Η άνιση μεταχείριση σε βάρος των γυναικών στην εργασία, η ανάγκη προστασίας της μητρότητας και η συμφιλίωση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής –που αφορά κατά κύριο λόγο τις γυναίκες– επιβάλλουν ειδικές ρυθμίσεις οι οποίες θα αντιμετωπίζουν ουσιαστικά τα ζητήματα αυτά και θα προστατεύουν την απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας των γυναικών.
Στόχος του οδηγού(της ΓΣΕΕ) είναι η παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου που αφορά αφενός θέματα διακρίσεων στους χώρους εργασίας λόγω φύλου και αφετέρου θέματα προστασίας της μητρότητας και της οικογένειας,με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών και όρων εργασίας και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων γυναικών.
Η προστασία εκδηλώνεται τόσο κατά την πρόσληψη όσο και κατά τη λειτουργία της σχέσης εργασίας,συμπληρώνεται δε με την προστασία κατά της απόλυσης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι μαζί με τη συνέχιση των προσπαθειών για την πλήρη θεσμική κατοχύρωση της εργαζόμενης μητέρας απομένει η εξασφάλιση της ισότητας στην πράξη και της ισότητας ευκαιριών.
Η μικρή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, η ανισότητα ευκαιριών, οι μειωμένες δυνατότητες για επαγγελματική εξέλιξη, η πολλαπλότητα του ρόλου τους, η αδυναμία συμφιλίωσης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, η ανεπαρκής συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και σε δράσεις αναβάθμισης των προσόντων τους αποτελούν ορισμένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα και τα οποία οδηγούν στην εμφάνιση φαινομένων διάκρισης, ειδικότερα στον εργασιακό τομέα.
Η εφαρμογή της αρχής της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων στις πολιτικές των κρατών μελών της ΕΕ καταδεικνύει ως ένα βαθμό την θεσμική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην σημερινή κοινωνία σε ζητήματα ισότητας μεταξύ των δυο φύλων. Ωστόσο, παρά τα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια –τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανάπτυξης «ειδικευμένων πολιτικών και δράσεων» καταπολέμησης των διακρίσεων μεταξύ των φύλων–, η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών (ιδιαίτερα στην αγορά εργασίας) φαίνεται ότι δεν έχει ακόμη επιτευχθεί ουσιαστικά, καθώς οι ανισότητες λόγω φύλου παραμένουν.
Οι γυναίκες και οι άνδρες εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται, παρά τη θεσμοθέτηση νομοθετικών διατάξεων, διαφορετικά στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα οι πρώτες να εξακολουθούν να βρίσκονται κατά μέσο όρο σε χειρότερη θέση συγκριτικά με τους άνδρες. Οι διακρίσεις αυτές εντοπίζονται στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εξέλιξη, στο συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, στους όρους αμοιβής.
Ειδικότερα, για τις εργασιακές σχέσεις, κατοχυρώνεται συνταγματικά το δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίσης αξίας παρεχόμενη εργασία, ενώ προβλέπεται ότι «δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για της προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και ότι το κράτος οφείλει να μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».
Η προστασία έναντι των διακρίσεων λόγω εθνοτικών, φυλετικών, ηλικιακών και άλλων κριτηρίων αποτέλεσε αντικείμενο νομοθετικών ρυθμίσεων κατά κύριο λόγο στην κοινοτική έννομη τάξη, οι οποίες σταδιακά ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο, συνθέτοντας έτσι το δίκαιο της απαγόρευσης των διακρίσεων. Στο δίκαιο αυτό η προστασία από τις διακρίσεις λόγω φύλου κατέχει σημαίνουσα θέση.
Ειδικά στο χώρο της εργασίας, η προστασία από διακρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών στοχεύει στη δημιουργία μιας αγοράς εργασίας όπου η πρόσβαση στην απασχόληση, η επαγγελματική εξέλιξη, η επαγγελματική κατάρτιση, οι συνθήκες και οι όροι εργασίας καθώς και τα επαγγελματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης θα λειτουργούν παρέχοντας ίσες ευκαιρίες για τους άνδρες και τις γυναίκες, απαγορεύοντας οποιαδήποτε διάκριση βασίζεται στη διαφορετικότητα του φύλου και παρέχοντας στα άτομα αποτελεσματική έννομη προστασία έναντι των διακρίσεων.
