Στο… παρά πέντε σώθηκε από την απέλαση στη χώρα του 23χρονος Αφγανός ο οποίος αρνήθηκε το Ισλάμ και ασπάστηκε τον Χριστιανισμό.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο οποίο προσέφυγε την ύστατη στιγμή ο νεαρός Αφγανός που αλλαξοπίστησε κατά της απόφασης των Ελβετικών αρχών που τον έστελναν πίσω στο Αφγανιστάν με νουθεσίες του τύπου να υποκρίνεται τον …καλό Ισλαμιστή …άπλωσε ομπρέλα προστασίας, στέλνοντας μήνυμα προς τους Ελβετούς, ότι το εισιτήριο επιστροφής στην Καμπούλ γράφει απάνω μόνον … διώξεις, βασανιστήρια ακόμα και θάνατος!
Το Στρασβούργο αναφέρει στην απόφαση του προς τις Ελβετικές Δικαστικές Αρχές πως η τυχόν απέλαση του νεαρού Αφγανού συνιστά παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ καθώς διαπίστωσε «ουσιώδεις ελλείψεις στον έλεγχο που άσκησαν τα Ελβετικά Δικαστήρια κατά την εξέταση της υπόθεσης, γιατί δεν είχαν προβεί σε επαρκή εκτίμηση των κινδύνων που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ο προσφεύγων αν απελαύνονταν στο Αφγανιστάν, ούτε είχε ερωτηθεί σχετικά με την καθημερινή πρακτική της χριστιανικής πίστης του, και πώς θα μπορούσε, εάν επέστρεφε, να συνεχίσει να την ασκεί, ούτε τεκμηρίωσαν από διεθνείς συμβάσεις την πρακτική σε αντίστοιχες περιπτώσεις ατόμων που ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, συνεπώς έκρινε ότι η επιστροφή του θα δημιουργούσε κίνδυνο υποβολής σε βασανιστήρια».
Ανυπόφορη η ζωή στην εξαπάτηση
Ο νεαρός προσφεύγων ο οποίος ανήκε στην κοινότητα Hazara, η οποία αντιμετωπίζει διακρίσεις στο Αφγανιστάν, έφτασε στην Ελβετία και αιτήθηκε άσυλο λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης στην χώρα καταγωγής του, επειδή ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Η αίτηση του απορρίφθηκε και στην ασκηθείσα προσφυγή, τα εγχώρια Δικαστήρια πρότειναν σαν λύση «την επιστροφή του σε άλλη πόλη όπου δεν είχε γίνει γνωστή η αλλαγή πίστης του και την υποβολή του σε μία κρυφή ζωή χωρίς δικαίωμα έκφρασης της λατρείας του». Η σύσταση μάλιστα αυτή εξόργισε περισσότερο και από την απέλαση τους Ευρωπαίους Δικαστές κάνουν λόγο για συμβουλή που ενέχει τη «μορφή ανυπόφορης ψυχικής πίεσης». Ειδικότερα σε αυτό το σημείο υπογραμμίζουν ότι » η εξήγηση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου ότι η επιστροφή του προσφεύγοντος στη Καμπούλ δεν θα ήταν προβληματική επειδή δεν είχε μιλήσει για την αλλαξοπιστία του στους συγγενείς του στο Αφγανιστάν, αλλά ότι είχε μοιραστεί τις πεποιθήσεις του μόνο με τους πλησιέστερους σ’ αυτόν συγγενείς, υπονοούσε ότι ο προσφεύγων θα υποχρεωνόταν σε περίπτωση επιστροφής του, να αλλάξει την κοινωνική του συμπεριφορά περιορίζοντάς την σε ένα αυστηρά ιδιωτικό επίπεδο. Θα έπρεπε να ζήσει μια ζωή στην εξαπάτηση και θα μπορούσε να αναγκαστεί να περιορίσει την επαφή του με άλλους χριστιανούς. Το Δικαστήριο σημείωσε περαιτέρω ότι, σε μια κορυφαία απόφαση που δημοσιεύθηκε λίγο μετά την απόφαση επί της παρούσας υπόθεσης, το ομοσπονδιακό διοικητικό δικαστήριο είχε παραδεχτεί ότι η καθημερινή ακύρωση και άρνηση των εσωτερικών πεποιθήσεων και πιστεύω κάποιου στο πλαίσιο της Αφγανής κοινωνίας θα μπορούσε, υπό ορισμένες περιπτώσεις, να χαρακτηριστεί ως μορφή ανυπόφορης ψυχικής πίεσης.
Το ιστορικό
Ο 23χρονος Αφγανός Χριστιανός πλέον στο Θρήσκευμα ζει στο καντόνι του Ticino και ζήτησε άσυλο στην Ελβετία λέγοντας ότι είχε φύγει από το Αφγανιστάν λόγω της έλλειψης ασφάλειας στη χώρα και της αλλαγής της θρησκευτικής του πίστης από το Ισλάμ στο Χριστιανισμό.
Η κρατική γραμματεία μετανάστευσης (SEM) απέρριψε την αίτησή του, σημειώνοντας ότι οι λόγοι που επικαλείται για το άσυλο δεν ήταν αξιόπιστοι.
