Καταλυτικός στην υλοποίηση του φιλόδοξου στόχου για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 53 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2021, θα είναι ο ρόλος των Εταιριών Διαχείρισης. Στα “χέρια” τους βρίσκονται ήδη κόκκινα δάνεια 60 δις. ευρώ που αναμένεται να ξεπεράσουν τα 80 δισ. μέσα στα επόμενα χρόνια, ενώ η δράση των εταιριών διαχείρισης δανείων θα συμβάλλει θετικά σε πολλούς τομείς της Οικονομίας.
Τα παραπάνω ανέφερε σήμερα ο κ. Τάσος Πανούσης, Πρόεδρος της Ένωσης Εταιριών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις και Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank FPS, μιλώντας στο συνέδριο NPL Summit 2019 με θέμα “Κόκκινα Δάνεια – Ανοίγματα, Πλατφόρμα Οικονομικής Ανάπτυξης”.
Η Ελλάδα, όπως είπε ο κ. Πανούσης, έχει σήμερα το θλιβερό προνόμιο να έχει το υψηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη, περίπου 40% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 3-4%. Αν και τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική πρόοδος με αποτέλεσμα, από το ιστορικό ρεκόρ των 107 δισ. (το α΄ τρίμηνο του 2016), τα κόκκινα δάνεια να μειωθούν κατά 32 δισ. ευρώ και να κυμαίνονται σήμερα σε περίπου 75 δισ. ευρώ, η χώρα μας αποτελεί σε απόλυτα νούμερα την 4η μεγαλύτερη αγορά κόκκινων δανείων στην Ευρώπη.
“Αν δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά το πρόβλημα, ούτε η οικονομία ούτε το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα μπορέσουν να ανακάμψουν στο βαθμό που απαιτείται για την επιστροφή στην ανάπτυξη και τη δημιουργία προοπτικής για την Ελλάδα.
Παρά τη βελτίωση των συνθηκών, οι προκλήσεις παραμένουν. Δεδομένων των δεσμεύσεων που οι τράπεζες έχουν αναλάβει έναντι του SSM για την αποκλιμάκωση των κόκκινων δανείων ως το τέλος του 2021, τα περιθώρια είναι ιδιαίτερα ασφυκτικά. Οι τράπεζες έχουν αναλάβει τη δέσμευση να μειώσουν τα NPEs κατά 53 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2021, ένας εξαιρετικά φιλόδοξος και απαιτητικός στόχος. Το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης των NPEs θα προέλθει από πωλήσεις και τιτλοποιήσεις. Υπολογίζεται σχεδόν 30 δισ. δανειακών χαρτοφυλακίων να πωληθούν ή να τιτλοποιηθούν έως το 2021. Το πρόσφατα ανακοινωθέν “σχέδιο Ηρακλής” έρχεται να δράσει ενισχυτικά προς την κατεύθυνση αυτή”, ανέφερε ο κ. Πανούσης.
Όπως τόνισε, ο ρόλος των Εταιρειών Διαχείρισης Δανείων θα είναι καταλυτικός στην υλοποίηση αυτού του γιγαντιαίου προγράμματος. Σήμερα υπάρχουν 21 αδειοδοτημένοι και εποπτευόμενοι από την ΤτΕ servicers, οι οποίοι διαχειρίζονται περί τα 60 δισ. δάνεια, εκ των οποίων τα μισά έχουν προέλθει από τις συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί τους προηγούμενους μήνες και τα υπόλοιπα, τους έχουν ανατεθεί από τις τράπεζες.
Πού υπερέχουν οι Servicers έναντι των τραπεζών στη διαχείριση των NPLs
Απαντώντας στο συχνό ερώτημα, γιατί δεν μπορούν οι τράπεζες να διαχειριστούν αποδοτικά τα δάνεια αυτά και μπορούν οι servicers, ο κ. Πανούσης εξήγησε ότι: α) Οι τράπεζες διέπονται από ένα πολύ αυστηρό εποπτικό πλαίσιο (τα EBA rules που ορίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών),
β) Οι τράπεζες είναι εξειδικευμένες να χρηματοδοτούν την οικονομία και να δέχονται καταθέσεις και όχι να κυνηγούν τα κόκκινα δάνεια. Αντίθετα οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων Δανείων, έχουν συγκεκριμένη εξειδίκευση, Τεχνογνωσία και εργαλεία για να μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα, ενώ διαθέτουν ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία σε αυτό τον τομέα,
γ) Οι τράπεζες θα έχουν πάντα να διαχειριστούν τον ηθικό κίνδυνο (moral hazard) και τον κίνδυνο να μολυνθεί το ενήμερο χαρτοφυλάκιο, σε εκτεταμένη εφαρμογή λύσεων με αφέσεις χρέους,
δ) Οι εταιρείες διαχείρισης, εκ της σύστάσεώς τους αλλά και εκ του αντικειμένου τους, δεν έχουν δεσμεύσεις στην ελληνική επιχειρηματική αγορά, γεγονός που καθιστά τη δραστηριότητά τους λιγότερο ευάλωτη σε κάθε είδους παρεμβάσεις.
