Κλοιό απειλών και προειδοποιήσεων σχηματίζει η Άγκυρα, με αποδέκτη τις Βρυξέλλες και μοχλό πίεσης το Μεταναστευτικό, επιχειρώντας να φρενάρει κάθε σκέψη για συζήτηση νομικών κυρώσεων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακόμη και στην περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης των τουρκικών έκνομων ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ.
Όπως επισημαίνει η κυπριακή εφημερίδα “Φιλελεύθερος”, το τουρκικό ΥΠΕΞ διαμήνυσε προς τις Βρυξέλλες ότι εάν η Ε.Ε. προχωρήσει στην επιβολή στοχευμένων μέτρων, ήτοι νομικών κυρώσεων, για τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τότε η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση θα θέσει εν αμφιβόλω κάθε στρατηγική συνεργασία με την Άγκυρα, σε όλα τα επίπεδα, περιλαμβανομένης και της δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας για το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό.
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τις απειλές του καθεστώτος Ερντογάν, εάν η Ε.Ε. προχωρήσει στην επιβολή νομικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, τότε εκ των πραγμάτων θα τιναχθεί στον αέρα η ευρωτουρκική συμφωνία για το Μεταναστευτικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Την ίδια ώρα πάντως, κύκλοι στις Βρυξέλλες επιχειρούν να καθησυχάσουν την Άγκυρα, καθιστώντας σαφές ότι η συζήτηση και η αναμενόμενη υποβολή προτάσεων για στοχευμένα μέτρα από την ΕΥΕΔ και την Κομισιόν δεν σημαίνουν και αυτόματη υιοθέτηση νομικών κυρώσεων. Άλλωστε, οι ίδιες κοινοτικές πηγές φρόντισαν να αναφέρουν προς την Τουρκία ότι, όπως έχει διαφανεί από τις μέχρι τώρα συζητήσεις, “δεν υπάρχει καμιά διάθεση” μεταξύ των κρατών-μελών για λήψη μιας τέτοιας απόφασης. Εξήγησαν ότι οι προτάσεις ΕΥΕΔ-Κομισιόν δεν θα υποβληθούν πριν από τον Οκτώβριο (σ.σ. με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα) και ότι στο μεσοδιάστημα θα εκδηλωθούν μεσολαβητικές προσπάθειες για δρομολόγηση διευθέτησης-πακέτο σε ενεργειακά-Κυπριακό, κάτι που, όπως υποστηρίζουν, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο σενάριο επιβολής νομικών κυρώσεων…
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο “Φ”, οι τουρκικές απειλές αποτελούν συνέχεια του τηλεφωνήματος Τσαβούσογλου προς Μογκερίνι, στις 15 Ιουλίου, οπότε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε επιχειρήσει -ανεπιτυχώς- να μπλοκάρει την πρώτη δέσμη πολιτικών/διπλωματικών μέτρων που δρομολόγησε η Ε.Ε. για τις τουρκικές γεωτρήσεις (βλέπε άλλη στήλη). Όπως είχαμε δημοσιεύσει, η τουρκική Κυβέρνηση, που επικοινώνησε με τους ΥΠΕΞ έξι τουλάχιστον κρατών-μελών, είχε προειδοποιήσει με “αντίμετρα” (counter measures) την Ε.Ε., τα οποία πλέον συγκεκριμενοποιούνται προς την κατεύθυνση της ενδεχόμενης αναστολής της ευρωτουρκικής συμφωνίας για το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Τουρκία επεχείρησε τις τελευταίες μέρες με δηλώσεις “κρότου-λάμψης” να δώσει το στίγμα των προθέσεών της. Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, επεσήμανε ότι καμιά Κυβέρνηση στην Ευρώπη δεν θα αντέξει το κύμα μεταναστών για περισσότερο από έξι μήνες, προειδοποίηση η οποία φέρεται να στρέφεται κατά κύριο λόγο στη Γερμανία και την Άνγκελα Μέρκελ. Σημειώνουμε ότι την πρακτική των απειλών επί του συγκεκριμένου ζητήματος είχε εγκαινιάσει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος προ τετραετίας είχε απειλήσει τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ότι θα στείλει με λεωφορεία πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, ενώ είχε προσβάλει τον Πρόεδρο της Κομισιόν λέγοντας ότι η χώρα της οποίας θήτευσε ως Πρωθυπουργός (Λουξεμβούργο) έχει το μέγεθος μιας μικρής πόλης της Τουρκίας…