Στη συνέχεια το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της SEM για την αξιοπιστία των λόγων του, αλλά διαπίστωσε ότι ο ασπασμός του Χριστιανισμού εκ μέρος του προσφεύγοντος στην Ελβετία ήταν γνήσιος. Ισχυρίστηκε ότι ο προσφεύγων δεν θα εκτίθεντο σε σοβαρή βλάβη στο Αφγανιστάν ως αποτέλεσμα της αλλαξοπιστίας του και διέταξε την απομάκρυνσή του στη χώρα αυτή. Επιπλέον, έκρινε ότι, ενώ ο προσφεύγων δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στην περιοχή καταγωγής του (επαρχία Ghazni), θα βρίσκονταν εναλλακτικά σε καθεστώς προστασίας στην Καμπούλ, όπου ζούσαν οι θείοι και τα ξαδέλφια του. Ο ασπασμός του Χριστιανισμού, κάτι που συνέβη στην Ελβετία, δεν ήταν καθοριστικός παράγοντας, καθώς δεν ήταν γνωστός στους συγγενείς του στην Καμπούλ. Τον Μάιο του 2017 ο δικαστής αποφάσισε να εφαρμόσει το άρθρο 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου και ζήτησε στην ελβετική κυβέρνηση να μην απελάσει τον νεαρό στο Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το Στρασβούργο αποφασίζει…
Άρθρο 3
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι, σύμφωνα με πολλά διεθνή έγγραφα σχετικά με την κατάσταση στο Αφγανιστάν, Αφγανοί που είχαν αποσπαστεί τον Χριστιανισμό ή οι οποίοι ήταν ύποπτοι, εκτίθενται σε κίνδυνο διώξεων από διάφορες ομάδες. Θα μπορούσε να έχει τη μορφή κρατικής δίωξης και να οδηγήσει σε θανατική ποινή. Παράλληλα οι δικαστές διαπίστωσαν ότι με την απόφασή του το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο, το μόνο δικαστικό όργανο που εξέτασε την υπόθεση, δεν είχε εξετάσει την πρακτική της χριστιανικής πίστης εκ μέρους του προσφεύγοντος από την ημερομηνία της βάφτισης του προσφεύγοντος στην Ελβετία ή το πώς θα μπορούσε, αν επέστρεφε, να συνεχίσει να εξασκεί τη πίστη του στο Αφγανιστάν. Το δικαστήριο είχε απλώς υποθέσει ότι θα είχε εναλλακτική λύση προστασίας με το να ζει στην Καμπούλ με τους θείους και τους ξαδέλφους του, δεδομένου ότι η μεταστροφή του στο χριστιανισμό δεν ήταν γνωστή στους συγγενείς του εκεί.
Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, το επιχείρημα αυτό δεν υπεβλήθη σε σοβαρό έλεγχο των συγκεκριμένων περιστάσεων της υπόθεσης. Το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο θα έπρεπε να έχει εξετάσει κατά πόσο ο προσφεύγων εξασκούσε τη θρησκευτική του πίστη στην Ελβετία και πως θα μπορούσε να συνεχίσει να την ασκεί στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα παραπέμποντας την εκτίμηση αυτή πίσω στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο ή υποβάλλοντας στον προσφεύγοντα σχετικά ερωτήματα· αλλά δεν το είχε κάνει.
Τέλος, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ο προσφεύγων ανήκε στην κοινότητα Hazara, η οποία συνέχιζε να αντιμετωπίζει διακρίσεις στο Αφγανιστάν. Παρόλο που ο προσφεύγων δεν βασίστηκε ρητώς στην εθνοτική καταγωγή του για την υποστήριξη της αίτησης ασύλου του και αυτός ο παράγοντας δεν ήταν αποφασιστικός, το Δικαστήριο δεν θα μπορούσε να παραβλέψει πλήρως την πτυχή αυτή, το οποίο δεν εξετάστηκε από τα εθνικά δικαστήρια. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το ομοσπονδιακό διοικητικό δικαστήριο κατά την αξιολόγηση της κατάστασης στο Αφγανιστάν σε σχέση με την κατάσταση στο κεντρικό Ιράκ φαίνεται ιδιαίτερα προβληματική δεδομένου ότι δεν τεκμηριώθηκε από διεθνείς εκθέσεις σχετικά με την εμπειρία των ατόμων που ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό στο Αφγανιστάν.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο, ενώ δεχόταν ότι ο προσφεύγων, εθνικότητας Hazara, είχε ασπαστεί τον Χριστιανισμό βρισκόμενος στην Ελβετία και ότι αυτός μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει σε ομάδα η οποία είχε μεγάλες πιθανότητες να υποστεί κακομεταχείρισης εάν επέστρεφε στο Αφγανιστάν, δεν είχε ασχοληθεί με μια αρκετά σοβαρή εξέταση των συνεπειών της αλλαξοπιστίας προσφεύγοντος. Κατά συνέπεια, θα υπάρξει παραβίαση του άρθρου 3 εάν ο προσφεύγων απελαθεί στο Αφγανιστάν.
