Ενώπιον των 28 κρατών-μελών τίθενται οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και της Κομισιόν για “επιλογή” μέτρων αναφορικά με την εισβολή της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και τη διενέργεια γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Πληροφορίες της κυπριακής εφημερίδας “Φιλελεύθερος” αναφέρουν ότι οι Βρυξέλλες αναμένεται πολύ σύντομα να υποβάλουν λίστα με τις θεματικές όλων των πολιτικών διαλόγων Ε.Ε. – Τουρκίας, καλώντας τους “28” να αποφασίσουν τι θα βάλουν στο ψυγείο.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η Κομισιόν, δίνοντας προφανώς δείγμα γραφής, ανέστειλε τον υψηλό πολιτικό διάλογο με την Άγκυρα για ζητήματα γεωργίας, κοινοποιώντας προς την κυβέρνηση Ερντογάν την “αναβολή” του εν αναμονή των αποφάσεων των “28”. Την ίδια ώρα, οι συντονιστικές συναντήσεις της ΕΥΕΔ και της Κομισιόν φέρονται να καταλήγουν στην υποβολή πρότασης για περικοπή προενταξιακών κονδυλίων από την Τουρκία. Γίνεται κατανοητό ότι από την πρόταση για περικοπή κονδυλίων θα εξαιρεθούν όσα αφορούν στην ενίσχυση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και κατανέμονται απευθείας από τις Βρυξέλλες προς την κοινωνία των Τούρκων πολιτών.
Τα δύο αυτά πολιτικά-διπλωματικά μέτρα, τα οποία είχε άλλωστε εν πολλοίς εξαγγείλει ο αρμόδιος Επίτροπος Γιοχάνες Χαν, εκλαμβάνονται από σημαίνοντες κύκλους στις Βρυξέλλες ως “το μάξιμουμ” το οποίο θα μπορούσε να απαιτήσει η Λευκωσία στην παρούσα φάση. Οι ίδιοι κύκλοι υπογραμμίζουν ότι “κάποια κράτη-μέλη” με επικεφαλής τη Βρετανία θεωρούν ως “ατυχή διένεξη” τα όσα διαδραματίζονται με την εισβολή της Τουρκίας “στην ανατολική Μεσόγειο” (σ.σ. και όχι στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας) και διαμηνύουν ότι τα όποια μέτρα ληφθούν δεν θα πρέπει να αντιτίθενται στη διπλωματική προσπάθεια για αποκλιμάκωση της έντασης! Με ό,τι αυτό συνεπάγεται…
Εκ των πραγμάτων, τα εν λόγω δρομολογούμενα μέτρα δεν μπορούν να θεωρηθούν ως επαρκής απάντηση στην τουρκική εισβολή εντός της κυπριακής ΑΟΖ, αν και “ανοίγουν λογαριασμό”, ο οποίος αναμένεται να μεγαλώνει όσο η Τουρκία παραμένει στην περιοχή και κλιμακώνει τις έκνομες ενέργειές της. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο “Φ”, η Ε.Ε. δεν προχωρά άμεσα στη λήψη στοχευμένων μέτρων κατά της Τουρκίας για τρεις κυρίως λόγους:
-Η Ε.Ε. αντιλαμβάνεται ότι στην παρούσα τουλάχιστον φάση δύσκολα θα υπάρξει συναίνεση προς την κατεύθυνση επιβολής στοχευμένων μέτρων, που δυνητικά θα μπορούσαν να στραφούν κατά της ίδιας της Τουρκίας, εταιρειών που δραστηριοποιούνται παράνομα στην κυπριακή ΑΟΖ και κατά προσώπων που ενέχονται στις εν λόγω παράνομες γεωτρήσεις. Όπως ανέφερε στον “Φ” έγκυρη πηγή με άριστη γνώση της “επικρατούσας κατάστασης”, η Βρετανία δεν φαίνεται διατεθειμένη να εγκρίνει ένα τέτοιο πλαίσιο στοχευμένων μέτρων. Παράλληλα, η Γερμανία φέρεται να έχει επίσης ενδοιασμούς προς την κατεύθυνση άμεσης επιβολής στοχευμένων μέτρων. Σημειώνεται ότι η διαδικασία έγκρισης στοχευμένων μέτρων είναι περίπλοκη και απαιτεί τρεις αποφάσεις, δύο με ομοφωνία και μία με ειδική πλειοψηφία (εφαρμοστικός κανονισμός).
-Ενδεχόμενη επιβολή στοχευμένων μέτρων αναμένεται, όπως πληροφορούμαστε, να επικεντρωθεί σε πρόσωπα –κατ’ αρχάς– και η Λευκωσία θα πρέπει να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία προς την κατεύθυνση αυτή, τα οποία θα τύχουν εξονυχιστικής εξέτασης από την Ε.Ε. Αν, μάλιστα, αναλογιστούμε ότι κάποιοι από τα πρόσωπα που συμμετέχουν στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας είναι πολίτες κρατών-μελών, τότε γίνεται κατανοητό ότι η υλοποίηση τού εν λόγω μέτρου δεν αποτελεί απλή υπόθεση.
