Τη βαθιά μεταβολή στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας, κατά τη διάρκεια της πολυετούς κρίσης, επιβεβαιώνει πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Μάλιστα, από τα διαθέσιμα στοιχεία δεν προκύπτει μόνο η τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή, αλλά και η σημαντική αλλαγή στη διάρθρωση των δημοσίων δαπανών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κατά κεφαλήν δαπάνες της γενικής κυβέρνησης μειώθηκαν την περίοδο 2007-2017 με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,6%. Την ίδια περίοδο, στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ καταγραφόταν αύξηση με ετήσιο ρυθμό 1%.
Μη ομοιόμορφη η μείωση των δαπανών
Πάντως, η μείωση των δαπανών δεν ήταν ομοιόμορφη, με αποτέλεσμα να μεταβληθεί σημαντικά η διάρθρωσή τους.
Ενδεικτικά, οι δαπάνες για συντάξεις και διάφορα κοινωνικά επιδόματα αντιστοιχούσαν στο 45% των συνολικών δημοσίων δαπανών το 2017, αυξάνοντας το ειδικό τους βάρος (σ.σ. μερίδιο) κατά 8,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2007.
Την ίδια ώρα, το ποσοστό των δαπανών για αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων αυξήθηκε κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώθηκε στο 25,2% το 2017.
Αντίθετα, την ίδια περίοδο, η συμμετοχή των δημοσίων επενδύσεων (κεφαλαιουχικών δαπανών) συρρικνώθηκε κατά 4,7 μονάδες στο 7,4%, όπως και της ενδιάμεσης κατανάλωσης του Δημοσίου κατά 3,7 μονάδες στο 10,6%, αλλά και των δαπανών για τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά 3 μονάδες στο 6,6% των συνολικών δαπανών.
Παράλληλα, οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και διαμορφώθηκαν στο 2,5% το 2017, έναντι 2,1% που ήταν ο μέσος όρος των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ.
Οι δαπάνες για την υγεία, από την πλευρά τους, περιορίστηκαν κατά 0,8% του ΑΕΠ στο 5,2% – έναντι 7,8% στον ΟΟΣΑ – ενώ οι δαπάνες για γενικές δημόσιες υπηρεσίες – που περιλαμβάνουν τις δαπάνες λειτουργίας της διοίκησης και τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους – υποχώρησαν κατά 3,3% του ΑΕΠ, στο 8,3% (5,4% στον ΟΟΣΑ).
Αντίθετη πορεία ακολούθησαν οι δαπάνες για κοινωνική προστασία, οι οποίες ενισχύθηκαν κατά 3,7% του ΑΕΠ στο 19,4%, όπως και οι δαπάνες για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 0,6% στο 2,1%.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι δαπάνες για την εκπαίδευση ενισχύθηκαν κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στο 3,9% και για την περιβαλλοντική προστασία κατά 0,5 μονάδες στο 1,3%.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΑΣΑ, τέλος, η Ελλάδα – μαζί με την Ολλανδία και την Ισπανία – είναι οι μοναδικές χώρες του Οργανισμού, οι οποίες το 2017 είχαν υπερδιπλάσιες δαπάνες για την προστασία σε σχέση με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
