Πολλά και σοβαρά προβλήματα, τα οποία ταλαιπωρούν επί μήνες δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους και μέχρι σήμερα παραμένουν ανεπίλυτα, διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη σε πόρισμά του που αφορά τη διαδικασία της ρύθμισης των οφειλών στα ασφαλιστικά ταμεία σε 120 δόσεις, η προθεσμία της οποίας λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου.
Για τον λόγο αυτόν ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει να δοθεί μια εύλογη παράταση της προθεσμίας υπαγωγής στη ρύθμιση, η οποία λήγει σε εννέα ημέρες. Μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα τα οποία διαπιστώνει η δημόσια αρχή στο ηλεκτρονικό σύστημα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) είναι τα εξής: α) σε πολλές περιπτώσεις δεν εμφανίζεται καθόλου στο ηλεκτρονικό σύστημα η οφειλή του ασφαλισμένου, β) σε άλλες περιπτώσεις ασφαλισμένων διαπιστώνονται λάθη στον υπολογισμό των οφειλών, ενώ σε μια άλλη μεγάλη κατηγορία οφειλετών που αφορά τη διαγραφή των οφειλών τους «λόγω εύλογης αμφιβολίας του χρέους», όπως χαρακτηριστικά αναγράφεται στο πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, «η σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή αδικαιολόγητα εμποδίζει την υποβολή αίτησης ύθμισης».
Σε έγγραφό του ο επικεφαλής του Συνηγόρου του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι «η μη πλήρης και ορθή απεικόνιση των κοινωνικοασφαλιστικών οφειλών, πέρα από τη δικαιολογημένη ανασφάλεια που προκαλεί στους πολίτες, τους εμποδίζει να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για τη ρύθμιση των οφειλών τους».
Για τους λόγους αυτούς, η Αρχή προτείνει τη χορήγηση επαρκούς χρονικής παράτασης για ένταξη στη ρύθμιση, προκειμένου έτσι να διατεθεί ο αναγκαίος χρόνος επίλυσης των προαναφερθέντων προβλημάτων, χωρίς αυτά να έχουν οποιεσδήποτε δυσμενείς συνέπειες σε βάρος πολιτών.
Ήδη, από τις 11 Σεπτεμβρίου ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αποστείλει σχετικό έγγραφο προς τον διοικητή του ΕΦΚΑ, Χρήστο Χάλαρη, και προς τη διεύθυνση εσόδων του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), παρέχοντας ενημέρωση για τα σοβαρά προβλήματα και τις δυσλειτουργίες που παρουσιάζει η διαδικασία ρύθμισης των οφειλών στα ασφαλιστικά ταμεία.
Στον «αέρα» χιλιάδες εγκλωβισμένοι συνταξιούχοι
Στο πόρισμά του ο Συνήγορος του Πολίτη κάνει ιδιαίτερη αναφορά και σε περιπτώσεις συνταξιούχων οι οποίοι παραμένουν εγκλωβισμένοι, δηλαδή χωρίς σύνταξη και χωρίς ρύθμιση των οφειλών τους. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι υπάρχουν περιπτώσεις ασφαλισμένων που είτε έχουν κινήσει είτε ετοιμάζονται να εκκινήσουν διαδικασία συνταξιοδότησης. Σημαντική μερίδα αυτών των ασφαλισμένων δεν δύναται να λάβουν σύνταξη σήμερα λόγω των οφειλών τους. Ως εκ τούτου η επιλογή τους για τον επανυπολογισμό ή μη των οφειλών τους είναι κρίσιμη, αφού από την επιλογή αυτή μπορεί να εξαρτηθεί εάν η οφειλή τους θα μειωθεί κάτω από τα επιμέρους όρια των οφειλών για τη λήψη σύνταξης. Η επιλογή αυτή δεν είναι δυνατή χωρίς την πλήρη εικόνα των οφειλών τους.
Ανακρίβειες στο ύψος οφειλών
Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που επισημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη στο έγγραφό του προς τον νέο διοικητή του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) είναι το γεγονός ότι, όπως έχει διαπιστωθεί και από αναφορές πολιτών, «πολλοί ασφαλισμένοι ενδιαφέρονται να ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων για οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ παράλληλα αμφισβητούν το ύψος της οφειλής που εμφανίζεται στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ (λ.χ. εκκρεμεί αίτηση αναδρομικής διαγραφής τους από την ασφάλιση ή αίτηση αποποίησης χρόνου ασφάλισης λόγω παραγραφής, συμπερίληψη χρόνου οφειλής για τον οποίο έχουν καταβάλει εισφορές κ.ο.κ.)».
