ΑΠ 276/2019 (πολ): Τροχαίο ατύχημα – Θάνατος 16χρονου οδηγού που οδηγούσε τη μηχανή του πατέρα του – Εποπτεία ανηλίκου – Το συντρέχον πταίσμα του εποπτεύοντος στην πρόκληση της ζημίας του εποπτευομένου, δεν μπορεί να αντιταχθεί από τον εναγόμενο τρίτο, κατά της αγωγής αποζημίωσης του εποπτευομένου – Μη νόμιμος ο ισχυρισμός περί συνυπαιτιότητας των γονέων του παθόντος ανηλίκου (ενάγοντος) – Νόμιμος ο ισχυρισμός όταν ο εποπτεύων γονέας ζητάει αποζημίωση από τον τρίτο για ιδία του ή χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης για το θάνατο του ανηλίκου τέκνου του. Λαμβανομένης δε υπόψιν της ηλικίας του ανηλίκου θανόντος -16 ετών- δεν υπήρχε ανάγκη ιδιαίτερης επισήμανσης των κινδύνων από την οδήγηση της μοτοσυκλέτας και απαγόρευσης αυτής, εφόσον μάλιστα ο ανήλικος δεν κατείχε άδεια ικανότητας οδήγησης, δυναμένου του ανηλίκου, ως εκ της ηλικίας του, να αντιληφθεί την επικινδυνότητα οδήγησης της μοτοσυκλέτας υπό τις άνω συνθήκες.“Εξάλλου κατά τη διάταξη του άρθρου 923 ΑΚ “όποιος έχει την εποπτεία ανηλίκου ή ενηλίκου, ο οποίος τελεί υπό δικαστική συμπαράσταση, ευθύνεται για τη ζημία που τα πρόσωπα αυτά προξενούν παράνομα σε τρίτο, εκτός αν αποδείξει ότι άσκησε την προσήκουσα εποπτεία ή ότι η ζημία δεν μπορούσε να αποτραπεί. Την ίδια ευθύνη έχει και όποιος ασκεί την εποπτεία με σύμβαση”.Εποπτεία είναι η επίβλεψη, επιτήρηση και προφύλαξη του εποπτευομένου, αναλόγως των περιστάσεων, προκειμένου δε περί ανηλίκου ασκείται από τους έχοντες τη γονική μέριμνα αυτού γονείς του, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1510 ΑΚ και περιλαμβάνεται στα καθήκοντα και δικαιώματα αυτών αλλά και τις υποχρεώσεις τους.Η ανωτέρω διάταξη έχει ως σκοπό την προστασία των τρίτων από παράνομη πράξη του εποπτευομένου, ενώ η ευθύνη του εποπτεύοντος απέναντι στον εποπτευόμενο για ζημία την οποία ο δεύτερος υφίσταται από αδικοπραξία τρίτου, στην πραγμάτωση της οποίας συνέβαλε και παραμέληση της εποπτείας, δεν καλύπτεται από τη διάταξη αυτή (άρθρο 923 ΑΚ), αλλά κρίνεται με βάση την εκ του νόμου ή τη συμβατική σχέση, από την οποία πηγάζει η υποχρέωση της εποπτείας.Όμως το συντρέχον πταίσμα του εποπτεύοντος στην πρόκληση της ζημίας του εποπτευομένου, δεν μπορεί να αντιταχθεί από τον εναγόμενο τρίτο, κατά της αγωγής αποζημίωσης του εποπτευομένου, εφόσον δεν πρόκειται για πταίσμα του ίδιου του εποπτευομένου.Επομένως ο ισχυρισμός του εναγομένου τρίτου, περί συνυπαιτιότητας των γονέων του παθόντος ανηλίκου (ενάγοντος), κατ’ άρθρο 300 ΑΚ, δεν είναι νόμιμος. Είναι, όμως, νόμιμος, όταν ο εποπτεύων γονέας ζητάει αποζημίωση από τον τρίτο για ιδία του ζημία (ΑΠ 48/2016, ΑΠ 532/2012) ή χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης για το θάνατο του ανηλίκου τέκνου του (ΑΠ 1261/2007).Στην προκειμένη περίπτωση η αναιρεσείουσα προσάπτει στην προσβαλλόμενη απόφαση τις από το άρθρο 559 αρ. 1 και 19 ΚΠολΔ πλημμέλειες και ειδικότερα ότι με εσφαλμένη εφαρμογή των προαναφερόμενων διατάξεων ουσιαστικού δικαίου και με ανεπαρκείς και αντιφατικές αιτιολογίες απέρριψε ως ουσιαστικά αβάσιμο τον ισχυρισμό της περί συντρέχοντος πταίσματος, κατά ποσοστό 60%, των πρώτου και δευτέρας των εναγόντων, ως γονέων του ανηλίκου θανόντος στο ένδικο ατύχημα Ν. Γ., γιατί δεν άσκησαν επαρκώς το καθήκον εποπτείας στο εν λόγω τέκνο τους.
