1. Γενικά περί συμβατικού εβδομαδιαίου ωραρίου
του Ευάγγελου Χατζηπέτκου (Λογιστής με εξειδίκευση σε θέματα εργατικής νομοθεσίας)
Το συμβατικό (συλλογικό) ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών ορίζεται σε 40 ώρες εβδομαδιαίως. Οι ώρες αυτές κατανέμονται σε πέντε (5) ημέρες επί εφαρμογής συστήματος πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (40:5 = 8 ώρες ημερησίως) ή σε έξι (6) ημέρες επί εφαρμογής συστήματος εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (40:6 = 6 ώρες και 40 λεπτά ημερησίως). Πιο συγκεκριμένα, με το καθεστώς της εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών (6ήμερη απασχόληση), η ημερήσια υποχρεωτική εργασία τους ανέρχεται σε 6 ώρες και 40 λεπτά, ενώ για εργαζόμενους επί πενθήμερο, η ημερήσια εργασία τους ανέρχεται σε 8 ώρες (Έγγρ. Yπ. Εργασίας 34186/564/18-8-2015 , Έγγρ. Υπ. Εργασίας 11266/244/3-4-2017, Α.Π. 613/2015). Σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής μικρότερου ωραρίου από τα παραπάνω συμβατικά ωράρια ημερήσιας εργασίας και όσον αφορά το θέμα της ανισομερούς κατανομής του ημερήσιου χρόνου εργασίας μπορείτε να δείτε το απόσπασμα από το άρθρο μου με τίτλο «Υπερεργασία και Υπερωρία», (το οποίο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Απριλίου 2018 του περιοδικού EPSILON 7).
2. Η εκούσια ή εξαναγκασμένη παροχή εργασίας το Σάββατο κατά παράβαση του πενθημέρου είναι άκυρη
Υπό το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, η εκούσια ή εξαναγκασμένη παροχή εργασίας του μισθωτού (εντός του 8ώρου) κατά τα Σάββατα, ημέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης λόγω εξάντλησης του πενθημέρου, απαγορεύεται από κανόνες δημόσιας τάξης, είναι άκυρη, αφού πρόκειται για εργασία παρεχόμενη εκτός των ημερών της εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή σε ημέρα αναπαύσεως και γεννά απαίτηση απόδοσης της ωφέλειας του εργοδότη από την παροχή τέτοιας εργασίας κατά τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (κατά το άρθρο 904 του Αστικού Κώδικα), έστω και αν κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας εργάστηκε λιγότερες ώρες από το εβδομαδιαίο ωράριο του. Η ωφέλεια αυτή συνίσταται στις αποδοχές, τις οποίες ο εργοδότης θα κατέβαλλε σε άλλον μισθωτό που θα απασχολούσε με έγκυρη σύμβαση εργασίας κατά το Σάββατο, υπό τις ίδιες συνθήκες με τον ακύρως εργασθέντα μισθωτό κατά τον ως άνω χρόνο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι προσωπικές περιστάσεις του τελευταίου, αφού κατά το ποσό αυτό, που δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το νόμιμο ωρομίσθιο, καθίσταται χωρίς νόμιμη αιτία πλουσιότερος ο εργοδότης, χωρίς να δικαιούται και άλλη προσαύξηση (Α.Π. 804/2003, Α.Π. 6/2012, Α.Π. 175/2013, Α.Π. 193/2011, Α.Π. 1615/2011, Α.Π. 864/2015, Εφετείο Θεσσαλονίκης 2847/2007, Εφετείο Πειραιώς 268/2016, Εφετείο Δωδεκανήσου 7/2015, Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου 72/2010, Ειρηνοδικείο Χανίων 392/2017). Στην αξίωση αυτή, από τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, περιλαμβάνονται και τα καταβαλλόμενα στον μισθωτό επιδόματα, μόνο εφόσον αυτά θα καταβάλλονταν και στον μισθωτό, τον οποίο θα προσλάμβανε άλλως ο εργοδότης, αφού διαφορετικά, ως προς αυτά, δεν υπάρχει πλουτισμός του εργοδότη (Α.Π. 32/2013, Α.Π. 1732/2005, Α.Π. 314/2017).
