H UBS παρουσιάζει τα συστατικά της επιτυχίας και οι προκλήσεις
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις και όχι οι πολυεθνικοί κολοσσοί είναι για τις περισσότερες χώρες η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, έχοντας καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Αρκετές είναι μικρές, τοπικές και μικρομεσαίες. Αλλά ορισμένες εξ αυτών έχουν καταφέρει να αναδειχθούν σε παγκόσμιους παίχτες. Η UBS σε ανάλυσή της παρουσιάζει την σπουδαιότητά τους.
Σύμφωνα με έρευνες αγοράς, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα όλων των επιχειρήσεων παγκοσμίως, συνεισφέρουν τουλάχιστον στο 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ και παρέχουν το 50%-80% των θέσεων εργασίας σε πολλές χώρες.
«Υπάρχει η γνωστή πεποίθηση ότι εάν μπορείς να κάνεις οικογένεια, τότε μπορείς να χτίσεις και μια επιχείρηση. Όπως συμβαίνει σε κάθε οικογένεια, αντίστοιχα μια οικογενειακή επιχείρηση δεν είναι απλώς το προϊόν μιας κληρονομιάς ή μιας δημιουργίας, αλλά εξαρτάται επίσης από το όραμα, την αφοσίωση και τις φιλοδοξίες για την ενίσχυση και τη διευρύνσή της, με στόχο την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την πρόοδό της και για τις επόμενες γενιές» επισημαίνει η UBS.
Η εικόνα σε Ευρώπη και Ελλάδα
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Οικογενειακών Επιχειρήσεων (European Family Businesses Organization) αναφέρει ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 60% έως και 90% όλων των εταιρειών σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, καθώς και το 40%-50% της ιδιωτικής απασχόλησης στην περιοχή.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), πάνω από το 80% των ελληνικών επιχειρήσεων είναι οικογενειακές και συνεισφέρουν συνολικά στα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας και στις θέσεις εργασίας, ενώ συνεχίζουν να στηρίζουν την ελληνική οικονομία, έχοντας επιδείξει αξιοσημείωτες αντοχές απέναντι στην κρίση.
Η ανάλυση της ελβετικής τράπεζας περιλαμβάνει επίσης τα βασικά χαρακτηριστικά και το κοινό σύστημα αξιών που διέπουν μια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση, ασχέτως μεγέθους, τομέα και γεωγραφικής περιοχής, τους σημαντικότερους κινδύνους που ενέχουν οι επενδύσεις σε οικογενειακές επιχειρήσεις, όπως οι τυχόν εσωτερικές εντάσεις και το ρίσκο της διαδικασίας διαδοχής και, τέλος, τους προτεινόμενους τρόπους διασφάλισης μιας αποδοτικής και βιώσιμης επιχείρησης.
Τα συστατικά επιτυχίας μίας οικογενειακής επιχείρησης
«Αν είναι καλό για την εταιρεία, είναι καλό και για την οικογένεια» είχε πει κάποτε ο Αντρέ Χόφμαν, αντιπρόεδρος της Roche και τέταρτης γενιάς συνεχιστής του έργου του ιδρυτή. Οι επιχειρηματίες φροντίζουν να κρατούν υγιείς τις δραστηριότητες και να τις επεκτείνουν, συνδέοντας τις αξίες της διακυβέρνησης με εκείνες της οικογένειας και αφήνουν το έργο τους κληρονομιά στις επόμενες γενεές. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη γεωγραφική τους θέση, τείνουν να εμφανίζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, που είναι καθοριστικά για την επιτυχία τους:
- Επιχειρηματικό πνεύμα
- Μακροπρόθεσμο όραμα και στρατηγική, δέσμευση στους μετόχους
- Δημιουργία πλούτου και συντήρησή του για τις επόμενες γενεές
- Οικογενειακές αξίες στην εταιρική διακυβέρνηση
- Σύγκλιση των συμφερόντων της επιχείρησης και της οικογένειας
- Συνδυασμός ιδιοκτησίας, ελέγχου και διοίκησης
- Συγκέντρωση του πλούτου της οικογένειας στην επιχείρηση
- Καλές σχέσεις με τους μετόχους, κλίμα εμπιστοσύνης και οικοδόμηση καλής φήμης και αξιοπιστίας στην κοινωνία
Υπάρχει βεβαίως και προκλήσεις. Η κυριότερη ίσως είναι ο κίνδυνος διαμάχης μεταξύ των μελών της οικογένειας, κόντρες για την διαδοχή, αλλά και νεποτισμός στις κορυφαίες θέσεις. Στις προκλήσεις περιλαμβάνεται και αυτή της εξασφάλισης επαρκούς ρευστότητας, αφού εάν μεγάλο μετοχικό μερίδιο μείνει στην οικογένεια, τότε η διάθεση των μετοχών στο χρηματιστήριο και η δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων από εκεί είναι περιορισμένη.
