Τι ισχύει και από πότε για απολύσεις, άδειες, μερική απασχόληση και διανομείς
Σε ισχύ είναι πλέον ορισμένες ιδιαίτερα βασικές ρυθμίσεις από τις 12 νομοθετικές παρεμβάσεις για τις εργασιακές σχέσεις, οι οποίες θεσμοθετήθηκαν με τον νέο νόμο 4611/2019 (Ρύθμιση οφειλών σε 120 δόσεις προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων) και δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Μεταξύ των άρθρων που ισχύουν από τη δημοσίευση του νόμου (17/5/2019) είναι το άρθρο 48 για τον «βάσιμο λόγο απόλυσης» και το άρθρο 50 που προβλέπει τη «σύμφωνη και έγγραφη συμφωνία του εργαζόμενου για τη μετατροπή της σχέσης εργασίας από πλήρους απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης ή σε εκ περιτροπής απασχόλησης», εισάγοντας έτσι νέες ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.
Η «Ν» κωδικοποιεί αυτές τις ρυθμίσεις των 12 άρθρων, από το 48ο έως και το 59ο του νόμου 4611/19, καθώς, πέρα από τα νέα δεδομένα που εισάγουν στο δίκαιο των εργασιακών σχέσεων, προβλέπουν διαφορετικούς χρόνους εφαρμογής. Επισημαίνεται ότι ορισμένα από τα άρθρα αυτά έχουν άμεση εφαρμογή -δηλαδή με τη δημοσίευση του νόμου-, ενώ για άλλα άρθρα απαιτείται η έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης. Για παράδειγμα, η εφαρμογή του άρθρου 53 που ορίζει την «αναγγελία της χορήγησης άδειας εργαζόμενου στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ μία ώρα μετά τη χορήγησή της» και η εφαρμογή του άρθρου 55 που αφορά τους όρους εργασίας των διανομέων με δίκυκλα θα ισχύσουν μετά την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων. Επίσης, υπάρχουν άλλα άρθρα τα οποία θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιουλίου του 2019.
Συγκεκριμένα, τα 12 άρθρα του νέου νόμου 4611/19 προβλέπουν τα εξής:
Άρθρο 48
* Βάσιμος λόγος απόλυσης: Με το άρθρο 48 του νέου νόμου αντικαθίσταται η ρύθμιση της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του ν. 3198/1955 (Α’ 98) ως εξής: «Η καταγγελία της εργασιακής σχέσης θεωρείται έγκυρη μόνο αν οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 (A’ 5), έχει γίνει εγγράφως, έχει καταβληθεί η οφειλόμενη αποζημίωση και έχει καταχωρηθεί η απασχόληση του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ) μισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόμενος. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων έγκυρης καταγγελίας φέρει ο εργοδότης». Επισημαίνεται ότι στην αιτιολογική έκθεση του νόμου αναφέρεται ότι ο Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης (ΑνΕΚΧ) έχει αποκτήσει, από την κύρωσή του, αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των κοινών νόμων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 28 του Συντάγματος. Ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης κυρώθηκε πριν από τρία χρόνια με πρώτο άρθρο του ν. 4359/2016. Για το συγκεκριμένο άρθρο της «βάσιμης απόλυσης» εργοδοτικοί φορείς έχουν εκφράσει σοβαρές αντιρρήσεις και κριτική, τονίζοντας ότι επιχειρεί να επιβάλει στους εργοδότες τη διπλή υποχρέωση της δικαιολογίας ή αιτιολόγησης της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του μισθωτού και ταυτόχρονα να καταβάλλουν αποζημίωση ακόμα και αν η καταγγελία της σύμβασης εργασίας οφείλεται σε σοβαρό λόγο, δηλαδή αυστηρά σε υπαιτιότητα του εργαζόμενου.
Άρθρο 49
* Ευθύνη εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας: Με το άρθρο 49 αντικαθίστανται τα άρθρα 652 και 679 του Αστικού Κώδικα που αφορούν «Υποχρεώσεις του εργαζομένου», καθώς και την «Παραίτηση του εργαζομένου από τα δικαιώματά του». Συγκεκριμένα, με την αντικατάσταση του άρθρου 652 του Α.Κ. ορίζεται ότι: «Ο εργαζόμενος ευθύνεται για τη ζημία που προξενείται στον εργοδότη από δόλο. Σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας στον εργοδότη από αμέλεια του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της εργασίας, το δικαστήριο μπορεί να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την ευθύνη, ιδίως σε περίπτωση ελαφριάς αμέλειας, ή να κατανείμει τη ζημία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, καταλογίζοντας στον εργοδότη τη ζημία που αναλογεί στον επιχειρηματικό του κίνδυνο ή που παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με την ωφέλεια του εργαζομένου από τη σύμβαση».
