Τη δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας του οφειλέτη και της εξαίρεσης από τη ρευστοποίηση της συνολικής περιουσίας του, θα παρέχει ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα με την Καθημερινή της Κυριακής, το προσχέδιο του νέου νόμου δίνει τη δυνατότητα στον οφειλέτη να διατηρήσει την πρώτη του κατοικία, προβλέποντας μάλιστα δικλείδες ασφαλείας για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τα οποία θα μπορούν να επιδοτηθούν από το κράτος για την εξόφληση μέρους της μηνιαίας δόσης για την οφειλή που τη βαρύνει. Η διάσωση της πρώτης κατοικίας θα μπορεί να γίνει με τους εξής τρόπους:
-Την εξωδικαστική διαδικασία μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους ή
-Την πτωχευτική διαδικασία στο δικαστήριο.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή στην προσπάθεια διευθέτησης των οφειλών εξωδικαστικά, ο οφειλέτης θα διερευνά απευθείας με τους δανειστές του την εξεύρεση λύσης για τη ρύθμιση των οφειλών του. Βασική διαφορά με το υφιστάμενο πλαίσιο είναι ότι ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας δεν θα προβλέπει προκαθορισμένο είδος της ρύθμισης ή το ύψος του πιθανού “κουρέματος” στο οποίο θα μπορεί να συναινέσουν οι τράπεζες ή άλλοι πιστωτές. Αφήνει έτσι ανοιχτό το πεδίο για διμερείς συμφωνίες με επιμήκυνση, πχ της διάρκειας του δανείου, ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη, εθελοντική παράδοση του ακινήτου κ.α. Στην εξωδικαστική διευθέτηση ο οφειλέτης θα δικαιούται να ζητήσει απαλλαγή από τις οφειλές του και εξαίρεση της πρώτης κατοικίας του, πληρώνοντας ωστόσο το χρέος του που τη βαρύνει, χωρίς δηλαδή να δικαιούται βάσει νόμου κάποιο “κούρεμα” ή κάποια ευνοϊκή ρύθμιση. Εφόσον ο πιστωτής ή οι πιστωτές συμφωνούν στην επίτευξη ρύθμισης για τη διάσωση της πρώτης κατοικίας ο οφειλέτης θα μπορεί επιπλέον να ζητήσει μέσω της πλατφόρμας στεγαστικό επίδομα (ως επιδότηση της δόσης δανείου) υπό την προϋπόθεση ότι ανήκει στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Σύμφωνα με την Καθημερινή την κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών, με βάση την προτεινόμενη ρύθμιση θα μπορούν να ενταχθούν όσοι δανειολήπτες πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
-Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, όπως αυτές καθορίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ.
-Η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο μέχρι τρία.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, στη δεύτερη περίπτωση, η προστασία θα μπορεί να δοθεί μέσω του δικαστηρίου έναντι του οποίου οφειλέτης θα μπορεί να υποβάλει αίτημα για εξαίρεση της πρώτης κατοικίας από την εκποίηση της υπόλοιπης ακίνητης περιουσίας του. Στην περίπτωση αυτή θα υποχρεωθεί να μεταβιβάσει την κυριότητά της σε έναν κρατικό φορέα που θα συσταθεί για αυτόν τον σκοπό, με την επωνυμία Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Η μεταβίβαση του ακινήτου θα γίνεται σε τίμημα ίσο με την εμπορική αξία του ακινήτου . Ο οφειλέτης θα χάνει έτσι την κυριότητα της κατοικίας του , αλλά θα μπορεί να συνεχίσει να ζει σε αυτήν για 12 χρόνια, πληρώνοντας ενοίκιο. Το ενοίκιο θα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο στεγαστικού δανείου, αναπροσαρμοζόμενο με το επιτόκιο αναφοράς της ΕΚΤ. Η μίσθωση θα καταγγέλλεται αν ο πιστωτής δεν καταβάλει τρία μισθώματα και εντός ενός μηνός δεν μπορέσει να καλύψει την υπερημερία. Εντός τριών ετών από την έναρξη της ενοικίασης, θα έχει τη δυνατότητα να ζητήσει τη μετατροπή της σύμβασης σε μίσθωση με δικαίωμα επαναγοράς και 20ετή διάρκεια, έτσι ώστε το ακίνητο να επανέλθει στην κυριότητά του.
Σε περίπτωση που δικαιούχος ανήκει σε ευάλωτη κατηγορία ο νέος πτωχευτικός κώδικας περιλαμβάνει πρόβλεψη τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος από την πλευρά του κράτους. Σε αυτή την περίπτωση, αν ο δικαιούχος καταρτίσει μίσθωση για την πρώτη του κατοικία, το επίδομα θα καταβάλλεται στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων για τη μερική εξόφληση του μισθώματος.
