Στην αναγνώριση της τεράστιας ζημιάς που προκάλεσαν στην Ελλάδα οι εμμονές του βάσει των οποίων κατάρτισε τα προγράμματα προσαρμογής προχωρά το ΔΝΤ, κατόπιν βέβαια εορτής και προσπαθεί να αλλάξει …συνταγή.
Στην αναγνώριση της τεράστιας ζημιάς που προκάλεσαν στην Ελλάδα οι εμμονές του, βάσει των οποίων κατάρτισε τα προγράμματα προσαρμογής, προχωρά το ΔΝΤ, κατόπιν εορτής βέβαια.
Κυνικά και προκλητικά μάλιστα, και ενώ η Ελλάδα ακόμη προσπαθεί να επουλώσει τις οικονομικές και κοινωνικές πληγές που προκάλεσαν οι απαιτήσεις του ΔΝΤ όλα αυτά τα χρόνια, το Ταμείο ομολογεί ότι στο μέλλον πρέπει να αλλάξει τις… συνταγές που εφαρμόζει ως «σωτήρας».
Αυτό το συμπέρασμα είναι η ειδοποιός διαφορά σε σχέση με τα αρκετά «mea culpa» που είπε το Ταμείο και κατά τη διάρκεια των ελληνικών μνημονίων, χωρίς ποτέ, όμως, να προχωρήσει σε γενναίες και αναγκαίες αλλαγές, παρά τα αδιάσειστα στοιχεία που του παρουσίαζαν οι ελληνικές κυβερνήσεις αποδεικνύοντας ότι οι εκτιμήσεις του είναι λανθασμένες και οι προτάσεις του καταστροφικές για την κοινωνία και την οικονομία.
Η μεγαλύτερη αποτυχία που χρεώνεται στις ελληνικές κυβερνήσεις και ειδικά στον ΣΥΡΙΖΑ που ήρθε με αυτόν τον σκοπό είναι ακριβώς ότι δεν κατάφερε να αναδείξει στο βαθμό που θα έπρεπε και να πείσει αυτούς που έπρεπε για την λανθασμένη μνημονιακή συνταγή. Τουλάχιστον τώρα θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ ή η όποια ελληνική κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί και να αξιοποιήσει την ομολογία αυτή του ΔΝΤ προς όφελος της Ελλάδας, που λόγω των καταστροφικών μνημονίων βρίσκεται ακόμη σε μεταμνημονιακή εποπτεία;
Επανασχεδιασμός προγραμμάτων
Με μια «αξιολόγηση» της απόδοσης των δικών του προγραμμάτων, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επιχειρεί να αναμορφώσει τη διαδικασία σχεδιασμού προγραμμάτων με απώτερο στόχο την αποφυγή της επανάληψης των λαθών που έγιναν σε χώρες όπως η Ελλάδα.
Στο πλαίσιο αυτής της αποτίμησης της πορείας των προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν από το 2008 έως το 2017, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου διαπιστώνει σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικές αστοχίες και παραλείψεις, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Μάλιστα στη σχετική έκθεση υπάρχουν επανειλημμένες αναφορές στην Ελλάδα, οι οποίες αναδεικνύουν:
⇒ Τον εσφαλμένο τρόπο προσέγγισης σε αρχικό στάδιο του προβλήματος της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους
⇒ Την δυσανάλογη έμφαση που δόθηκε στη δημοσιονομική προσαρμογή
⇒ Τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για τα μακροοικονομικά μεγέθη
Βιωσιμότητα Ελληνικού Χρέους
Αξίζει να σημειωθεί πως το ΔΝΤ αναδεικνύει για πρώτη φορά με σαφήνεια το γεγονός ότι η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους λειτούργησε κυριολεκτικά σαν σανίδα σωτηρίας για τις τράπεζες της ευρωζώνης, καθώς την κρίσιμη διετία 2011-2012 η χώρα μας αποπλήρωσε ομόλογα αξίας 50 δισ. ευρώ, τα οποία βρισκόταν ως επί το πλείστον στη δικαιοδοσία ευρωπαϊκών τραπεζών.
Στην έκθεση μάλιστα επισημαίνεται ότι η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης υπονόμευσε τόσο τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας όσο και την ίδια την αποτελεσματικότητα του «κουρέματος» του χρέους (PSI) που έγινε το 2012.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει το ΔΝΤ, η συγκεκριμένη εξέλιξη οφειλόταν στους φόβους για μια συνολική διάχυση της κρίσης στην Ευρωζώνη, κάτι που όμως τελικά δεν αποφεύχθηκε.
Αναφορικά με το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, το Ταμείο υπενθυμίζει ότι είχε εγκρίνει για τη χώρα μας το 2010 ένα δάνειο-μαμούθ ύψους 30 δισ. ευρώ.
Οι συγκεκριμένοι πόροι είχαν γίνει διαθέσιμοι, παρόλο που το ΔΝΤ δεν μπορούσε σε εκείνη τη χρονική συγκυρία να πιστοποιήσει τη βιωσιμότητα του χρέους.
Για τον λόγο αυτό είχε χρειαστεί να υπάρξει μια αλλαγή στο πλαίσιο των σχετικών κανόνων μέσω της προσθήκης της «συστημικής εξαίρεσης», η οποία επέτρεψε στο Ταμείο να παρακάμψει τον σκόπελο της βιωσιμότητας μέσω της επίκλησης του κινδύνου για μια γενικότερη εξάπλωση της κρίσης.
Αυτή η εξαίρεση που άνοιξε την πόρτα για τη συμμετοχή του Ταμείου προσέφερε ουσιαστικά την πολυτέλεια του χρόνου που οδήγησε στην καθυστέρηση της αναγκαίας αναδιάρθρωσης.
Υπεραισιόδοξες Προβλέψεις
Με μια παραδοχή για «υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις», το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι οι συγκεκριμένες εκτιμήσεις οδήγησαν στο να υποτιμηθεί ο αντίκτυπος που θα έχει η δημοσιονομική προσαρμογή στην ανάπτυξη και την πορεία του χρέους.
Αν ωστόσο οι προβλέψεις του Ταμείου εδράζονταν σε μια πιο ρεαλιστική βάση, το ΔΝΤ θα είχε θέσει την άμεση αναδιάρθρωση του χρέους ως βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.
Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια
Παρά το γεγονός ότι η χρηματοπιστωτική σταθερότητα βρισκόταν στο επίκεντρο των προγραμμάτων του ΔΝΤ, η έκθεση του Ταμείου σημειώνει ότι στο μέσο όρο το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξήθηκε κατά 10,5% σε μια σειρά από χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία.
Όπως τονίζεται, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων άρχισε να μειώνεται στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία μόνο μετά το πέρας των προγραμμάτων, ενώ το συγκεκριμένο θέμα παραμένει ακόμα μια ανοιχτή πρόκληση για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Από το παράδειγμα αυτών των χωρών, το ΔΝΤ αντλεί το δίδαγμα ότι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των προγραμμάτων εμπεριέχει μια σειρά από προκλήσεις.