Όπως τόνισε ο κ. Πανούσης, σκοπός των τραπεζών είναι να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. “Οι τράπεζες επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία, και το εφαρμόζουν, ότι κανέναν δεν συμφέρει η διενέργεια πλειστηριασμών σε σπίτια ανθρώπων που έχουν πραγματική οικονομική αδυναμία ή αντιμετωπίζουν άλλα σοβαρά ζητήματα, (π.χ. προβλήματα υγείας). Ούτε οι τράπεζες, αλλά ούτε και οι Εταιρίες Διαχείρισης θα προβούν σε τέτοιους πλειστηριασμούς δημιουργώντας ή οξύνοντας ένα κοινωνικό πρόβλημα. Ωστόσο, μείζον θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης είναι η αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών που εκμεταλλεύονται το νομικό καθεστώς και τις ελλείψεις του παλαιότερου νομικού πλαισίου, ενεργώντας τελικά εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, εις βάρος των κοινωνικά αδύναμων. Οι τράπεζες ήδη είναι ιδιαίτερα αποφασιστικές σε περιπτώσεις στρατηγικών κακοπληρωτών, κάτι που ισχύει και για τις Εταιρείες Διαχείρισης και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Ειδικά το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν τα εργαλεία που έχουμε στη διαθεσή μας για την ανάδειξη των στρατηγικών κακοπληρωτών και αναφέρομαι ειδικά στις νέες δυνατότητες του Ν.3869 για άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου που θα βοηθήσει στην ανάδειξη τέτοιων υποθέσεων”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πανούσης.
Οφέλη για την Οικονομία από την ανάπτυξη των Εταιριών Διαχείρισης Δανείων
Αναλύοντας, πέρα από την κοινωνική, την οικονομική διάσταση της διαχείρισης των κόκκινων δανείων και μιλώντας με την ιδιότητα του εκπροσώπου αυτής της νέας αγοράς που δημιουργείται, ο κ. Πανούσης είπε ότι η ανάπτυξη της αγοράς Διαχείρισης απαιτήσεων δανείων από αδειοδοτημένους για το σκοπό αυτό Διαχειριστές, συνεπάγεται την ανάπτυξη πολλών παράλληλων δραστηριοτήτων και αγορών.
“Το σχέδιο Hercules – APS που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στην επιτυχή υλοποίηση των προγραμμάτων/πλάνων τιτλοποιήσεων που έχουν δρομολογηθεί ή δρομολογούνται από τις ελληνικές τράπεζες. Η εξέλιξη αυτή θα διευρύνει την αγορά διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επίπεδα που θα ξεπεράσουν τα 80 δις τα επόμενα χρόνια. Γεγονός που θα επηρεάσει ευρύτερα τόσο την απασχόληση στον κλάδο αυτό όσο και τη δομή του. Σήμερα η αγορά διαχείρισης NPLs απασχολεί άμεσα περί τους 3.000 εργαζόμενους. Ο αριθμός αυτός αναμένεται σύντομα να διπλασιασθεί. Εκτός από την άμεση απασχόληση, εκτιμάται ότι σημαντική αύξηση της απασχόλησης θα σημειωθεί και πέριξ της ίδιας της αγοράς, σε κλάδους που συνδέονται με υποστηρικτικές υπηρεσίες π.χ. Συμβούλων, Νομικών υπηρεσιών, λογιστών, Real Estate, μηχανικών και σε πολύ μεγάλο βαθμό θα επηρεάσει θετικά την αγορά ακινήτων και τον κλάδο της οικοδομής, με ευεργετική επίπτωση, πιστεύω, στην οικονομία”, ανέφερε.
Κωδικοποιώντας τις θετικές επιπτώσεις από την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για την οικονομία και την αναπτυξιακή της προοπτική, ο κ. Πανούσης ανέδειξε έξι σημαντικούς άξονες:
∙ Θα δώσει την δυνατότητα μέσα από βιώσιμες και μακροπρόθεσμες λύσεις σε χιλιάδες νοικοκυριά να ορθοποδήσουν και να επανενταχθούν στην “τραπεζική κανονικότητα”
∙ Θα επιτρέψει και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των υγιών, με θετικές προοπτικές επιχειρήσεων και θα εντοπίσει επιχειρήσεις που πρέπει να οδηγηθούν σε εκκαθάριση, και των οποίων η διατήρηση νοθεύει τον ανταγωνισμό και κρατά εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους σε ομηρεία.
∙ Μέσα από βιώσιμες λύσεις πολλά δάνεια που βρίσκονται σήμερα σε καθυστέρηση θα μετατραπούν σε ενήμερα, προς όφελος της ίδιας της επιχείρησης, των εργαζομένων της και των προοπτικών της, αλλά και του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας.
∙ Θα δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης σε χιλιάδες στελέχη, νέα αλλά και πιο έμπειρα προερχόμενα κυρίως από το τραπεζικό σύστημα το οποίο ήδη μετασχηματίζεται στο πλαίσιο των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων.
∙ Θα δώσει ώθηση στην οικονομία μέσα από άμεσες ξένες επενδύσεις που θα κατευθυνθούν είτε σε αγορές ελληνικών περιουσιακών στοιχείων είτε στην αγορά διαχείρισης των προβληματικών δανείων και θα δράσει ενισχυτικά στην αγορά ακινήτων, όπου αναμένεται σημαντική αύξηση επενδύσεων είτε για αγορά είτε επισκευή και αναβάθμιση των ακινήτων αυτών.
∙ Τέλος θα συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του λεγόμενου ηθικού κινδύνου (moral hazard) απομακρύνοντας τον κίνδυνο “μόλυνσης” των ενήμερων δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Ειδικά αυτό το τελευταίο, θα αποτρέψει τη δημιουργία “νέας γενιάς” κόκκινων δανείων αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά το πρόβλημα των στρατηγικών κακοπληρωτών.