Σημειώνεται ότι για την εργασία του αυτή κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας (συνήθως τα Σάββατα) στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος της πενθήμερης εργασίας, ο μισθωτός δεν δικαιούται αναπληρωματικής ημέρας ανάπαυσης (ρεπό), διότι η έκτη ημέρα της εβδομάδας δεν έχει τον χαρακτήρα υποχρεωτικής αργίας, όπως η έβδομη ημέρα της εβδομάδας (Κυριακές) και κατά συνέπεια δεν μπορούν να εφαρμοσθούν, ούτε και αναλόγως, τα όσα ισχύουν για απασχόληση κατά τη διάρκεια των Κυριακών (Α.Π. 925/2008, Α.Π. 413/2008, Εφετείο Θεσσαλονίκης 1155/2002, Ειρηνοδικείο Χανίων 392/2017). Ζήτημα δε χορήγησης αναπληρωματικής ημέρας ανάπαυσης για απασχόληση την έκτη ημέρα της εβδομάδας δεν γεννάται, όπως είναι φανερό, στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται το σύστημα εργασίας των έξι ημερών (Α.Π. 1004/2017). Αυτονόητο είναι δηλαδή ότι η εργασία το Σάββατο ως έκτη ημέρα για μισθωτό ο οποίος απασχολείται με το σύστημα της εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή από Δευτέρα – Σάββατο, είναι νόμιμη και σαφώς δεν ισχύουν τα προαναφερόμενα.
Σημείωση:
Σε περίπτωση που μισθωτός απασχολείται με καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (8ωρο) και η ημέρα του Σαββάτου περιλαμβάνεται εντός του πενθημέρου αυτού, αυτονόητο είναι ότι η εργασία κατά το Σάββατο είναι νόμιμη και δεν ισχύουν τα όσα προαναφέρθηκαν. Παρακάτω παρατίθεται ένα απλό παράδειγμα για ευκολότερη κατανόηση.
Παράδειγμα:
Έστω εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας σε εμπορικό κατάστημα. Σύμφωνα με το άρθρο 42 του Ν.1892/1990 , όπως ισχύει, καταργήθηκε μεν το πενθήμερο για τους εργαζομένους στα καταστήματα ως υποχρεωτικό από τον νόμο σύστημα απασχόλησης αυτών, όχι όμως και το συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο αυτών που παραμένει σαράντα (40) ώρες εβδομαδιαίως. Με την παρ. 5 του ιδίου άρθρου του ανωτέρω νόμου, ορίζεται ότι «Η ημέρα ανάπαυσης των εργαζομένων λόγω πενθημέρου καθορίζεται κυλιόμενη, εκτός εάν ρυθμίζεται διαφορετικά από άλλες διατάξεις ή με ατομική συμφωνία». Αν ο ανωτέρω εργαζόμενος απασχολείται από Τρίτη έως Σάββατο και το ρεπό έχει συμφωνηθεί να χορηγείται σταθερά την ημέρα Δευτέρα, τότε σαφώς και η απασχόληση κατά την ημέρα του Σαββάτου είναι νόμιμη. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση αυτή ο εργαζόμενος δεν δικαιούται ούτε της αμοιβής που ορίζεται από το άρθρο 8 του Ν.3846/2010 (βλ. παρακάτω).
3. Αμοιβή της εργασίας που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας κατά παράβαση του πενθημέρου – Παράδειγμα
Η εργασία, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%. Δεν υπάγονται στη διάταξη αυτή οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις (άρθρο 8 του Ν.3846/2010).
Σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτή την περίπτωση, ως έκτη ημέρα νοείται η εργασία κατά την ημέρα του Σαββάτου. Για παράδειγμα, εάν ένας εργαζόμενος απασχολείται με το καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (Δευτέρα – Παρασκευή) και απασχοληθεί και το Σάββατο ως έκτη ημέρα κατά παράβαση του ως άνω πενθημέρου, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, θα αμειφθεί με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%, για όσες ώρες απασχοληθεί.