-Οι ίδιες οι διαδικασίες της Ε.Ε., οι οποίες δεν διακρίνονται για την αμεσότητα και τους αυτοματισμούς τους, λειτουργούν αποτρεπτικά για άμεση επιβολή στοχευμένων μέτρων κατά της Τουρκίας για τις έκνομές της δραστηριότητες. Άλλωστε, στην περίπτωση της Ρωσίας (Ουκρανικό), κατά την οποία όλα τα ισχυρά κράτη-μέλη πίεζαν για επιβολή μέτρων, απαιτήθηκαν 16 βδομάδες μέχρι την κατάληξη σε κυρώσεις. Τα πράγματα είναι εμφανώς δυσκολότερα στην περίπτωση της Τουρκίας, καθώς “κάποια κράτη-μέλη” δεν ευνοούν “υψηλές ταχύτητες” από την Ε.Ε., ούτε και την επιβολή ισχυρών μέτρων κατά της υποψήφιας χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Εν μέσω λοιπόν αυτών των δυσκολιών, το ΥΠΕΞ κάνει ό,τι περνά από το χέρι του προκειμένου να εξασφαλίσει την έναρξη της διαδικασίας επιβολής κόστους προς την Τουρκία. Στόχος του Νίκου Χριστοδουλίδη είναι “να ανοίξει λογαριασμό” για επιβολή μέτρων προς την Τουρκία, ο οποίος θα μεγαλώνει ανάλογα με την κλιμάκωση των έκνομων δραστηριοτήτων της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Λευκωσία επιχειρεί να εξασφαλίσει ότι το πρώτο πλέγμα αποφάσεων θα ληφθούν εντός Ιουλίου, επενδύοντας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) που θα πραγματοποιηθεί στις 15 Ιουλίου και στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ) που αναμένεται να λάβει χώρα τρεις μέρες αργότερα, στις 18 του τρέχοντος μηνός.
Η Λευκωσία γνωρίζει ότι εάν δεν υπάρξει απόφαση εκ μέρους της Ε.Ε. για μέτρα εντός Ιουλίου, τότε το όλο θέμα ενδέχεται να εξασθενίσει. Αφενός, γιατί αναγκαστικά θα παραπεμφθεί το φθινόπωρο, καθώς ο Αύγουστος θεωρείται “νεκρός μήνας” και τα θεσμικά όργανα της Κοινότητας θα είναι ουσιαστικά κλειστά. Και, αφετέρου, γιατί τον Σεπτέμβριο η Ε.Ε. θα βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της αλλαγής φρουράς τόσο στην Κομισιόν, όσο και στην ΕΥΕΔ, γεγονός που δεν ευνοεί τη δρομολόγηση και λήψη αποφάσεων.
Ως αποτέλεσμα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με την (απερχόμενη) Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι, επενδύει στην άμεση λήψη αποφάσεων προς την κατεύθυνση επιβολής κόστους κατά της Άγκυρας. Ο κ. Χριστοδουλίδης προσβλέπει στη στήριξη σημαίνοντων κρατών-μελών προς την Κυπριακή Δημοκρατία, για υλοποίηση των αποφάσεων που λήφθηκαν στο ΣΓΥ του Ιουνίου και στη Σύνοδο Κορυφής των 28 κρατών-μελών, στις 20-21 Ιουνίου.
Βρετανικό σωσίβιο
Ρόλο συνηγόρου της Άγκυρας εντός της Ε.Ε. διεκδικεί επάξια το Λονδίνο, το οποίο, όπως πληροφορείται ο “Φ”, δραστηριοποιείται έντονα για να διασφαλίσει ότι τα μέτρα που δρομολογούνται από την ΕΥΕΔ και τη Κομισιόν δεν θα διαταράξουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το Φόρεϊν Όφις προβάλλει πλέον τη θέση ότι τα όσα διαδραματίζονται στην “ανατολική Μεσόγειο” (σ.σ. και όχι στην κυπριακή ΑΟΖ) δεν είναι παρά μια “ατυχής διένεξη”, η οποία “θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου” και “όχι μέσω επιβολής μέτρων”. Με απλά λόγια, το Φόρεϊν Όφις βαπτίζει την εισβολή της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ “ως μια “ατυχή διένεξη” που λαμβάνει χώρα στην “ανατολική Μεσόγειο”, θέση που δυστυχώς παπαγαλίζουν κι άλλα κράτη-μέλη στην Ε.Ε.
Στις διαβουλεύσεις του τόσο με σημαίνοντες κύκλους της Ε.Ε. (ΕΥΕΔ και Κομισιόν), όσο και με κράτη-μέλη της Κοινότητας, το Λονδίνο σε διπλωματικό επίπεδο επεχείρησε να μοιράσει στη μέση την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, διαχωρίζοντας την σε διεθνώς αναγνωρισμένη και μη. Και υποστηρίζοντας ότι το σημείο στο οποίο διεξάγονται οι τουρκικές γεωτρήσεις εμπίπτει στη δεύτερη κατηγορία. Άρα, σύμφωνα πάντα με την επιχειρηματολογία του Λονδίνου, δεν νοείται η λήψη μέτρων εναντίον μιας υποψήφιας προς ένταξη χώρας, γιατί προβαίνει σε γεωτρήσεις σε περιοχή όπου δεν υπάρχει διεθνώς αναγνωρισμένη θαλάσσια δικαιοδοσία…
Η θέση που προτάσσει το Λονδίνο στις Βρυξέλλες αποτελεί συνέχεια του γκριζαρίσματος της κυπριακής ΑΟΖ, στο οποίο επιδόθηκαν ο Άλαν Ντάνκαν και η δήθεν “διευκρινιστική δήλωση” του Φόρεϊν Όφις. Όπως αποτελεί συνέχεια και της αποδόμησης της δημόσιας τοποθέτησης της Φεντερίκα Μογκερίνι που αναφέρθηκε στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Κάτι που “διόρθωσε” το Λονδίνο, προς όφελος της Τουρκίας, αναγκάζοντας την Ε.Ε. να αναφέρεται σε δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στην ανατολική Μεσόγειο και όχι στην κυπριακή ΑΟΖ.
