαρκούν ώστε η οφειλή να πέσει κάτω από τα προβλεπόµενα όρια (20.000, 15.000 ή 4.000), η οφειλή υπάγεται στη νέα ρύθµιση µε ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Αναλυτικά ακολουθείται η εξής διαδικασία:
- Η αρχική οφειλή, όπως ήταν πριν πληρώσουν οι ασφαλισµένοι τα εφάπαξ ποσά (δίχως δηλαδή τον συνυπολογισµό των καταβολών), επανυπολογίζεται και «κουρεύεται» αντίστοιχα.
- Από το νέο ποσό της οφειλής, που µπορεί να είναι και κατά 65% «κουρεµένο», αφαιρείται το ποσό που έχει καταβληθεί.
- Το νέο χρέος που αποµένει εντάσσεται στη ρύθµιση των 120 δόσεων. Αν όµως το ποσό της νέας οφειλής, όπως προκύπτει µετά τον επανυπολογισµό, είναι µικρότερο από αυτό που καταβλήθηκε, το υπερβάλλον δεν αναζητείται.
Ο επανυπολογισµός κλειδί για τον χρόνο συνταξιοδότησης
Το «Εθνος – Συντάξεις & Ασφάλιση» ετοίµασε έναν πλήρη οδηγό για τους «εγκλωβισµένους» ασφαλισµένους που αναζητούν διέξοδο στη συνταξιοδότηση. Αναλυτικά τα βήµατα που ανοίγουν την πόρτα της σύνταξης είναι:
- Αίτηση για υπαγωγή στη ρύθµιση οφειλών στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρµα που προετοιµάζεται γι’ αυτό τον σκοπό. Η αίτηση αποσκοπεί κατ’ αρχάς στον προσδιορισµό της οφειλής µέσω της πλατφόρµας του ΕΦΚΑ.
- Αίτηση για επανυπολογισµό της οφειλής. Στους οφειλέτες που επιλέγουν επανυπολογισµό του χρέους παρέχεται ενηµέρωση για το ύψος της οφειλής, όπως διαµορφώνεται πριν και µετά τον επανυπολογισµό. Στον επανυπολογισµό εντάσσονται οι προερχόµενοι από πρ. ΟΑΕΕ και πρ. ΕΤΑΑ, αλλά όχι οι προερχόµενοι από τον πρ. ΟΓΑ, οι οποίοι όµως καρπώνονται «κούρεµα» προσαυξήσεων 100%. Η εν λόγω κατηγορία µη µισθωτών -ελεύθεροι επαγγελµατίες, αυτοαπασχολούµενοι- έχουν συµφέρον να αιτηθούν την ένταξή τους στον επανυπολογισµό, καθώς µε τον τρόπο αυτό θα «κουρευτεί» σηµαντικά ακόµη και πάνω από 60% η οφειλή τους και έτσι θα µπορέσουν ακόµη και άµεσα να υποβάλουν αίτηση για συνταξιοδότηση. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γνωρίζουν πως θα «κουρευτούν» αντίστοιχα και οι συντάξιµες αποδοχές τους και συνεπώς το τελικό ποσό της προσδοκώµενης σύνταξης. Ωστόσο είναι ο µόνος τρόπος να απεγκλωβιστούν και να συνταξιοδοτηθούν αν δεν έχουν να πληρώσουν εφάπαξ το ποσό που υπερβαίνει τα ποσά των 20.000 (πρ. ΟΑΕΕ), 15.000 (πρ. ΕΤΑΑ) ή 4.000 ευρώ (πρ. ΟΓΑ). Η µόνη κατηγορία που ενδεχοµένως δεν έχει συµφέρον να ενταχθεί στον επανυπολογισµό είναι όσοι οφείλουν µικρό ποσό πάνω από τα αντίστοιχα όρια, το οποίο µπορεί να εξαλειφθεί µόνο µε το «κούρεµα» των προσαυξήσεων κατά 85%, και συνεπώς µπορεί να υποβληθεί αίτηση συνταξιοδότησης. Αλλά και στην περίπτωση αυτή ο ασφαλισµένος οφειλέτης πρέπει να σταθµίσει αν τον συµφέρει -σε σχέση πάντα και µε την ηλικία του- να αποπληρώνει µε παρακράτηση από τη µηνιαία σύνταξή του ένα σηµαντικό χρέος ή να λάβει µικρότερη σύνταξη αλλά να έχει ξεµπερδέψει µε το χρέος.