Παράδειγμα:
Έστω μισθωτός (έμμισθος) ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και επί 8ωρο ημερησίως από Δευτέρα έως Παρασκευή. Ο μικτός μηνιαίος μισθός (καταβαλλόμενος) του υπόψη εργαζομένου είναι 1.000 ευρώ.
Σε περίπτωση που ο υπόψη εργαζόμενος απασχοληθεί, για παράδειγμα, τον μήνα Μάρτιο ένα (1) Σάββατο ως έκτη ημέρα και για 8 ώρες, κατά παράβαση του πενθημέρου, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, η αμοιβή του θα υπολογιστεί ως εξής:
Καταβαλλόμενο ημερομίσθιο = 1.000 /25 = 40 €
Καταβαλλόμενο ωρομίσθιο = 1.000 x 0,006 = 6 €
Αμοιβή Σαββάτου = 8 ώρες x 6 (ωρομίσθιο) x 1,3 = 62,40 €
Εφαρμόζοντας τη διάταξη του άρθρου 8 του Ν.3846/2010, δηλαδή το «καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%», συμπεραίνουμε ότι:
Αμοιβή Σαββάτου = 40 x 1,3 = 52 €
Στην ουσία, ο υπολογισμός αυτός αντιστοιχεί σε απασχόληση για 6 ώρες και 40 λεπτά, διότι αν για παράδειγμα ο εργαζόμενος απασχοληθεί κατά το Σάββατο ως έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου για 6 ώρες και 40 λεπτά και όχι για 8 ώρες, η αμοιβή του υπολογίζεται ως εξής:
Αμοιβή Σαββάτου = 6,67 x 6 x 1,3 = 52 €
Για τους απασχολούμενους σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εφόσον δεν υπάγονται στην προαναφερόμενη διάταξη του Ν.3846/2010, η εργασία που παρέχεται κατά τις ημέρες της εβδομαδιαίας αναπαύσεώς τους, δεν θεωρείται και δεν αμείβεται ως υπερωρία (βλ. το παρακάτω κεφάλαιο όσον αφορά την υπερωρία) ή υπερεργασία και γι΄ αυτό οι απασχολούμενοι επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας κατά το Σάββατο (ως έκτη ημέρα), δικαιούνται μόνο αποζημιώσεως κατά τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού για τη στέρηση της εβδομαδιαίας αναπαύσεώς τους που υπολογίζεται με βάση το δικαιούμενο ωρομίσθιο και τις ώρες απασχολήσεως η οποία έχει το χαρακτήρα αποζημίωσης, χωρίς οποιαδήποτε άλλη προσαύξηση. Πιο συγκεκριμένα:
- Εάν ο μισθωτός αμείβεται με μηνιαίο μισθό, δικαιούται να λάβει, πέραν από τον μισθό του που αντιστοιχεί σε πενθήμερη εβδομαδιαία απασχόληση, ως αποζημίωση και το 1/25 του καταβαλλόμενου μισθού του βάσει των διατάξεων του αδικαιολογήτου πλουτισμού.
- Σε περίπτωση που ο μισθωτός αμείβεται με ημερομίσθιο, δικαιούται ως αποζημίωση ένα ημερομίσθιο (καταβαλλόμενο) κατά τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (Α.Κ. 904), διότι πρόκειται για παροχή εργασίας σε ημέρα αναπαύσεως από την οποία επέρχεται πλουτισμός του εργοδότη κατά παράβαση απαγορευτικών κανόνων δημόσιας τάξης (Α.Π. 66/2007, Α.Π. 633/2004, Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών 2704/2007, Ειρηνοδικείο Χανίων 392/2017, Εφετείο Δωδεκανήσου 120/2015).