Άρθρο 50
* Μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία: Με το άρθρο 50 που αφορά μετατροπές συμβάσεων από πλήρους εργασίας σε μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής ορίζεται: «Αν η συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως ή αν η συμφωνία ή η απόφαση του εργοδότη δεν γνωστοποιηθούν εντός οκτώ (8) ημερών από την κατάρτιση ή τη λήψη τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού».
Άρθρο 51
* Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης απόλυσης:«Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και ο αντίστοιχος φόρος (παρ.3, του άρθρου 15 του ν. 4172/2013) κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών και του Δημοσίου».
Άρθρο 52
* Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης και των ασφαλιστικών εισφορών των πρακτικώς ασκούμενων και των μαθητευόμενων: «Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις και οι ασφαλιστικές εισφορές των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου προβλέπονται, κατατίθενται από τις επιχειρήσεις μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών (συνήθως είναι ο ΟΑΕΔ) στους λογαριασμούς των δικαιούχων και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Για τον σκοπό αυτόν, κάθε υπόχρεη επιχείρηση υπογράφει σχετική σύμβαση με πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που επιλέγει».
Άρθρο 53
* Καταχώρηση της ετήσιας κανονικής άδειας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ: Η ισχύς αυτού του άρθρου θα ισχύσει μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης. Το άρθρο προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι: «α) O εργοδότης αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης “ΕΡΓΑΝΗ” τη χορήγηση της άδειας έως και μία (1) ώρα μετά την έναρξη πραγματοποίησής της».
Άρθρο 54
* Πρόσβαση εργαζομένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ: Προϋποθέτει την έκδοση υπουργικής απόφασης και προβλέπει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής πρόσβασης των εργαζομένων στο πληροφοριακό σύστημα του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «ΕΡΓΑΝΗ» για την ανάκτηση δεδομένων που αφορούν την εργασιακή τους σχέση.
Άρθρο 55
* Καταχώρηση οχημάτων για τη μεταφορά και διανομή προϊόντων και αντικειμένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ: «Όταν, κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, ο εργοδότης αναγγέλλει στην ΕΡΓΑΝΗ τον αριθμό κυκλοφορίας του οχήματος. Η ισχύς του άρθρου αρχίζει από την έκδοση της υπουργικής απόφασης».
Άρθρο 56
* Διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων: «Ο εργοδότης εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας τους εργαζόμενους που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας τους για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων. Ως κατάλληλος εξοπλισμός προστασίας για τον διανομέα ορίζονται: το προστατευτικό κράνος, πανωφόρι κατάλληλο για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, αδιάβροχη προστασία, γάντια και ανακλαστικό γιλέκο».
Άρθρο 57
* Οδηγοί λεωφορείων ΚΤΕΛ: Ορίζει ότι για την απασχόληση οδηγού των ΚΤΕΛ που απασχολείται σε τρίτο εργοδότη, απαιτείται η κατάρτιση σύμβασης δανεισμού μεταξύ του οδηγού, του εργοδότη του και του ΚΤΕΛ ή του τρίτου μετόχου για ορισμένο χρονικό διάστημα.
Άρθρο 58
* Αναστολή προθεσμιών κατά τη συμφιλιωτική διαδικασία και τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών: Αφορά την επίλυση εργατικών διαφορών στις οποίες εμπλέκεται και η επιθεώρηση εργασίας. Συγκεκριμένα, το άρθρο αποτελεί προσθήκη στον νόμο 3996/2011. Σύμφωνα με την προσθήκη: «Όταν η αίτηση του εργαζομένου αφορά αξιώσεις για τις οποίες εφαρμόζονται οι αποσβεστικές προθεσμίες των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του ν. 3198/1955 (Α’ 98), από την κατάθεση της αίτησης και μέχρι τη σύνταξη του πρακτικού στο οποίο διατυπώνεται αιτιολογημένη άποψη του Επιθεωρητή, ή αιτιολογημένη γνώμη περί της αδυναμίας διατύπωσης αιτιολογημένης άποψης, αναστέλλονται οι ανωτέρω αποσβεστικές προθεσμίες».
Άρθρο 59
* Αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ: «Εργοδότης που εκτελεί οικοδομική εργασία ή τεχνικό έργο, υποχρεούται να αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης “ΕΡΓΑΝΗ” το απασχολούμενο προσωπικό, πριν από την έναρξη κάθε ημερήσιας απασχόλησης».