Όπως είναι γνωστό, αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, η πλατφόρμα δεν επιτρέπει τη διατύπωση επιφύλαξης για το ύψος της οφειλής, οι δε αρμόδιες υπηρεσίες δεν διαθέτουν επαρκή χρόνο και επαρκές προσωπικό για την εξέταση αυτών των αμφισβητήσεων πριν από τη λήξη της προθεσμίας υπαγωγής στη ρύθμιση. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κρίσιμο να εξασφαλισθεί ότι το όποιο εμφανιζόμενο ποσό οφειλής που εντάσσεται στη ρύθμιση θα είναι δυνατόν να αναπροσαρμοστεί όταν και εφόσον υπάρξει σχετική μεταβολή στη σχετική οφειλή
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις «ασφαλιστικής ταλαιπωρίας»
Στο έγγραφο που απέστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη προς τη νέα διοίκηση του ΕΦΚΑ αποτυπώνονται πολλές περιπτώσεις της «ασφαλιστικής ταλαιπωρίας» που υφίστανται χιλιάδες πολίτες, εξαιτίας του προβληματικού ηλεκτρονικού συστήματος το οποίο υποδέχεται τις αιτήσεις ρύθμισης των οφειλών. Μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι ακόλουθες:
Για ασφαλισμένους του Τομέα Υγείας Δικηγόρων, του πρώην Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών, του Τομέα Υγειονομικών, του πρώην ΤΣΜΕΔΕ και του πρώην ΟΓΑ, το σύνολο ή μέρος των οφειλών δεν εμφανίζονται στην πλατφόρμα.
Σε άλλη περίπτωση, ασφαλισμένη αναφέρει ότι ενώ έχει ολοκληρωθεί με θετική απόφαση η εξέταση αιτήσεώς της για ένταξη στις ρυθμίσεις του άρθρου 3 του ν. 4554/2018, στη μηχανογραφική πλατφόρμα της ρύθμισης του ν. 4611/2019 δεν εμφανίζονται εκκαθαρισμένες οι εναπομείνασες οφειλές της (συγκεκριμένα εμφανίζεται μηδενική οφειλή), με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ολοκληρωθεί η κατάρτιση της ρύθμισης.
Για άλλη ασφαλισμένη, η Περιφερειακή Διεύθυνση Μη Μισθωτών του ΕΦΚΑ αρνήθηκε να υπαγάγει στη ρύθμιση του ν. 4661/2019 ποσό οφειλής που ανάγεται σε διαφορές επί τακτικών εισφορών από σχετικά πρόσφατη αναδρομική μετατροπή της από νέα σε παλαιά ασφαλισμένη, παραπέμποντάς την αποκλειστικά σε χειρόγραφη πάγια ρύθμιση διότι σύμφωνα με το Ταμείο «η οφειλή αφορά διάστημα το οποίο δεν αποτυπώνεται στο πληροφοριακό σύστημα στον πρώην ΟΑΕΕ», γεγονός που δεν επιτρέπει τη «μετέπειτα διαβίβαση της οφειλής στο ΚΕΑΟ». Δεδομένου ότι δεν είναι δυνατόν να γίνεται επίκληση απλής μηχανογραφικής αδυναμίας για τη μη υπαγωγή στη ρύθμιση, ερωτάται με ποιον τρόπο μπορεί τεχνικώς να γίνει δυνατή η υπαγωγή της συγκεκριμένης αλλά και παρόμοιων οφειλών στη ρύθμιση του ν. 4611.
Για ασφαλισμένο που πρόσφυγε στον Συνήγορο του Πολίτη εκκρεμεί απόφαση επί ενδικοφανούς προσφυγής από την ΤΔΕ για αποδοχή ή όχι αιτήσεως του άρθρου 3 του ν. 4554/2018. Το πρόβλημα συνίσταται στο ότι τόσο επί αυτής όσο προφανώς επί όλων των παρόμοιων αιτήσεων που εκκρεμούν, όταν σημαίνεται ορθώς το γεγονός αυτής της εκκρεμότητας στο σχετικό πεδίο της ηλεκτρονικής εφαρμογής της ρύθμισης, η συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν επιτρέπει την ολοκλήρωση υποβολής της αίτησης του ν. 4611/2019.
Σε άλλη περίπτωση ασφαλισμένου ολοκληρώθηκε μόνο μερικώς (με ενσωμάτωση στον επανυπολογισμό εισφορών στο πλαίσιο της ρύθμισης του ν. 4611 της σχετικής μείωσης οφειλής) η διαδικασία συμψηφισμού παλαιότερων καταβολών του με οφειλές, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η συμπερίληψη στον ν. 4611/2019 του ορθού -τελικώς ακόμα μικρότερουποσού οφειλής. Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει τη χορήγηση επαρκούς χρονικής παράτασης για ένταξη στη ρύθμιση, προκειμένου να διατεθεί ο αναγκαίος χρόνος επίλυσης των προαναφερθέντων προβλημάτων, χωρίς αυτά να έχουν τις οποιεσδήποτε δυσμενείς συνέπειες σε βάρος των ασφαλισμένων.