Ο πλουτισμός αυτός, ο οποίος στην εν λόγω περίπτωση αποτελεί νομική έννοια με συγκεκριμένο περιεχόμενο, συνίσταται σε ότι ο εργοδότης θα είχε καταβάλει σε κάποιον άλλον μισθωτό, με τα ίδια προσόντα, τον οποίο θα είχε απασχολήσει, επιτρεπτώς, στη θέση αυτού που απασχόλησε παρανόμως κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας (στην περίπτωση παροχής εργασίας κατά το Σάββατο).
Επιπρόσθετα, βάσει της Σ.Σ.Ε. για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας ( Π.Κ. 4/28-3-2018 ), η οποία κηρύχθηκε υποχρεωτική από 4/10/2018 με την Αριθμ. 49825/2686/2018, ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι οι μισθωτοί που υπάγονται στην παρούσα Σ.Σ.Ε., εάν εργαστούν σε ημέρες ανάπαυσης τους, λαμβάνουν πρόσθετη αμοιβή και συγκεκριμένα αποζημίωση ίση με ένα ημερομίσθιο για κάθε ημέρα ανάπαυσης που εργάστηκαν, το οποίο θα καταβάλλεται προσαυξημένο κατά 75%, εφόσον η απασχόληση σε ημέρα ανάπαυσης λάβει χώρα καθ΄ ημέρα Κυριακή ή σε ημέρα θεσμοθετημένης από την εργατική νομοθεσία αργία.
Σημείωση: Η πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία με 40 ώρες απασχόλησης εβδομαδιαίως των ξενοδοχοϋπαλλήλων, που οι όροι εργασίας τους καθορίζονται από τη Σ.Σ.Ε. των ξενοδοχοϋπαλλήλων όλης της χώρας, ισχύει για τα ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων, ενώ για τα ξενοδοχεία 2 και 3 αστέρων μόνο αν διαθέτουν από 35 δωμάτια και άνω. Όπως προαναφέρθηκε, ο μισθωτός, για την εργασία του αυτή, δεν δικαιούται ανάπαυση (όπως για τις Κυριακές) σε άλλη ημέρα της εβδομάδας. Δικαιούται όμως ως αποζημίωση ένα ημερομίσθιο (καταβαλλόμενο) ή το 1/25 του καταβαλλόμενου μισθού του, ανάλογα με τον τρόπο της αμοιβής του, όπως προαναφέρθηκε.
Περιπτώσεις υπολογισμού της αμοιβής της εργασίας κατά το Σάββατο ως έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 8 του Ν.3846/2010, καθώς και των ξενοδοχειακών και επισιτιστικών καταστημάτων, περιγράφονται στις εξής δικαστηριακές αποφάσεις: Εφετείο Λάρισας 81/2008, Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών 2704/2007, Α.Π. 804/2003, Εφετείο Πειραιώς 268/2016, Εφετείο Θεσσαλονίκης 1221/2017, Εφετείο Δωδεκανήσου 43/2015, Εφετείο Δωδεκανήσου 120/2015, Α.Π. 615/2008, Α.Π. 1400/2017.
4. Η εργασία του μισθωτού κατά το Σάββατο ως έκτη ημέρα επί πενθήμερο δεν αποτελεί υπερεργασία ή υπερωρία
Υπερεργασία είναι η εργασία η οποία παρέχεται πέραν του συμβατικού ωραρίου και μέχρι του ανώτατου ορίου του νόμιμου ωραρίου του μισθωτού.
Υπερωρία είναι η απασχόληση του μισθωτού πέρα από το ανώτατο όριο του νόμιμου ωραρίου του. Υπάρχει δε υπερωρία και όταν δεν γίνεται υπέρβαση του νόμιμου εβδομαδιαίου ωραρίου, αλλά μόνο του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου.