- Αν η οφειλή που υπάγεται σε ρύθµιση, όπως προκύπτει µετά τον επανυπολογισµό, είναι κάτω από τα προβλεπόµενα όρια, ο οφειλέτης δικαιούται απονοµής σύνταξης και µπορεί άµεσα να υποβάλει αίτηση, εφόσον πληρούνται και οι λοιπές συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις (όρια ηλικίας, χρόνος ασφάλισης κ.λπ.). Αυτό σηµαίνει ότι αν ο οφειλέτης έχει το απαραίτητο όριο ηλικίας και τον απαιτούµενο χρόνο ασφάλισης (π.χ. 67 ετών και 15ετία ασφάλισης) και ταυτόχρονα το όριο της οφειλής του πέσει µε τον επανυπολογισµό κάτω από 20.000 ευρώ, αν προέρχεται από τον πρ. ΟΑΕΕ, κάτω από 15.000 ευρώ αν προέρχεται από το πρ. ΕΤΑΑ ή κάτω από 4.000 ευρώ αν προέρχεται από τον πρ. ΟΓΑ, τότε µπορεί να υποβάλει αµέσως αίτηση συνταξιοδότησης. Αν η οφειλή που υπάγεται σε ρύθµιση, µετά τον επανυπολογισµό, είναι πάνω από τα προβλεπόµενα όρια (20.000 ευρώ πρ. ΟΑΕΕ, 15.000 πρ. ΕΤΑΑ και 4.000 πρ. ΟΓΑ), ο οφειλέτης πρέπει να περιµένει να αποπληρωθεί το υπερβάλλον ποσό µε το σύστηµα των δόσεων και µετά να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης. Ο οφειλέτης µπορεί να επιλέξει όποιο πλήθος δόσεων θέλει έως το «ταβάνι» των 120. Εκτιµάται, πάντως, ότι οι οφειλέτες στην πλειονότητά τους θα µπορέσουν µε τον επανυπολογισµό να υποβάλουν άµεσα αίτηση για σύνταξη.
- Εφόσον η αίτηση συνταξιοδότησης δεν µπορεί να υποβληθεί άµεσα µετά τη ρύθµιση, ο οφειλέτης καταβάλλει τις δόσεις κάθε µήνα και µέχρι να αποπληρωθεί το υπερβάλλον ποσό, ώστε να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης. Το δοσολόγιο το επιλέγει ο ασφαλισµένος σε έως 120 δόσεις, µε ελάχιστο ποσό τα 30 ευρώ για τους αγρότες και τα 50 ευρώ για τους υπόλοιπους (ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ).
- Από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την έναρξη καταβολής της σύνταξης αναστέλλεται η υποχρέωση καταβολής των δόσεων της ρύθµισης. Στο χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί µέχρι οι υπηρεσίες να βγάλουν την απόφαση συνταξιοδότησης, ο ασφαλισµένος δεν πληρώνει δόσεις. Οι δόσεις που αντιστοιχούν στο µεσοδιάστηµα παρακρατούνται αθροιστικά από το ποσό της σύνταξης που καταβάλλεται αναδροµικά. ∆ηλαδή όταν θα εκδοθεί η σύνταξη -όπως συµβαίνει παγίως-, ο ασφαλισµένος θα λάβει εκτός από το πρώτο µηνιάτικο και αναδροµικά ποσά για την περίοδο από την υποβολή της αίτησης έως την έκδοση της σύνταξης. Γι’ αυτή την περίοδο της αναµονής οι δόσεις της ρύθµισης θα παρακρατηθούν από τα αναδροµικά της σύνταξης.
