Την Παρασκευή 17 Μαΐου 2019 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Ν. 4611/2019 «Ρύθμιση οφειλών προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, τη Φορολογική Διοίκηση και τους ΟΤΑ Α’ βαθμού, Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές διατάξεις, Ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων και άλλες διατάξεις», ο οποίος ψηφίστηκε στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων την Τέταρτη 15 Μαΐου και μεταξύ των άλλων περιέχει διατάξεις για τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού.
Ο νόμος αυτός, εκτός των άλλων, στο Β’ Μέρος αυτού (άρθρα 98 έως και 109) περιλαμβάνει την πολυαναμενόμενη ρύθμιση των οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση (ΔΟΥ, Ελεγκτικά Κέντρα και Τελωνεία), σύμφωνα με το Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας), το Ν.Δ. 356/1974 (Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων), το Ν. 2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας) και τον Κανονισμό 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ενωσιακός Τελωνειακός Κώδικας), για την οποία εκδόθηκε την ίδια ημερομηνία και η προβλεπόμενη Απόφαση της υφυπουργού Οικονομικών κ. Α. Παπανάτσιου και του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) κ. Γ. Πιτσιλή, (Α.1196/17.5.2019).
Ακολουθεί ανάλυση των σχετικών άρθρων (98 έως και 109) του Ν. 4611/2019 με πολλά παραδείγματα ρύθμισης χρεών φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων (κερδοσκοπικού και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα), έτσι ώστε οι αναγνώστες να αποκτήσουν μια όσο πιο σαφή εικόνα της ρύθμισης αυτής, η οποία έρχεται να δώσει μια ανάσα στους πολίτες και τις εταιρείες που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση.
1. Βασικά σημεία της ρύθμισης του Ν. 4611/2019
Τα βασικά σημεία της νέας αυτής ρύθμισης είναι:
α) Η ρύθμιση αφορά οφειλές που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες μέχρι την 31η.12.2018 και έχουν καταχωρισθεί στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων των ΔΟΥ ή/και των Ελεγκτικών Κέντρων ή/και των Τελωνείων μέχρι και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για την υπαγωγή στη ρύθμιση. Ειδικότερα, στην παράγραφο 5 του άρθρου 98 ορίζεται ότι στη ρύθμιση υπάγεται υποχρεωτικά το σύνολο των ως άνω ληξιπρόθεσμων οφειλών που δεν έχουν τακτοποιηθεί κατά νόμιμο τρόπο με αναστολή πληρωμής από οποιαδήποτε αιτία ή άλλη ρύθμιση τμηματικής καταβολής βάσει νόμου ή δικαστικής απόφασης ή προσωρινής διαταγής.
β) Για να υπαχθεί κάποιο φυσικό πρόσωπο στη ρύθμιση θα πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για την τελευταία 5ετία, δηλαδή από το φορολογικό έτος 2013 έως και το 2017, εκτός αν δεν ήταν υπόχρεος για κάποιο ή κάποια έτη, οπότε θα δηλώνει αυτό στην ηλεκτρονική πλατφόρμα (ειδική διαδικτυακή εφαρμογή της ΑΑΔΕ).
γ) Η αίτηση για την υπαγωγή στη ρύθμιση θα υποβληθεί ηλεκτρονικά, μέσω ειδικής διαδικτυακής εφαρμογής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2019.
Προσοχή: Εξαιρετικά και μόνο στην περίπτωση που υφίσταται τεχνική αδυναμία διαδικτυακής υποστήριξης η αίτηση θα μπορεί να υποβάλλεται στη ΔΟΥ ή το Τελωνείο ή σε άλλη υπηρεσία της ΑΑΔΕ, ο προϊστάμενος της οποίας είναι αρμόδιος για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής.
δ) Ο μέγιστος αριθμός δόσεων των φυσικών προσώπων είναι 120, ενώ ο ελάχιστος είναι 18, ενώ κάθε δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 30,00 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι στις περιπτώσεις που βάσει των προβλεπομένων κριτηρίων για κάποιον οφειλέτη προκύψει αριθμός δόσεων μικρότερος από 18 η ρύθμιση θα ορισθεί στον ελάχιστο αριθμό δόσεων 18, ενώ μόνο στις περιπτώσεις που ρυθμίζονται οφειλές κάτω των 540,00 ευρώ οι δόσεις μπορεί να είναι λιγότερες από τον ελάχιστο αριθμό δόσεων.
ε) Στα φυσικά πρόσωπα κυρίαρχο κριτήριο της δυνατότητας αποπληρωμής είναι το πραγματικό εισόδημα του φορολογικού έτους 2017 (ατομικό, φορολογούμενο ή/και απαλλασσόμενο) και όχι το τεκμαρτό εισόδημα, όπως και ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων, ενώ δεν προβλέπονται περιουσιακά κριτήρια τα οποία θα μπορούσαν να εξαιρέσουν πολλούς οφειλέτες από τη ρύθμιση.