Πιο συγκεκριμένα, για τους εργαζόμενους με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, ως υπερεργασία θεωρείται η κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας απασχόληση πέραν των 40 ωρών και μέχρι τη συμπλήρωση 45 ωρών εβδομαδιαίως, ενώ για τους εργαζομένους με το σύστημα των έξι ημερών την εβδομάδα ως υπερεργασία θεωρείται η κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας απασχόληση πέραν των 40 ωρών και μέχρι τη συμπλήρωση των 48 ωρών εβδομαδιαίως. Για τους ίδιους εργαζόμενους και ανάλογα με το σύστημα των πέντε ή έξι ημερών εβδομαδιαίας εργασίας, ως υπερωριακή θεωρείται η απασχόληση πέραν των εννέα (9) ή οκτώ (8) αντίστοιχα ωρών εργασίας ημερησίως (Α.Π. 314/2017, Α.Π. 498/2016, Α.Π. 132/2015, Α.Π. 1561/2011, Α.Π. 206/2009). Βέβαια στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να σημειωθεί ότι:
- Στην περίπτωση της υπερωριακής εργασίας, λαμβάνεται υπόψη όχι η εβδομαδιαία, αλλά η ημερήσια εργασία, υπό την έννοια ότι υφίσταται υπερωριακή εργασία όταν ο μισθωτός απασχοληθεί πέραν των οκτώ ωρών ημερησίως (για εξαήμερη εργασία) ή πέραν των εννέα ωρών ημερησίως (για πενθήμερη εργασία), έστω και αν με την υπεραπασχόληση αυτή δεν πραγματοποιείται υπέρβαση του οριζόμενου από το νόμο ανωτάτου ορίου εβδομαδιαίας εργασίας (Α.Π. 1223/2013, Α.Π. 684/2017, Α.Π. 232/2018). Επομένως, για τους εργαζόμενους με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, ως υπερωριακή εργασία θεωρείται η απασχόληση πέραν των εννέα (9) ωρών ημερησίως (Α.Π. 288/2018).
- Στην περίπτωση της υπερεργασίας, κριτήριο αποτελεί όχι η ημερήσια αλλά η εβδομαδιαία απασχόληση του μισθωτού και μάλιστα εκείνη που πραγματοποιείται κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας στις οποίες δεν συγκαταλέγεται και το Σάββατο υπό καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Επομένως, αν ο μισθωτός, δεν υπερβεί κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας το συμβατικό εβδομαδιαίο όριο των 40 ωρών, δεν δικαιούται την οικεία πρόσθετη αμοιβή (ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%), διότι δεν έχει πραγματοποιήσει υπερεργασία (Α.Π. 1223/2013, Α.Π. 684/2017, Α.Π. 232/2018).
Η απασχόληση κατά το Σάββατο ως έκτη ημέρα, όπου εφαρμόζεται το σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας απασχόλησης, αντιμετωπίζεται σαν αυτοτελής ημέρα εργασίας και όχι σε συσχετισμό με τα χρονικά όρια απασχόλησης του εργαζομένου κατά τις εργάσιμες ημέρες (Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών 4991/2011).
Επομένως, η εργασία που παρέχει ο μισθωτός κατά το Σάββατο, ως έκτη ημέρα υπό το σύστημα της πενθήμερης εργασίας, δεν θεωρείται και δεν αμείβεται ως υπερωρία ή υπερεργασία. Ειδικότερα, στην περίπτωση της πενθήμερης εργασίας, δηλαδή από Δευτέρα έως Παρασκευή, δεν μπορεί να προστεθεί η εργασία που τυχόν προσφέρθηκε το Σάββατο ή την Κυριακή στη συνολική εργασία των υπολοίπων πέντε εργασίμων ημερών της εβδομάδας για την εξεύρεση τυχόν υπερεργασίας ή υπερωρίας (Εφετείο Αθηνών 5527/2003, Α.Π. 613/2015, Α.Π. 1004/2017). Προκειμένου για μισθωτούς που υπάγονται στο σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, η εργασία κατά το Σάββατο λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό της υπερεργασίας και συναριθμείται με την εργασία των άλλων ημερών μόνο στην περίπτωση εργασίας κατά το Σάββατο ως πέμπτης ημέρας, αν ως ημέρα ανάπαυσης του εργαζομένου λόγω του πενθημέρου καθορίζεται άλλη ημέρα της εβδομάδας με ατομική συμφωνία.
