Μεταβολή χαρακτηρισμού της πράξης- Πλημμεληματική Απάτη
e-ΘΕΜΙΣ | June 09, 2019
Αρχικά το Δικαστήριο στην εν λόγω απόφαση αναφέρθηκε στις διατάξεις των άρθρων 111,112 και 113 παρ. 2 του ΠΚ κατά τις οποίες το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεται με την παραγραφή, η οποία προκειμένου περί πλημμελήματος είναι πενταετής και αρχίζει από την ημέρα που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη, αναστέλλεται δε για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία και μέχρι να καταστεί αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, όχι όμως πέρα από τρία έτη. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 320 ΚΠΔ και 113 ΠΚ προκύπτει ότι για να αρχίσει η επιφέρουσα την αναστολή της παραγραφής κύρια διαδικασία απαιτείται η επίδοση του κλητηρίου θεσπίσματος ή της κλήσης να γίνει πριν τη συμπλήρωση του προβλεπόμενου στο άρθρο 111 παρ.3 χρόνου παραγραφής, δηλαδή πριν την παρέλευση πενταετίας για τα πλημμελήματα.
Εν συνεχεία επισημάνθηκε ότι στο δικαστήριο απόκειται ο ορθός χαρακτηρισμός της πράξης και κριτήριο προς τούτο αποτελεί η πράξη για την οποία κηρύχθηκε ένοχος ο κατηγορούμενος και η απειλούμενη γι’ αυτήν από το νόμο ποινή και όχι ο χαρακτήρας που προσδίδεται σ’ αυτήν με το κλητήριο θέσπισμα ή το παραπεμπτικό βούλευμα και την κλήση. Αν ο κατηγορούμενος κηρυχθεί ένοχος για πράξη, η οποία κατά νόμο μεταβάλλει το είδος της επιβλητέας ποινής από κάθειρξη σε φυλάκιση , μεταβάλλεται και ο χαρακτήρας αυτής από κακούργημα σε πλημμέλημα, όταν δε κατ’ ορθό χαρακτηρισμό μεταβάλλεται από το δικαστήριο ο χαρακτήρας της αποδιδόμενης στον κατηγορούμενο αξιόποινης πράξης από κακούργημα σε πλημμέλημα και ως εκ τούτου σμικρύνεται ο χρόνος της παραγραφής της, έπεται ότι αυτή είναι πλημμέλημα αφότου τελέστηκε και ότι έκτοτε υπόκειται στην παραγραφή και στις προϋποθέσεις και το χρόνο διάρκειας της προθεσμίας αναστολής που ισχύουν για τα πλημμελήματα (ΑΠ 1620 /2002).Προκειμένου για το αδίκημα της απάτης αν το δικάσαν δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει κατά νόμο επιβαρυντική περίπτωση επιτείνουσα το αξιόποινο αυτής και ως εκ τούτου η απειλούμενη γι’ αυτήν ποινή είναι φυλάκιση, παρέπεται ότι η πράξη φέρει χαρακτήρα πλημμελήματος και υπόκειται από την τέλεσή της στη για τα πλημμελήματα προβλεπόμενη παραγραφή και την προθεσμία αναστολής αυτής .
Τέλος, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η’ΚΠΔ, λόγο αναιρέσεως ιδρύει η υπέρβαση εξουσίας, η οποία υπάρχει όταν το δικαστήριο άσκησε εξουσία που δεν του δίνει ο νόμος. Θετική υπέρβαση υπάρχει όταν το δικαστήριο αποφάσισε για ζήτημα που δεν υπάγεται στη δικαιοδοσία του, ενώ αρνητική όταν παρέλειψε να αποφασίσει για ζήτημα που είχε υποχρέωση στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του. Υπό την έννοια αυτή υπέρβαση εξουσίας υφίσταται και όταν το δικαστήριο καταδίκασε τον κατηγορούμενο για αξιόποινη πράξη της οποίας το αξιόποινο είχε εξαλειφθεί λόγω παραγραφής ( ΑΠ 310/2018 ).
Στην προκειμένη περίπτωση το Πενταμελές Εφετείο Δυτικής Μακεδονίας με την προσβαλλόμενη απόφασή του κήρυξε τον αναιρεσείοντα κατηγορούμενο ένοχο του εγκλήματος της απάτης κατ’ εξακολούθηση με προξενηθείσα ζημία ιδιαίτερα μεγάλη [άρθρα 98, 386 παρ. 1 εδ. β ΠΚ ] προβαίνοντας σε ορθότερο νομικό χαρακτηρισμό της αποδιδόμενης αξιόποινης πράξης της “απάτης κατ’ εξακολούθηση από υπαίτιο που διαπράττει απάτες κατ’ επάγγελμα με συνολικό όφελος και συνολική ζημία που υπερβαίνουν το ποσό των 30.000 ευρώ “[άρθρα 98 , 386 παρ.3 περ. α ΠΚ ]. Η επιτρεπτή αυτή μεταβολή της κατηγορίας προσέδωσε στη φερόμενη ως τελεσθείσα αξιόποινη πράξη χαρακτήρα πλημμελήματος.
Από την επιτρεπτή για τις ανάγκες του αναιρετικού λόγου επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας προέκυψε ότι η επίδοση της κλήσης προς τον κατηγορούμενο για την εμφάνισή του ενώπιον του πρωτοβαθμίου Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Δυτικής αφού είχε παρέλθει πενταετία από την τέλεση της πράξης, η οποία κατέστη πλημμέλημα σύμφωνα με την προσβαλλόμενη απόφαση.
Συνεπώς, έχει επέλθει εξάλειψη του αξιοποίνου λόγω παραγραφής πριν ακόμη την έναρξη της κύριας διαδικασίας , πριν δηλαδή επιτευχθεί η κατ’ άρθρο 113 παρ. 2 και 3 ΠΚ τριετής αναστολή της παραγραφής. Το δικάσαν δικαστήριο μετά την κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό μεταβολή της κατηγορίας σε πλημμεληματική απάτη, αντί να διαπιστώσει την επελθούσα παραγραφή και να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη κατά του κατηγορουμένου προχώρησε στην εκδίκαση της υπόθεσης και κήρυξε αυτόν ένοχο και του επέβαλε ποινή φυλάκισης τριών (3) ετών. Έτσι, όμως, που έκρινε το δικαστήριο υπερέβη την εξουσία του, όπως βάσιμα υποστήριξε ο αναιρεσείων με το μοναδικό λόγο αναίρεσης και για τους προαναφερθέντες λόγους το Δικαστήριο του Αρείου Πάγου αναίρεσε την προσβαλλόμενη απόφαση. Ειδικότερα , επειδή δεν συνέτρεχε περίπτωση παραπομπής κατά το άρθρο 519 ΚΠΔ, διέταξε την παύση της ποινικής δίωξης για την αξιόποινη πράξη της απάτης με ιδιαίτερα μεγάλη ζημία.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κοντούλης/Επιστημονικός Συνεργάτης e-Θέμις
Επιμέλεια: Ιωάννης Κοντούλης/Επιστημονικός Συνεργάτης e-Θέμις
