Η μείωση της ποινής φυλάκισης αντί της χρηματικής αποζημίωσης αποτελεί δίκαιη μορφή επανόρθωσης για την αδικαιολόγητη κράτηση συλληφθέντα πέραν του ανώτατου ορίου προσωρινής κράτησης που ορίζει ο νομοθέτης.
Στην περίπτωση της μείωσης της ποινής έχει αποκατασταθεί η ηθική βλάβη και ο κατηγορούμενος δεν δικαιούται αποζημίωση.
Αυτό αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαιωμάτων του Ανθρώπου , στο οποίο προσέφυγε ένας 26χρονος Ελβετός διεκδικώντας αποζημίωση αντί μείωσης της ποινής, καθώς τα αρμόδια δικαστήρια της χώρας του, τον καταδίκασαν σε μικρότερη κατά 8 μέρες ποινή, γιατί κρατήθηκε αδικαιολόγητα στα κρατητήρια αστυνομικού τμήματος επί 18 ολόκληρες μέρες, αντί για 48 ώρες που είναι το ανώτερο όριο προσωρινής κράτησης στην Ελβετία.
Η παρατεταμένη πέραν του νόμιμου ορίου κράτηση του Ελβετού Mathieu Porchet, και μάλιστα σε ακατάλληλη εγκατάσταση έγινε όταν ήταν 20 ετών καθώς συνελήφθη να οδηγεί χωρίς να έχει δίπλωμα. Οι Ελβετοί δικαστές για την αδικαιολόγητη κράτηση του τον … αποζημίωσαν μειώνοντας την ποινή φυλάκισης του. Το ομοσπονδιακό δικαστήριο θεώρησε ότι αυτή η μορφή έννομης προστασίας, αντί της χρηματικής αποζημίωσης, ήταν πλήρως συνεπής με την ελβετική νομοθεσία.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι το είδος της επανόρθωσης ήταν σύμφωνο με το άρθρο 5 § 5 (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια / δικαίωμα αποζημίωσης) της ΕΣΔΑ και συνεπώς ο προσφεύγων δεν μπορούσε πλέον να ισχυριστεί ότι υπήρξε θύμα παραβίασης του εν λόγω άρθρου. Η προσφυγή του απορρίφθηκε ως απαράδεκτη.
Πραγματικά περιστατικά
Ο προσφεύγων Ελβετός υπήκοος ο οποίος ζει στο καντόνι του Vaud το 2013 τέθηκε υπό προσωρινή κράτηση. Το 2015 καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 35 μηνών, εν μέρει ανεστάλη, για το γεγονός ότι έθεσε σε κίνδυνο τις ζωές τρίτων και για οδήγηση χωρίς δίπλωμα. Το δικαστήριο επειδή είχε κρατηθεί αδικαιολόγητα 18 μέρες στα σε κελί του αστυνομικού τμήματος για να αντισταθμίσει τις ημέρες και να αποκαταστήσει την αδικία που υπέστη ο κατηγορούμενος μείωσε κατά οκτώ μέρες την ποινή του. Ο νεαρός αμφισβήτησε την απόφαση αυτή, διεκδικώντας χρηματική αποζημίωση και όχι μείωση της ποινής. Η αναίρεσή του απορρίφθηκε.
Είχε αποκατασταθεί η παραβίαση
Στην προκειμένη περίπτωση, το Δικαστήριο σημείωσε ότι στις 11 Δεκεμβρίου 2013 το δικαστήριο εποπτείας των προδικαστικών περιοριστικών μέτρων είχε αναγνωρίσει ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες ο νεαρός άνδρας είχε εκτίσει 16 ημέρες υπό προσωρινή κράτηση δεν ήταν σύμφωνες με το νόμο. Το ποινικό δικαστήριο είχε μειώσει στη συνέχεια την ποινή φυλάκισης του προσφεύγοντος κατά οκτώ ημέρες για να αντισταθμίσει την ηθική βλάβη που είχε υποστεί ως αποτέλεσμα της αδικαιολόγητης κράτησης σε ένα κελί αστυνομικής επιτήρησης. Η απόφαση αυτή έγινε δεκτή από το ομοσπονδιακό δικαστήριο, το οποίο ανέλυσε ρητά το ζήτημα βάσει του άρθρου 5 της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει στο παρελθόν ότι οι εθνικές αρχές είχαν το δικαίωμα να χορηγούν αποζημίωση υπό τη μορφή μείωσης της ποινής, εάν αυτό πραγματοποιούνταν με ρητό και μετρήσιμο τρόπο, στο πλαίσιο των άρθρων 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης), 5 § 3 (δικαίωμα στην ελευθερία και το σεβασμό) ασφάλειας) και 6 (δικαίωμα δίκαιης δίκης) της Σύμβασης.
Αντισταθμιστική πρόθεση και αναλογικότητα
Κατ’ αναλογία με τα προαναφερθέντα, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η μείωση της ποινής του ο κ. Porchet κατά οκτώ ημέρες λιγότερες αντιστοιχούσε σε αποζημίωση για τις 16 ημέρες προσωρινής κράτησης του σε ακατάλληλη εγκατάσταση. Η έλλειψη νομιμότητας αφορούσε αποκλειστικά τη φύση των εγκαταστάσεων στις οποίες κρατούνταν. Για αυτό ακριβώς το λόγο το ποινικό δικαστήριο είχε μειώσει την ποινή του. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η αντισταθμιστική πρόθεση της απόφασης του εν λόγω δικαστηρίου και η αναλογικότητα της εν λόγω μείωσης της ποινής είχαν καθοριστεί σαφώς.
Το ομοσπονδιακό δικαστήριο είχε κρίνει ότι αυτή η μορφή έννομης προστασίας και επανόρθωσης, δηλαδή η μείωση της ποινής αντί χρηματικής αποζημίωσης, ήταν απολύτως σύμφωνη με την ελβετική νομοθεσία. Δεδομένου ότι οι εθνικές αρχές είχαν αναγνωρίσει την εν λόγω παράβαση και είχαν παράσχει αποζημίωση για τις προκληθείσες ζημίες – ανάλογη προς τη δίκαιη ικανοποίηση βάσει του άρθρου 41 της Σύμβασης – το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων δεν μπορούσε πλέον να ισχυριστεί ότι υπήρξε θύμα παραβίασης του Άρθρου 5 § 5 της Σύμβασης.
Επομένως, η προσφυγή κηρύχθηκε απαράδεκτη.