- Ειδικά κατά την περίοδο χορήγησης προσωρινής σύνταξης παρακρατούνται από τη σύνταξη τα ποσά που αντιστοιχούν στο ελάχιστο ποσό δόσης, δηλαδή 30 ευρώ για τους αγρότες και 50 για τους υπόλοιπους. Η διαφορά µεταξύ του ποσού της οφειλόµενης δόσης και του παρακρατηθέντος ελάχιστου ποσού δόσης παρακρατείται αθροιστικά από το ποσό της οριστικής σύνταξης που καταβάλλεται αναδροµικά για το διάστηµα αυτό
- Μετά την έκδοση της οριστικής σύνταξης και τον συµψηφισµό των δικαιούµενων αναδροµικών µε τα ποσά δόσεων που οφείλονται για το διάστηµα της αναµονής ή της χορήγησης προσωρινής σύνταξης, οι επόµενες δόσεις παρακρατούνται από το ποσό της σύνταξης κάθε µήνα.
- Αν η αίτηση συνταξιοδότησης απορριφθεί -επειδή για παράδειγµα δεν υπάρχει το όριο ηλικίας ή ο απαραίτητος χρόνος ασφάλισης-, ο οφειλέτης υποχρεούται να αποπληρώσει εντός τριών µηνών από την επίδοση της απορριπτικής απόφασης το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστηµα της αναµονής, δηλαδή από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης.
Παραδείγματα
Εµπορος του πρ. ΟΑΕΕ που οφείλει 37.444 ευρώ
Ασφαλισµένος έµπορος του πρ. ΟΑΕΕ που οφείλει σήµερα (βασική οφειλή και προσαυξήσεις) 37.444 ευρώ. ∆εν µπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης αν δεν πέσει το χρέος του κάτω από 20.000 ευρώ.
Χωρίς τη ρύθµιση θα έπρεπε να πληρώσει εφάπαξ 17.444 ευρώ και τα υπόλοιπα 20.000 να του παρακρατούνται σε δόσεις από τη σύνταξη. Εφόσον ενταχθεί στον επανυπολογισµό, το νέο χρέος του, µετά το «κούρεµα» βασικής οφειλής και προσαυξήσεων, πέφτει στα 13.519 ευρώ (συνολική αποµείωση 63,9%). Μπορεί άµεσα να υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση. Οταν εκδοθεί η σύνταξή του, θα αρχίσει να του παρακρατείται κάθε µήνα ποσό 112 ευρώ από τη σύνταξη για την αποπληρωµή της οφειλής του, εφόσον επιλέξει το πλήρες πακέτο των 120 δόσεων. Για την περίοδο αναµονής ανάµεσα στην υποβολή της αίτησης και την απονοµή της σύνταξης οι οφειλόµενες δόσεις θα κρατηθούν από τα δικαιούµενα αναδροµικά της σύνταξης.
Εµπορος του πρ. ΟΑΕΕ που οφείλει 67.476 ευρώ
Ασφαλισµένος έµπορος του πρ. ΟΑΕΕ που οφείλει σήµερα (βασική οφειλή και προσαυξήσεις) 67.476 ευρώ. ∆εν µπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης αν δεν πέσει το χρέος του κάτω από 20.000 ευρώ.
Χωρίς τη ρύθµιση θα έπρεπε να πληρώσει εφάπαξ 47.476 ευρώ και τα υπόλοιπα 20.000 να του παρακρατούνται σε δόσεις από τη σύνταξη. Εφόσον ενταχθεί στον επανυπολογισµό, το νέο χρέος του, µετά το «κούρεµα» βασικής οφειλής και προσαυξήσεων, πέφτει στα 22.118 ευρώ (συνολική αποµείωση 67,2%). Μένουν να αποπληρωθούν 2.118 ευρώ για να µπορέσει να υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση. Εφόσον επιλέξει το πλήρες πακέτο των 120 δόσεων, η µηνιαία δόση βγαίνει στα 184 ευρώ. Καταβάλλοντας 184 ευρώ τον µήνα, σε 12 µήνες θα µπορέσει να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης.
