Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Μόλις πριν από τρεις μήνες οι περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν είχαν ακούσει για τον κορονoϊό. Οι πρώτες ευρωπαϊκές περιπτώσεις της αναπνευστικής νόσου ανιχνεύθηκαν μόλις πριν από έξι εβδομάδες, στις 21 Φεβρουαρίου, στη Γαλλία, ενώ αγγίζει τα 2 εκατομμύρια άτομα ο αριθμός των ατόμων που έχoυν μολυνθεί από κορονοϊό. Αντίστοιχα, οι καταγεγραμμένοι θάνατοι ξεπερνούν τις 110.000, από περίπου 3.500 αρχές Μαρτίου. Ως εκ τούτου, σε πολύ μεγάλο βαθμό η χαρτογράφηση των επιπτώσεων στην αγορά ακινήτων λόγω της πανδημικής κρίσης είναι αδύνατη. Το μόνο βέβαιο είναι ότι την επόμενη μέρα η αβεβαιότητα θα αποτελέσει κοινό παρονομαστή, ενώ οικονομικές παραδοχές πολλών ετών θα έχουν ανατραπεί. Αυτήν τη στιγμή οι κλυδωνισμοί αφορούν τρία επίπεδα, τις κατοικίες, τα εμπορικά καταστήματα και τα επαγγελματικά ακίνητα, όπως τους χώρους logistics. Η επόμενη μέρα εξαρτάται, όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, από το διαθέσιμο εισόδημα που θα έχει απομείνει στους δυνητικούς και υφιστάμενους χρήστες ακινήτων εντός κι εκτός Ελλάδας.
Τα οικιστικά ακίνητα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, η κατάρρευση της ρευστότητας είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με αυτήν κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008. Σύμφωνα με την J.P. Morgan, η ύφεση θα πλήξει τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές οικονομίες μέχρι τον Ιούλιο, εκτιμώντας ότι το αμερικανικό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 2% το πρώτο τρίμηνο και 3% το δεύτερο τρίμηνο, ενώ το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 1,8% και 3,3% κατά τις ίδιες περιόδους. Όλα αυτά μένει να φανούν, ενόσω η αγορά ακινήτων παραμένει “παγωμένη”, δεδομένου ότι συναλλαγές δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν. Ως αποτέλεσμα, οι δεκάδες χιλιάδες κατοικίες ανά την Ελλάδα που θα εκμισθώνονταν, είτε βραχυπρόθεσμα μέσω των ιστοσελίδων βραχυχρόνιας μίσθωσης είτε μέσω του καθεστώτος της τουριστικής μίσθωσης, παραμένουν ως επί το πλείστον κενές. Το γεγονός αυτό, όπως αναφέρουν αναλυτές, σε συνδυασμό με την αναταραχή στην αγορά εργασίας, αναμένεται να προκαλέσει ένα νέο κύμα χρέους, το οποίο μένει να φανεί εάν θα είναι δυνατόν να αναχαιτιστεί μέσω των εργαλείων ρευστότητας που θα αξιοποιήσει η κυβέρνηση.
Στη χώρα μας, η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι κατά τους πρώτους μήνες του 2020 οι τιμές των ακινήτων θα παραμείνουν στάσιμες ή και σε ορισμένες περιπτώσεις θα δεχτούν πιέσεις, το μέγεθος των οποίων θα εξαρτηθεί κυρίως από τη διάρκεια των τρεχουσών ειδικών συνθηκών. Για την αποκατάσταση της κανονικότητας ως προς την προσφορά και ζήτηση οικιστικών ακινήτων, τα βλέμματα είναι στραμμένα σε δύο βασικούς παράγοντες. Πρώτον, τη θέση υπό έλεγχο της πανδημικής κρίσης σε Ελλάδα και εξωτερικό, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην αγορά εργασίας και να εκλείψει η διάχυτη εισοδηματική αβεβαιότητα στα νοικοκυριά, τους αγοραστές, πωλητές και εν γένει τους χρήστες ακινήτων.
Δεύτερον, την επιστροφή των τουριστών και των ξένων αγοραστών στην Ελλάδα, γεγονός που θα εξαρτηθεί από το πότε το ταξίδι και η μετακίνηση με αεροπλάνο θα καταστούν εκ νέου υγειονομικά ασφαλείς πρακτικές. Όπως και από το πότε θα επουλωθούν οι πληγές του εγχώριου τουριστικού προϊόντος, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι θα απαιτηθούν έως και τρία χρόνια προκειμένου ο ελληνικός τουρισμός να φτάσει στο επίπεδο του 2019.
Στη Μεγάλη Βρετανία, η συμβουλευτική εταιρεία Savills τοποθετεί μεταξύ 5% και 10% την πτώση τιμών στα οικιστικά ακίνητα, ενώ οι αναλυτές αναφέρουν ότι, εάν η οικονομική κρίση έχει σχήμα V −απότομη πτώση, απότομη άνοδος−, οι τιμές θα μπορούσαν να ανακάμψουν από το 2021.
Στο Βερολίνο, το lockdown έχει φέρει τους παίκτες της αγοράς ακινήτων σε αδιέξοδο, τη στιγμή που τα ενοίκια είχαν εκτοξευθεί λόγω της ανθηρής διεθνούς ζήτησης, με τον ρυθμό αύξησης των μισθωμάτων να είναι ο πιο γρήγορος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα προς μίσθωση διαμέρισμα μπορεί να συγκέντρωνε ενδιαφέρον μέχρι και από 1.000 ανθρώπους! Υπολογίζεται, ακόμα, ότι η τιμή ενός διαμερίσματος αυξήθηκε από 2.900 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο το 2009 σε περίπου 6.000 ευρώ πριν ξεσπάσει η πανδημική κρίση. Ως αποτέλεσμα, το πόσο βαθιές θα είναι οι επιπτώσεις στις τιμές των κατοικιών της γερμανικής πρωτεύουσας θα εξαρτηθεί από το πόσο θα διαρκέσουν τα μέτρα περιορισμού όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά.
Οι επαγγελματικοί χώροι
Στην αγορά εμπορικών χώρων η επόμενη μέρα θα κριθεί από τη διαθέσιμη ρευστότητα των εταιρειών λιανικής, ενώ είναι βέβαιο, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ότι όσο διαρκεί το απολύτως απαραίτητο μέτρο του lockdown τόσο πιο κοντά στα αιτήματα για μη πληρωμή μισθωμάτων θα βρίσκεται η αγορά, επιφέροντας επιπτώσεις στους διαχειριστές ακινήτων. Πριν από την εποχή του κορονοϊού, που έχει προκαλέσει “μούδιασμα” στους παίκτες της κτηματαγοράς, η αγορά επαγγελματικών ακινήτων −ιδίως όσον αφορά τα καλής ποιότητας ή πρώτης κατηγορίας (grade A) καταστήματα και γραφεία− παρέπεμπε στο επιτραπέζιο παιχνίδι αγοραπωλησίας ιδιοκτησιών “Μονόπολη”. Για να γίνει αντιληπτό το μεγάλο παζάρι με τα ακίνητα, αρκεί να σημειωθεί ότι οι αποδόσεις σήμερα, σε σχέση με έναν χρόνο πριν, είναι μειωμένες κατά 100 μονάδες βάσης και διαμορφώνονται σε επίπεδα κάτω του 6%.
https://www.capital.gr/agora-akiniton/3448569/pairnei-diastaseis-i-krisi-stin-agora-akiniton