Αντιθέτως, στις περιπτώσεις που ισχύει το σύστημα εργασίας των έξι ημερών, η εργασία κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας (δηλαδή συνήθως τα Σάββατα) συναριθμείται για την εύρεση του εβδομαδιαίου ωραρίου του μισθωτού και κατά συνέπεια ο τελευταίος δικαιούται, για υπερεργασιακή εργασία, του ωρομισθίου του προσαυξημένου κατά 20% για την πέραν των σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως και μέχρι τη συμπλήρωση των σαράντα οκτώ (48) ωρών απασχόληση αυτού επί τον αριθμό των ωρών υπερεργασίας που απασχολήθηκε (Α.Π. 1004/2017).
4.1 Πότε η εργασία κατά το Σάββατο ως έκτη ημέρα επί πενθήμερο αποτελεί υπερωρία
Η εργασία του μισθωτού κατά την Κυριακή ή το Σάββατο, ως έκτη ημέρα υπό το σύστημα της πενθήμερης εργασίας, δεν αποτελεί υπερεργασία ή υπερωριακή εργασία, εκτός εάν στην τελευταία περίπτωση υπερβαίνει το ανώτατο όριο ημερήσιας απασχόλησης, που είναι το οκτάωρο (Α.Π. 288/2018, Α.Π. 314/2017, Α.Π. 899/2017, Α.Π. 53/2015, Α.Π. 526/2013).
Όπως προαναφέρθηκε, η εργασία κατά την έκτη ημέρα επί πενθημέρου είναι παράνομη και συνεπώς άκυρη. Έτσι, κάθε ώρα υπερωρίας, για την πραγματοποίηση της οποίας δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες από τον νόμο διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης, χαρακτηρίζεται εφεξής κατ΄ εξαίρεση υπερωρία (μη νόμιμη). Για παράδειγμα, η ενδεκάωρη εργασία ενός εργαζόμενου το Σάββατο ως έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου, δεν συναριθμείται με την απασχόληση των εργασίμων ημερών για τον προσδιορισμό της εβδομαδιαίας απασχολήσεως του εργαζόμενου και δεν αποτελεί υπερεργασία, αλλά αποτελεί παράνομη υπερωρία κατά το μέρος που υπερβαίνει το ημερήσιο ωράριο των οκτώ ωρών, ήτοι κατά 3 ώρες (Α.Π. 615/2008, Εφετείο Δωδεκανήσου 43/2015). Για κάθε ώρα κατ΄ εξαίρεση υπερωρίας ο μισθωτός δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 80% ( παρ. 5 του άρθρου 1 του Ν. 3385/2005 , όπως ισχύει).
5. Κυρώσεις σε περίπτωση που εργαζόμενος απασχοληθεί την έκτη ημέρα (Σάββατο) κατά παράβαση του πενθημέρου
Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος απασχοληθεί το Σάββατο ως έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου, δικαιούται το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο του προσαυξημένο κατά 30% για όσες ώρες απασχοληθεί. Στην περίπτωση αυτή βέβαια, προβλέπονται κυρώσεις και πιο συγκεκριμένα ακολουθείται η διαδικασία για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων βάσει του άρθρου 24 του Ν.3996/2011 και της Υ.Α. 2063/Δ1 632/2011. Βέβαια, τίθεται κατά την κρίση των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων και θέμα ποινικών κυρώσεων βάσει του άρθρου 28 του Ν.3996/2011 .