Από τη στιγµή της υποβολής θα πάψει να πληρώνει τα 184 ευρώ τον µήνα και θα περιµένει την έκδοση της σύνταξης. Εφόσον λάβει στο µεσοδιάστηµα προσωρινή σύνταξη, θα του παρακρατείται 50 ευρώ τον µήνα για την οφειλή του. Οταν εκδοθεί η οριστική σύνταξή του, θα αρχίσει να του παρακρατείται κάθε µήνα ποσό 184 ευρώ από τη σύνταξη για την αποπληρωµή της οφειλής του. Για την περίοδο αναµονής ανάµεσα στην υποβολή της αίτησης και την απονοµή της σύνταξης, οι οφειλόµενες δόσεις -ύστερα από συµψηφισµό και µε τα τυχόν ποσά που του κρατήθηκαν από την προσωρινήθα κρατηθούν από τα δικαιούµενα αναδροµικά της σύνταξης.
Αγρότης του πρ. ΟΓΑ που οφείλει 7.074 ευρώ
Ασφαλισµένος αγρότης του πρ. ΟΓΑ που οφείλει σήµερα (βασική οφειλή και προσαυξήσεις) 7.074 ευρώ. ∆εν µπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης αν δεν πέσει το χρέος του κάτω από 4.000 ευρώ.
Χωρίς τη ρύθµιση θα έπρεπε να πληρώσει εφάπαξ 3.074 ευρώ και τα υπόλοιπα 4.000 να του παρακρατούνται σε δόσεις από τη σύνταξη. Εφόσον ενταχθεί στη ρύθµιση, το νέο χρέος του, µετά το «κούρεµα» 100% των προσαυξήσεων πέφτει στα 5.920 (συνολική αποµείωση 16,3%). Μένουν να αποπληρωθούν πλέον 1.920 ευρώ για να µπορέσει να υποβάλει αίτηση για συνταξιοδότηση. Εφόσον επιλέξει το πλήρες πακέτο των 120 δόσεων, η µηνιαία δόση βγαίνει στα 49 ευρώ. Καταβάλλοντας 49 ευρώ τον µήνα, σε 40 µήνες, δηλαδή σε 3 χρόνια και 4 µήνες, θα µπορέσει να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης.
Εφόσον θέλει να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα, µπορεί να επιλέξει ένα πιο «σφιχτό» πακέτο δόσεων, όπως για παράδειγµα 60 δόσεις που οδηγούν σε µηνιαία δόση 100 ευρώ. Σε αυτή την περίπτωση θα µπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης σε 19 µήνες, δηλαδή σε έναν χρόνο και επτά µήνες. Από τη στιγµή της υποβολής θα πάψει να πληρώνει τη µηνιαία δόση και θα περιµένει την έκδοση της σύνταξης. Εφόσον λάβει στο µεσοδιάστηµα προσωρινή σύνταξη, θα του παρακρατείται 30 ευρώ τον µήνα για την οφειλή του. Οταν εκδοθεί η οριστική σύνταξή του, θα αρχίσει να του παρακρατείται κάθε µήνα το µηνιαίο ποσό δόσης που έχει επιλέξει από τη σύνταξη για την αποπληρωµή της οφειλής του. Για την περίοδο αναµονής ανάµεσα στην υποβολή της αίτησης και την απονοµή της σύνταξης οι οφειλόµενες δόσεις -ύστερα από συµψηφισµό και µε τα τυχόν ποσά που του κρατήθηκαν από την προσωρινή- θα κρατηθούν από τα δικαιούµενα αναδροµικά της σύνταξης.