Το σκηνικό των τελευταίων ημερών διανθίστηκε όμως και με μια παράξενη δήλωση του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος διαμήνυσε ότι “έχουμε αναστείλει τη Συμφωνία Επανεισδοχής (σ.σ. παράτυπων μεταναστών) και ότι “δεν θα περιμένουμε στην πόρτα της Ε.Ε.”, προσθέτοντας ότι η Συμφωνία Επανεισδοχής και η άρση των θεωρήσεων διαβατηρίων (σ.σ. της Ε.Ε για τους Τούρκους πολίτες) θα εφαρμοστούν ταυτόχρονα”. Η δήλωση Τσαβούσογλου αντανακλά ουσιαστικά την πάγια θέση της Τουρκίας, η οποία θεωρεί ότι η Συμφωνία Επανεισδοχής παράτυπων μεταναστών θα εφαρμοστεί μόνο ταυτόχρονα και παράλληλα με την άρση των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για τους Τούρκους πολίτες.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η εφαρμογή εκ μέρους της Τουρκίας της Συμφωνίας Επανεισδοχής αποτελεί ένα από τα 72 κριτήρια που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της, στο πλαίσιο του οδικού χάρτη για άρση των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων. Άρα, αποτελεί προϋπόθεση, την οποία η Άγκυρα οφείλει να εκπληρώσει εάν και εφόσον προσδοκά να εξασφαλίσει την άρση των θεωρήσεων. Σε ό,τι πάντως αφορά την Κύπρο, η εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής παράτυπων μεταναστών Ε.Ε.-Τουρκίας καλύπτει μόνο θεωρητικά την Κυπριακή Δημοκρατία.
Κι αυτό γιατί η Τουρκία διαμήνυσε διά επιστολών προς την Κομισιόν (Στέφαν Φούλε-Σεσίλια Μάλμστρομ) ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει τη Συμφωνία Επανεισδοχής έναντι της “νήσου Κύπρου”, καθώς δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, θέση που επανέλαβε ενώπιον ευρωτουρκικής Συνόδου Κορυφής ο (τότε Πρωθυπουργός) Αχμέτ Νταβούτογλου, αποστέλλοντας και επιστολή προς το Συμβούλιο, δηλαδή προς τα κράτη-μέλη. Η Ε.Ε. απάντησε επανειλημμένα προς την Τουρκία ότι η Συμφωνία Επανεισδοχής θα πρέπει να εφαρμοστεί “έναντι όλων των κρατών-μελών”, θέση που αναπαράγεται σε όλα τα Συμπεράσματα της Κοινότητας και αποτελεί “κοινό λεκτικό”, κατόπιν και απαίτησης της Λευκωσίας.
Ωστόσο, όλοι γνωρίζουν ότι παρά τις υποδείξεις της Ε.Ε, η Άγκυρα δεν πρόκειται να εφαρμόσει τη Συμφωνία Επανεισδοχής έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακολουθώντας την ίδια πρακτική που υιοθετεί εδώ και 14 χρόνια και στο ζήτημα του Πρωτοκόλλου Τελωνειακής Ένωσης, το οποίο εφαρμόζει έναντι 27 κρατών-μελών, με εξαίρεση την Κύπρο.
Ερντογάν “αξιοποιεί” Πούτιν
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφάσισε να επαναφέρει στη Ρωσία το καθεστώς ελευθέρωσης των θεωρήσεων διαβατηρίων για Τούρκους πολίτες που διαθέτουν “υπηρεσιακά ή ειδικά διαβατήρια”. Η προνομιακή αυτή μεταχείριση Τούρκων πολιτών με υπηρεσιακά ή ειδικά διαβατήρια είχε αρθεί επίσης με απόφαση Πούτιν στις 28 Νοεμβρίου 2015, ως αποτέλεσμα της κατάρριψης ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους (24 Νοεμβρίου 2015).