Στον εργοδότη που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, επιβάλλεται ύστερα από προηγούμενη πρόσκληση για παροχή εξηγήσεων, πρόστιμο για καθεμία παράβαση από τριακόσια (300) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ με αιτιολογημένη πράξη είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο είτε του αρμόδιου Προϊσταμένου Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης κατόπιν σχετικής εισήγησης του αντίστοιχου Προϊσταμένου Τμήματος Επιθεώρησης είτε του Ειδικού Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο (άρθρο 24 του Ν.3996/2011). Επιπρόσθετα, στο άρθρο 24 του Ν.3996/2011 ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι αν παραβιάζεται η εργατική νομοθεσία για καταβολή αμοιβής εργασίας που παρέχεται κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας με προσαύξηση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις κατά παράβαση πενθημέρου, εάν ο εργοδότης, μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης επιβολής του προστίμου, συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο, αποδείξει ότι συμμορφώθηκε και εφαρμόζει εφεξής τις διατάξεις της κείμενης εργατικής νομοθεσίας που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο, εξαιτίας της παράβασης των οποίων του επεβλήθη το πρόστιμο, καθώς και ότι έχει εξοφλήσει πλήρως και ολοσχερώς τον εργαζόμενο, τότε το διοικητικό πρόστιμο που επιβλήθηκε αρχικώς μειώνεται κατά (80%) με αιτιολογημένη πράξη του οργάνου που το επέβαλε. Η επανάληψη της ίδιας παραβάσεων μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών από τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου θεωρείται υποτροπή και συνεπάγεται μη χορήγηση της έκπτωσης του 80%. Πλήρης και ολοσχερής εξόφληση προς τον εργαζόμενο αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση αποδεικτικού τράπεζας, το οποίο περιλαμβάνει:
α) το όνομα του καταθέτη εργοδότη,
β) το όνομα του δικαιούχου του λογαριασμού εργαζομένου,
γ) την αιτιολογία κατάθεσης και
δ) την ημερομηνία κατάθεσης.
Αποσπάσματα πάγιων εντολών μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής δεν γίνονται δεκτά. Αν υπάρχει αδυναμία κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό για οποιονδήποτε λόγο, η πλήρης και ολοσχερής εξόφληση αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση γραμματίου δημόσιας κατάθεσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο πρέπει να περιέχει τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν. Με απόφαση του/της Υπουργού Εργασίας μπορεί να τροποποιείται το ποσοστό της μείωσης.
Σύμφωνα με την Υ.Α. 2063/Δ1 632/2011 «Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός ύψους προστίμων που επιβάλλονται από τους Επιθεωρητές Εργασίας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.Ε.Π.Ε.)»:
- Η απασχόληση κατά ημέρα εργασίας και ωράριο εργασίας διαφορετικό από το εμφανιζόμενο στον πίνακα προσωπικού ή στο πρόγραμμα εργασίας χωρίς προηγούμενη γνωστοποίηση της αλλαγής ή της τροποποίησης του ωραρίου ή του χρόνου εργασίας χαρακτηρίζεται ως πολύ υψηλή. Επισημαίνεται ότι είτε υποβληθεί πίνακας προσωπικού στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» είτε δεν υποβληθεί, σε τυχόν έλεγχο των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων η επιχείρηση είναι εκτεθειμένη και επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται βάσει των ανωτέρω διατάξεων.
- Η μη καταβολή αμοιβής εργασίας που παρέχεται κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας προσαυξημένη κατά 30% κατά παράβαση του πενθημέρου χαρακτηρίζεται ως υψηλή.
- Η εργασία σε ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης (ρεπό) σε εμπορικό κατάστημα χαρακτηρίζεται ως υψηλή.
Τα πρόστιμα που προαναφέρθηκαν, επιβάλλονται με τη συνεκτίμηση τριών (3) βασικών μεταβλητών – κριτηρίων και δύο (2) υπο-κριτηρίων, τα οποία αναφέρονται στο Κεφάλαιο Α΄ του άρθρου πρώτου της παρούσας απόφασης.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Ευάγγελου Χατζηπέτκου, με τίτλο «Εργασία που παρέχεται το Σάββατο (έκτη ημέρα) κατά παράβαση του πενθημέρου», που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2019 του περιοδικού Epsilon7.
του Ευάγγελου Χατζηπέτκου (Λογιστής με εξειδίκευση σε θέματα εργατικής νομοθεσίας)
