Το έπος του ’40 αποτελεί βαρυσήμαντο κομμάτι της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας: Το «όχι» που είπε ο Ιωάννης Μεταξάς στον Ιταλό πρέσβη στις 28 Οκτωβρίου 1940 ακολουθήθηκε από την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και την είσοδο της χώρας μας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- τη μεγαλύτερη πολεμική σύγκρουση της σύγχρονης ιστορίας. Οι Έλληνες στρατιώτες, αξιωματικοί και άλλοι εθελοντές έδωσαν μαθήματα ανδρείας σε όλο τον κόσμο- ωστόσο, γενιές μετά, χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας παραμένουν είτε άταφοι είτε θαμμένοι σε πρόχειρα νεκροταφεία, παρά τις υπογραφείσες συμφωνίες με την Αλβανία.
Βάσει αρχείων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, από την έναρξη του πολέμου μέχρι τις 26 Απριλίου 1941, οι απώλειες στο μέτωπο έφτασαν τους 13.936 οπλίτες και αξιωματικούς (νεκροί και αγνοούμενοι), με 5.960 να έχουν ταφεί σε νεκροταφεία εντός του ελληνικού εδάφους και σχεδόν 8.000 να παραμένουν στην Αλβανία (θαμμένοι ή άταφοι εκεί που σκοτώθηκαν). Όπως αναφέρεται σε ανάρτηση στην ιστοσελίδα του ΕΛΙΣΜΕ (Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών) στο χωριό Βουλιαράτες της Β. Ἠπείρου λειτουργεί οργανωμένο ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο, εκεί που το 1940-41 λειτουργούσε πεδινό νοσοκομείο του ελληνικού στρατού και θάβονταν όσοι υπέκυπταν στα τραύματά τους. Άλλο νεκροταφείο υπάρχει στα στενά της Κλεισούρας, το οποίο είναι έτοιμο εδώ και χρόνια, με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου- ενώ διάσπαρτοι τάφοι Ελλήνων στρατιωτών, υπάρχουν σε πολλά σημεία της Βορείου Ηπείρου, τη στιγμή που ιταλικοί λόχοι Υγειονομικού, μετά τον πόλεμο, συγκέντρωσαν τα οστά των νεκρών τους (αλλά και Ελλήνων στρατιωτών) σε οργανωμένα νεκροταφεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως έχει πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ακόλουθος εν αποστρατεία που υπηρέτησε στην Αλβανία και έχει ασχοληθεί με το ζήτημα των άταφων νεκρών του μετώπου, από τη μελέτη των αρχείων, σε συνδυασμό με τη διασταύρωση πληροφοριών, προφορικών και καταγεγραμμένων σε προσωπικά ημερολόγια πολεμιστών, προέκυψαν σ στοιχεία, ότι είχαν οργανωθεί στρατιωτικά νεκροταφεία στις περιοχές, Ντραγκότι, Δέλβινο, Βόδινο, Χειμάρα, Ερσέκα, Ντεβόλ, Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Κυπαρό, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα, Πούντα Νόρνε, Σκουτάρα και άλλες περιοχές.
Τα ονόματα των νεκρών του ’40
Στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού του ΓΕΣ υπάρχει βάση δεδομένων στην οποία είναι δυνατή η αναζήτηση των πεσόντων του Ελληνοϊταλικού Πολέμου (και των πολέμων που ενεπλάκη η χώρα μας γενικότερα) μέσω ειδικής μηχανής/ φόρμας αναζήτησης, την οποία μπορείτε να βρείτε εδώ. Επίσης, ιδιαίτερα αξιοσημείωτο έργο όσον αφορά στους νεκρούς του 1940 είναι παλαιότερη (1995) έκδοση της «Καθημερινής», με τίτλο «Πού έπεσαν οι 7.948 νεκροί του Ελληνοϊταλικού Πολέμου», όπου παρουσιάζονται εκτενώς (ονόματα, βαθμοί, ημερομηνίες θανάτου, περιοχή) οι αξιωματικοί και οπλίτες (7.948 στον αριθμό) που έπεσαν κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου εντός του αλβανικού εδάφους. Την εν λόγω έκδοση μπορείτε να βρείτε εδώ, ή κάνοντας κλικ πάνω στην εικόνα που ακολουθεί.
https://www.huffingtonpost.gr/entry/eidhseis-koinwnia-culture-oi-hrwes_gr_18406322
