Μπορείτε να επιλέξετε να εφαρμοστεί το δίκαιο της χώρας υπηκοότητας
Η διαχείριση της κληρονομιάς σας, γνωστής και με τον νομικό όρο «κληρονομική διαδοχή», γίνεται συνήθως από αρχή – συχνά ένα δικαστήριο ή συμβολαιογράφο – της χώρας της ΕΕ όπου ζούσατε τελευταία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αρχή αυτή εφαρμόζει το εθνικό της δίκαιο στην κληρονομική διαδοχή σας.
Οι κανόνες της ΕΕ ωστόσο σάς δίνουν τη δυνατότητα να επιλέξετε να εφαρμοστεί στην κληρονομική διαδοχή σας το δίκαιο της χώρας υπηκοότητάς σας – ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι χώρα της ΕΕ ή όχι.
Σε περίπτωση που έχετε περισσότερες από μία υπηκοότητες, μπορείτε να επιλέξετε το δίκαιο της υπηκοότητας που επιθυμείτε.
Θα πρέπει να διατυπώσετε ρητά και με σαφήνεια την επιλογή του δικαίου σε διαθήκη ή χωριστή δήλωση. Η διαθήκη ή η δήλωσή σας θεωρείται έγκυρη εφόσον πληροί τις απαιτήσεις:
- της χώρας της ΕΕ όπου ζούσατε τελευταία, ή
- του δικαίου της χώρας υπηκοότητάς σας, εφόσον το επιλέξετε.
Πότε οι αρχές μπορούν να αρνηθούν να εφαρμόσουν το δίκαιο που επιλέξατε
- Οι κανόνες της ΕΕ για την κληρονομική διαδοχή δεν ισχύουν στη Δανία, την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Εάν οι κληρονόμοι σας αποφασίσουν να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις της κληρονομικής διαδοχής σας με την αρμόδια αρχή αυτών των χωρών, η εκ μέρους σας επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου ίσως να μη ληφθεί υπόψη. Ωστόσο, οι Δανοί, οι Ιρλανδοί και οι Βρετανοί πολίτες μπορούν να αξιοποιήσουν τους κανόνες της ΕΕ και να επιλέξουν το δίκαιο υπηκοότητάς τους για τις κληρονομικές τους υποθέσεις τις οποίες διαχειρίζονται αρχές χώρας της ΕΕ εκτός από τη Δανία, την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
- Η αρχή της χώρας της ΕΕ η οποία διεκπεραιώνει την κληρονομική διαδοχή σας μπορεί να αρνηθεί να εφαρμόσει ορισμένες διατάξεις του δικαίου της χώρας υπηκοότητάς σας, εφόσον αυτές αντιβαίνουν στην εθνική δημόσια πολιτική. Για παράδειγμα, οι αρχές μπορούν να αρνηθούν να εφαρμόσουν διατάξεις εάν αυτές συνεπάγονται διακριτική μεταχείριση των κληρονόμων με βάση το φύλο τους ή το αν αυτοί γεννήθηκαν εντός ή εκτός γάμου.
Τι διέπει το δίκαιο που εφαρμόζεται στην κληρονομική διαδοχή σας
Το εθνικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην κληρονομική διαδοχή – είτε το δίκαιο της χώρας της ΕΕ όπου ζούσατε τελευταία είτε το δίκαιο της χώρας υπηκοότητάς σας – διέπει την κληρονομική σας διαδοχή όσον αφορά όλα τα περιουσιακά στοιχεία, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται και από το αν είναι κινητά (π.χ. αυτοκίνητο ή τραπεζικός λογαριασμός) ή ακίνητα (π.χ. ένα σπίτι).