Το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφαση, δέχθηκε κατά την ανέλεγκτη αναιρετικά κρίση του, αναφορικά με το κρίσιμο και σχετικό με το πρώτο λόγο αναίρεσης ζήτημα του συντρέχοντος πταίσματος των δύο πρώτων εναγόντων τα ακόλουθα: “Περαιτέρω, από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης του μάρτυρα απόδειξης που εξετάσθηκε στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, η οποία περιέχεται στα ταυτάριθμα με την απόφασή του πρακτικά δημόσιας συνεδρίασής του, από όλα τα έγγραφα που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι (λαμβανομένης πλέον υπόψιν της προσκομιζόμενης υπ’ αριθμ. …68/2014 ένορκης βεβαίωσης ενώπιον της Συμβολαιογράφου Ι. Χ. Μ. – Ν., ως αποδεικτικού μέσου, κατ’ άρθρο 339 ΚΠολΔ, όπως αυτό αντικ. με το άρθρο 36 του ν. 3994/2011 ΦΕΚ Α’ 165/25-7-2011), αποδείχθηκε ότι ο θανών οδηγούσε την άνευ αριθμού κυκλοφορίας μοτοσυκλέτα του πατέρα του, εν αγνοία αυτού και χωρίς τη συναίνεσή του. Ειδικότερα, είχε πάρει τα κλειδιά της άνω μοτοσυκλέτας από το ξυλουργείο του πατέρα του, χωρίς ο τελευταίος να το γνωρίζει, πολλώ δε μάλλον να επιτρέψει ή να συναινέσει στην οδήγησή της από τον υιό του. Λαμβανομένης δε υπόψιν της ηλικίας του ανηλίκου θανόντος -16 ετών- δεν υπήρχε ανάγκη ιδιαίτερης επισήμανσης των κινδύνων από την οδήγηση της μοτοσυκλέτας και απαγόρευσης αυτής, εφόσον μάλιστα ο ανήλικος δεν κατείχε άδεια ικανότητας οδήγησης, δυναμένου του ανηλίκου, ως εκ της ηλικίας του, να αντιληφθεί την επικινδυνότητα οδήγησης της μοτοσυκλέτας υπό τις άνω συνθήκες”.
Το Εφετείο, με το να οδηγηθεί στην προαναφερθείσα κρίση, δεν παραβίασε ούτε ευθέως ούτε εκ πλαγίου τις ανωτέρω διατάξεις ουσιαστικού δικαίου του Α.Κ., ενώ διέλαβε στην απόφασή του πλήρεις, σαφείς και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά αιτιολογίες, ως προς τα ζητήματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, οι οποίες καθιστούν εφικτό το αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθή ή μη εφαρμογή των ως άνω διατάξεων και συνεπώς δεν στερείται νόμιμης βάσης.Ειδικότερα, το Εφετείο, αφού ανέφερε με σαφήνεια τα κατ’ είδος αποδεικτικά μέσα που έλαβε υπόψη του, διέλαβε πλήρη αιτιολογία ως προς την επίβλεψη και εποπτεία που άσκησαν οι πρώτος και δεύτερος των εναγόντων στο ανήλικο θανών τέκνο τους, ότι, ενόψει της ηλικίας του (16 ετών) και της καλής ψυχικής και σωματικής του κατάστασης, δεν ήταν υποχρεωμένοι να ελέγχουν και να παρακολουθούν όλες τις κινήσεις του και ότι ουδεμία υπαιτιότητα τους βαρύνει σχετικά με την επίβλεψη και εποπτεία αυτού.Επομένως, ο πρώτος λόγος της αναίρεσης και ο δεύτερος λόγος αυτής κατά το πρώτο σκέλος του, με τους οποίους αποδίδονται στην προσβαλλόμενη απόφαση οι πλημμέλειες από το άρθρο 559 αρ. 1 και 19 ΚΠολΔ, με τις αιτιάσεις ότι δεν έγινε ορθή εφαρμογή των προαναφερόμενων διατάξεων ουσιαστικού δικαίου και ότι οι αιτιολογίες της απόφασης αυτής είναι ανεπαρκείς και αντιφατικές, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι”. (δημοσίευση απόφασης: areiospagos.gr)
Δείτε και άλλες αποφάσεις στη στήλη Νομολογία
Θανατηφόρο τροχαίο- Εποπτεία ανηλίκου: Το συντρέχον πταίσμα του εποπτεύοντος γονέα στην πρόκληση της ζημίας του εποπτευομένου ανήλικου τέκνου, δεν μπορεί να αντιταχθεί από τον εναγόμενο τρίτο, κατά της αγωγής αποζημίωσης του εποπτευομένου (ΑΠ)