Στο πλαίσιο της αναθέρμανσης των σχέσεων Μόσχας-Άγκυρας, που επισφραγίστηκε με την παράδοση των S-400, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επαναφέρει πλέον το καθεστώς ελευθέρωσης των θεωρήσεων για κατόχους υπηρεσιακών και ειδικών διαβατηρίων. Πληροφορίες του “Φ” αναφέρουν ότι η Άγκυρα έσπευσε να ενημερώσει τις Βρυξέλλες για την εξέλιξη αυτή, ζητώντας όπως και η Ε.Ε προβεί σε “κίνηση καλής θέλησης”, αίροντας τις ευρωπαϊκές θεωρήσεις διαβατηρίων για όλους τους Τούρκους πολίτες που διαθέτουν υπηρεσιακά ή ειδικά διαβατήρια. Κατά το πρότυπο Πούτιν…
Μέτρα σε πορεία υλοποίησης
Τα πολιτικά/διπλωματικά μέτρα που έλαβε η Ε.Ε. κατά της Τουρκίας, για τις “έκνομες δραστηριότητες στην ανατολική Μεσόγειο”, έχουν τεθεί σε πορεία υλοποίησης. Θεωρείται δεδομένη η αποκοπή των 145,8 εκατομμυρίων ευρώ από τα προενταξιακά κονδύλια για το 2020, έχουν ήδη τερματιστεί οι υψηλοί ευρωτουρκικοί πολιτικοί διάλογοι, έχουν μπει στο ψυγείο οι συζητήσεις για την Αεροπορική Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δήλωσε παρούσα στην έκκληση της Ε.Ε. για εξέταση των πολιτικών δανειοδότησης της Άγκυρας, ως αποτέλεσμα των “έκνομων δραστηριοτήτων στην ανατολική Μεσόγειο”.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων δήλωσε ότι δεν θα χορηγηθούν νέα δάνεια προς την Τουρκία, τα οποία σχετίζονται με έργα του δημόσιου τομέα, τουλάχιστον έως τα τέλη του τρέχοντος έτους. “Ως τράπεζα της Ε.Ε., θα ακολουθήσουμε τις συστάσεις του Συμβουλίου και, συγκεκριμένα, θα λάβουμε μια περιοριστική προσέγγιση όσον αφορά στην υποβολή νέων χρηματοδοτήσεων προς έγκριση στο Συμβούλιό της για το υπόλοιπο της χρονιάς”, δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στο Reuters.
Σημειώνεται ότι το πάγωμα αυτό δεν αναμένεται επί του παρόντος να επηρεάσει τα έργα του ιδιωτικού τομέα και η τράπεζα θα μπορεί να υπογράψει συμφωνίες αξίας περίπου 350 εκατ. ευρώ πριν το τέλος του έτους, νοουμένου βεβαίως ότι θα λάβει το πράσινο φως από τους υπουργούς Οικονομικών της Ε.Ε. που βρίσκονται στο Συμβούλιο της EIB. Η αξιολόγηση του στρατηγικού προσανατολισμού της τράπεζας για τις χρηματοδοτικές της δραστηριότητες στην Τουρκία έχει προγραμματιστεί για αργότερα φέτος.
Όπως έχει επανειλημμένα δημοσιεύσει ο “Φ”, τα εν λόγω πολιτικά/διπλωματικά μέτρα που αποφάσισε η Ε.Ε. στις 15 Ιουλίου δεν είναι μεν σκληρά, αλλά δεν παύουν να είναι ουσιαστικά και να “ανοίγουν λογαριασμό” κατά της Τουρκίας, στον οποίο οφείλει να επενδύσει η Λευκωσία, προκειμένου να “ενισχυθεί” με νομικές κυρώσεις, εάν και εφόσον η Άγκυρα κλιμακώσει περαιτέρω τις ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ. Κάτι που δεν είναι απλή υπόθεση και απαιτεί πολλή σκληρή δουλειά, προκειμένου να πεισθούν οι εταίροι της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., οι οποίοι είναι επιρρεπείς στις απειλές της Τουρκίας με φόντο το Μεταναστευτικό…