Το εθνικό δίκαιο καθορίζει ζητήματα όπως:
- ποιοι είναι οι δικαιούχοι της κληρονομιάς σας: π.χ. ο/η σύζυγος/σύντροφος και τα παιδιά σας, οι γονείς σας
- αν μπορείτε να αποκληρώσετε ένα μέλος της οικογένειας
- αν υπάρχει νόμιμη μοίρα για ορισμένα πρόσωπα: π.χ. τα παιδιά σας
- αν τα δώρα που ενδεχομένως προσφέρατε όταν ήσασταν στη ζωή πρέπει να επιστραφούν στην περιουσία σας προτού αυτή μεταβιβαστεί στους κληρονόμους σας
- η μεταβίβαση της κυριότητας των περιουσιακών στοιχείων σας στους κληρονόμους σας
- οι εξουσίες των κληρονόμων σας, των εκτελεστών της διαθήκης σας και των διαχειριστών της περιουσίας σας, συμπεριλαμβανομένων των όρων πώλησης της περιουσίας και της εξόφλησης τυχόν πιστωτών
- ποιοι ευθύνονται για τυχόν χρέη που αφήσατε
- πώς θα πρέπει να κατανεμηθούν τα περιουσιακά σας στοιχεία στους κληρονόμους σας
Οι κανόνες της ΕΕ για την κληρονομική διαδοχή δεν καθορίζουν ποια αρχή τη διεκπεραιώνει ή ποιο δίκαιο εφαρμόζεται σε ορισμένα ζητήματα που σχετίζονται με τη διαδοχή, όπως:
- οι φόροι κληρονομιάς που θα πρέπει να πληρώσουν οι κληρονόμοι σας για την περιουσία σας
- η προσωπική σας κατάσταση: π.χ. ποιος/ποια ήταν ο/η τελευταίος(-α) σας σύζυγος
- το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων σε περίπτωση γάμου ή καταχωρισμένης συμβίωσης: δηλαδή, τον τρόπο με τον οποίο η περιουσία πρέπει να κατανεμηθεί μετά τον θάνατο του/της συζύγου ή του/της συντρόφου
- ζητήματα που αφορούν εταιρείες: π.χ. τι θα γίνει με τα μερίδια που κατέχετε σε μια εταιρεία
Παράδειγμα
Ο Μπράιαν, Ιρλανδός συνταξιούχος, μετακόμισε μετά τη συνταξιοδότησή του στη Γαλλία, όπου διαθέτει ένα σπίτι και ζει πάνω από 8 χρόνια – τα τελευταία 5 με τη σύντροφό του Αν.
Καθώς ο Μπράιαν ζει στη Γαλλία, ίσως συμφέρει τους κληρονόμους του να επιδιώξουν τη διεκπεραίωση της κληρονομικής διαδοχής από συμβολαιογράφο στη Γαλλία. Το γαλλικό δίκαιο θα διέπει κατ’ αρχήν την κληρονομική διαδοχή του Μπράιαν, καθώς η Γαλλία ήταν η τελευταία χώρα στην οποία ζούσε. Το γαλλικό δίκαιο θα καθορίσει συνεπώς τους κληρονόμους, τα μερίδια της περιουσίας που προορίζονται ως νόμιμη μοίρα για τα παιδιά του Μπράιαν, καθώς και τα δικαιώματα της Αν επί της περιουσίας αυτής, δεδομένου ότι δεν έχει τελεστεί γάμος.
Το ιρλανδικό δίκαιο παρέχει στον Μπράιαν περισσότερη ελευθερία να αποφασίσει ποιος πρέπει να κληρονομήσει την περιουσία του. Για τον λόγο αυτό, αποφασίζει να δηλώσει στη διαθήκη του ότι στην κληρονομική του διαδοχή πρέπει να εφαρμοστεί το ιρλανδικό δίκαιο, και ορίζει την Αν αποκλειστική κληρονόμο της περιουσίας του στη Γαλλία.
Περισσότερα για τις εθνικές νομοθεσίες περί κληρονομικής διαδοχής
Πληροφορίες για τις διαδικασίες, τους δικαιούχους και τα μερίδιά τους, την έγκυρη διαθήκη και πολλά άλλα, για κάθε χώρα της ΕΕ:
Επιλέξτε χώρα:
Διαχείριση διασυνοριακής κληρονομικής διαδοχής
Μάθετε πώς η οικογένειά σας και άλλα κοντινά σας πρόσωπα μπορούν να διαχειριστούν την κληρονομική σας διαδοχήσε περίπτωση που εμπλέκονται περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ.