στ) Αν ο οφειλέτης φυσικό πρόσωπο δεν είχε υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το φορολογικό έτος 2017, χορηγείται το μέγιστο πλήθος δόσεων, υπό τον περιορισμό ότι το ελάχιστο ποσό κάθε μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 30,00 ευρώ.
ζ) Για να υπαχθεί κάποιο νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα στη ρύθμιση, θα πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για την τελευταία 5ετία, δηλαδή έως και το 2017, εκτός αν το νομικό πρόσωπο έχει προβεί σε παύση εργασιών, οπότε η 5ετία υπολογίζεται έως το έτος διακοπής εργασιών.
η) Στα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα κυρίαρχο κριτήριο της δυνατότητας αποπληρωμής είναι το εισόδημα του φορολογικού έτους 2017, εκτός των περιπτώσεων που έχει γίνει διακοπή δραστηριότητας, οπότε λαμβάνεται το εισόδημα του φορολογικού έτους της διακοπής.
θ) Οπως και στα φυσικά πρόσωπα έτσι και στα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ο μέγιστος αριθμός δόσεων είναι 120, ενώ ο ελάχιστος είναι 18, ενώ κάθε δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 30,00 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι στις περιπτώσεις που βάσει των προβλεπόμενων κριτηρίων για κάποιον οφειλέτη προκύψει αριθμός δόσεων μικρότερος από 18, η ρύθμιση θα ορισθεί στον ελάχιστο αριθμό δόσεων 18, ενώ μόνο στις περιπτώσεις που ρυθμίζονται οφειλές κάτω των 540,00 ευρώ οι δόσεις μπορεί να είναι λιγότερες από τον ελάχιστο αριθμό δόσεων. Στις περιπτώσεις νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία έχουν προβεί σε διακοπή εργασιών πριν από την 1η.1.2013, χορηγείται ο μέγιστος αριθμός δόσεων.
ι) Ο μέγιστος αριθμός των δόσεων για τη ρύθμιση των οφειλών των νομικών προσώπων κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι έως 24 μηνιαίες δόσεις για τακτικούς φόρους-τέλη (φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.) και έως 36 μηνιαίες δόσεις εφόσον πρόκειται για οφειλές που βεβαιώνονται από έκτακτη αιτία ή φόρους που καταβάλλονται εφάπαξ (διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγουμένων χρήσεων κ.λπ.), ενώ κάθε δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 30,00 ευρώ.
ια) Η υπαγωγή στη ρύθμιση συνεπάγεται και μείωση τόκων και προσαυξήσεων εκπροθέσμου καταβολής, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για την υπαγωγή στη ρύθμιση κατ’ αρχήν 10%. Οσο όμως πιο λίγες δόσεις επιλέξει κάποιος οφειλέτης, φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα τόσο μεγαλύτερη θα είναι αυτή η μείωση, που φτάνει μέχρι και 90% (συμπεριλαμβανομένου του αρχικού 10%) ή 100% στην εφάπαξ καταβολή.
ιβ) Η βασική οφειλή επιβαρύνεται με ετήσιο τόκο, ο οποίος θα υπολογίζεται με ποσοστό 5% (0,41667% ανά μήνα), με εξαίρεση μόνο τις οφειλές, ανά υπηρεσία, που δεν υπερβαίνουν τις 3.000,00 ευρώ των φυσικών προσώπων με συνολικό πραγματικό εισόδημα (ατομικό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο) κάτω από 10.000,00 ευρώ.
Προσοχή: Οσο πιο πολλές δόσεις επιλεγούν, παρά τη μείωση (απαλλαγή) των τόκων-προσαυξήσεων, το συνολικό ποσό που θα καταβληθεί θα πλησιάσει, ή και θα υπερβεί σε κάποιες περιπτώσεις, την αρχική συνολική οφειλή, λόγω επιβάρυνσης της βασικής οφειλής με τόκο.
ιγ) Η καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται την επιβάρυνση αυτής με μηνιαία προσαύξηση 2%.
ιδ) Με την υπαγωγή στο πρόγραμμα ρύθμισης, συμπεριλαμβανομένης και της εφάπαξ καταβολής, και με την προϋπόθεση ότι αυτό θα τηρηθεί, δεν υπολογίζονται τα πρόστιμα των άρθρων 57 του Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) και 6 του Ν.Δ. 365/1974 (Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων).
ιε) Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών που υπάγονται στη ρύθμιση και είναι βεβαιωμένες σε περισσότερες της μίας ΔΟΥ ή Ελεγκτικού Κέντρου ή Τελωνείου, αυτές ρυθμίζονται ανά υπηρεσία.
Για να υπαχθεί ένας οφειλέτης στη ρύθμιση είναι απαραίτητη η υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος της τελευταίας πενταετίας, με τελευταίο έτος το φορολογικό έτος 2017 (δηλαδή από το φορολογικό έτος 2013 έως και το 2017), εκτός αν δεν ήταν υπόχρεος για κάποιο ή κάποια έτη, οπότε θα δηλώνει αυτό στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