Η έννοια της διάκρισης
α) Άμεση διάκριση: Συντρέχει περίπτωση άμεσης διάκρισης όταν ένα πρόσωπο υφίσταται λόγω του φύλου του λιγότερο ευνοϊκήμεταχείριση από αυτή της οποίας τυγχάνει ή έτυχε ή θα τύγχανε ένα άλλο πρόσωπο σε ανάλογη κατάσταση. Για να διαπιστώσουμε τησυνδρομή άμεσης διάκρισης προβαίνουμε σε σύγκριση με έναν άλλο εργαζόμενο διαφορετικού φύλου σε ανάλογη κατάσταση και εξετάζουμε αν το πρόσωπο αυτό υφίσταται ή θα υφίστατο την ίδια λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση. Η λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση αποτελεί άμεση διάκριση λόγω φύλου όταν το κριτήριο του φύλου συντελεί στη δυσμενέστερη μεταχείριση του προσώπου,ανεξαρτήτως των προθέσεων του εργοδότη.
β) Έμμεση διάκριση: Συντρέχει περίπτωση έμμεσης διάκρισης όταν μια φαινομενικά ουδέτερη διάταξη, ένα κριτήριο ή μια πρακτική μπορεί να θέσουν σε μειονεκτική θέση πρόσωπα του ενός φύλου σε σύγκριση με πρόσωπα του άλλου φύλλου, εκτός αν αυτή η διάταξη, το κριτήριο ή η πρακτική δικαιολογούνται αντικειμενικά από έναν θεμιτό σκοπό και τα μέσα επίτευξης του σκοπού αυτού είναι πρόσφορα και αναγκαία.
γ) Πολλαπλή διάκριση: οποιαδήποτε διάκριση, αποκλεισμός ή περιορισμός, σε βάρος προσώπου, που βασίζεται σε περισσότερους από μια διακρίσεις.
Η συνταγματική αρχή της ισότητας των φύλων καλύπτει και τις έμμεσες διακρίσεις που στηρίζονται στο φύλο των εργαζομένων.
Ως παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν αφενός η υποβάθμιση ορισμένων επαγγελμάτων που θεωρούνται γυναικεία και ασκούνται μόνο από γυναίκες και αφετέρου η υποβάθμιση των γυναικών στο εσωτερικό επαγγελματικών κατηγοριών οι οποίες σε λίγο δεν θα δεν περιλαμβάνουν παρά μόνο γυναίκες. Η παροχή ακριβώς αποτελεσματικής προστασίας έναντι των διακρίσεων επιβάλλει την απαγόρευση όχι μόνο των άμεσων διακρίσεων αλλά και των έμμεσων. Εάν η απαγόρευση δεν κάλυπτε και τις έμμεσες διακρίσεις, τότε
η προστασία θα μπορούσε ευχερώς να καταστρατηγηθεί στην πράξη και φυσικά η πραγμάτωση της αρχής της ίσης μεταχείρισης ως βασικός στόχος των κοινοτικών οδηγιών θα ήταν ανέφικτη.
Κύριος άξονας του συνόλου της ισχύουσας νομοθεσίας είναι η διασφάλιση εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και εξέλιξη, στις συνθήκες εργασίας καθώς και η ρύθμιση των θεμάτων ισότητας των αμοιβών.
Δείτε & κατεβάστε
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
Η προστασία της μητρότητας ως θεμελιώδης αρχή του Συντάγματος………………………………………….
Η προστασία της μητρότητας κατά την έναρξη και την λήξη της σχέσης εργασίας…………………………..
Η προστασία της μητρότητας κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης – Χορήγηση αδειών…………….
Άδεια μητρότητας (κύησης και τοκετού)…………………………………………………………………………………
Άδεια φροντίδας τέκνου (Μειωμένο ωράριο)……………………………………………………………………….
Ειδική άδεια προστασίας μητρότητας (ειδική εξάμηνη άδεια ΟΑΕΔ)…………………………………………..
Άδεια για ιατρικές εξετάσεις κατά την κύηση – Επαπειλούμενη εγκυμοσύνη………………………………….
Προστατευτικές διατάξεις για την παρένθετη μητρότητα…………………………………………………………..
Γονικές άδειες………………………………………………………………………………………………………………….
1) Γονική άδεια ανατροφής………………………………………………………………………………………………….
2) Άδεια περίθαλψης ασθενούντων μελών…………………………………………………………………………..
3) Άδεια γονέα για παιδί με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση,ή από νεοπλασματική ασθένεια, ή χρήζει μεταμόσχευσης, ή πάσχει από βαριά νοητική στέρηση ήσύνδρομο Down…………………………………………………………………………………………………………….
4) Άδεια απουσίας για παρακολούθηση σχολικής επίδοσης……………………………………………………
5) Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών………………………………………………………………………………….
Η προστασία της μητρότητας κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης – Συνθήκες εργασίας κατά την
κύηση……………………………………………………………………………………………………………………………
Αναγνώριση Πλασματικού χρόνου ασφάλισης……………………………………………………………………..
Ο ρόλος των σωματείων στην υποστήριξη των θυμάτων διακρίσεων………………………………………
