Θέματα κοινωνικής ασφάλισης, προβλήματα χωροθέτησης, φορολογία, κοινωνική πρόνοια και ένταξη προσφύγων και μεταναστών, καθώς και θέματα που σχετίζονται με τον ΔΟΑΤΑΠ, βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των βάσιμων αναφορών πολιτών στον Συνήγορο του Πολίτη το 2019. Αυτό προκύπτει από την ετήσια έκθεση της ανεξάρτητης αρχής, που απεστάλη από τον Συνήγορο κ. Ανδρ. Ποττάκη προχθές Τρίτη 31 Μαρτίου 2020 –ηλεκτρονικά και ταχυδρομικά, λόγω των μέτρων εναντίον του κορωνοϊού– στον πρόεδρο της Βουλής Κ. Τασούλα. Το 2019 σημειώθηκε ρεκόρ αναφορών προς τον Συνήγορο του Πολίτη, φθάνοντας τις 16.976 αναφορές (υψηλότερος αριθμός της δεκαετίας, αύξηση σχεδόν 9% από το 2018), ενώ μεγάλη είναι η αύξηση από το 2015, με 11.502 αναφορές (αύξηση σχεδόν 50%).
Oσον αφορά τη θεματολογία, 1.885 από τις βάσιμες αναφορές αφορούν ζητήματα σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση, θεματική κατηγορία που συγκεντρώνει την πλειονότητα των βάσιμων αναφορών του 2019, όπως συμβαίνει σταθερά τα τελευταία χρόνια (μάλιστα το 2017 και 2018 το μερίδιό τους ήταν μεγαλύτερο). Σχετικά με θέματα χωροθέτησης – αδειοδότησης και παρακολούθησης λειτουργίας έργων, υπήρξαν 988 καταγγελίες (εδώ περιλαμβάνονται και προβλήματα με ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΥΑ). Σε προβλήματα με την εφορία αναφέρονται 650 αναφορές, σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας 415, σε προβλήματα προσφύγων – μεταναστών 397, ενώ ιδιαίτερο στοιχείο της περυσινής χρονιάς είναι η ύπαρξη αρκετών αναφορών (390) για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, που αφορούν κυρίως ζητήματα που σχετίζονται με τη λειτουργία του ΔΟΑΤΑΠ και την αναγνώριση τίτλων σπουδών. Ακολουθούν με 336 βάσιμες αναφορές προβλήματα σχετικά με τις μεταφορές και με 335 ζητήματα σχετικά με διακρίσεις λόγω φύλου.
Oπως αναφέρει η έκθεση, υπάρχει πλέον μια συγκέντρωση τα τελευταία χρόνια των βάσιμων αναφορών στις παραπάνω θεματικές κατηγορίες σε ποσοστό που κινείται γύρω στο 65%, όταν μέχρι το 2015 το ποσοστό που αντιπροσώπευαν οι θεματικές αυτές δεν ξεπερνούσε το 50%. «Η “συστημικότητα” των προβλημάτων αυτών έχει κατ’ επανάληψη επισημανθεί και αναλυθεί στις ετήσιες και ειδικές εκθέσεις της Αρχής, συνεχίζει δυστυχώς να αποτελεί τον πυρήνα της κακοδιοίκησης στα ζητήματα της καθημερινότητας των πολιτών κατά την επαφή τους με τους φορείς της διοίκησης», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Eχει ενδιαφέρον το ποιες αναρτήσεις στην ιστοσελίδα του Συνηγόρου του Πολίτη είχαν τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, που καθρεφτίζει και τις ανάγκες της κοινωνίας: παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας, ειδικό επίδομα τρίτεκνων και πολύτεκνων οικογενειών, ευάλωτες / ευπαθείς ομάδες, επίδομα ή προσαύξηση στη σύνταξη λόγω απόλυτης αναπηρίας, επίδομα βαριάς αναπηρίας, στεγαστικά δάνεια ΟΕΚ, προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία αφορολόγητες και ακατάσχετες, πιστοποίηση αναπηρίας, μακροχρόνια άνεργοι και παραπληγικό επίδομα.
Oπως σημειώνει η έκθεση, η ανάλυση και η εξέταση των βάσιμων αναφορών που είχαν κατατεθεί διαχρονικά στον Συνήγορο και των οποίων η διερεύνηση ολοκληρώθηκε το 2019 κατέδειξε πως περίπου στο 60% των περιπτώσεων διαπιστώθηκε πρόβλημα κακοδιοίκησης, ποσοστό που παρουσιάζει σταθερότητα τα τελευταία χρόνια. Πού εντοπίζεται η κακοδιοίκηση; Στα υπουργεία καταγράφεται το 27% των περιπτώσεων, με το υπ. Εσωτερικών να συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό αναφορών. Ακολουθούν τα υπ. Παιδείας, Εργασίας – Κοινωνικής Ασφάλισης, Οικονομικών και Μεταναστευτικής Πολιτικής. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Α΄ και Β΄ βαθμού) συγκεντρώνεται περίπου το 21% των περιπτώσεων κακοδιοίκησης, με την πλειονότητα (86%) να αφορά τους δήμους. Σύμφωνα με την έκθεση, «η διαπίστωση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι στους δήμους έχει μεταφερθεί πλέον το μεγαλύτερο μέρος των ζητημάτων της καθημερινότητας των πολιτών».
Στην κορυφή, πάντως, των αναφορών κακοδιοίκησης είναι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (30% των περιπτώσεων), ιδιαίτερα εκείνα που σχετίζονται άμεσα με την κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια, με πρωταγωνιστές τον ΕΦΚΑ, το ΕΤΕΑΕΠ και τον ΕΟΠΥΥ. Αυξητική τάση εμφανίζουν τα φαινόμενα κακοδιοίκησης στη φορολόγηση, με αρκετές αναφορές για την ΑΑΔΕ. Τέλος, σοβαρές μορφές κακοδιοίκησης διαπιστώνονται στους φορείς της ενέργειας, της ύδρευσης και των μεταφορών (ΔΕΗ – ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΔΑΠ, αστικές συγκοινωνίες), παρουσιάζοντας διαχρονική σταθερότητα, με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Αξιοσημείωτος, όμως, ήταν πέρυσι ο υπερδιπλασιασμός του ποσοστού (από 3% σε 7%) αναφορών για κακοδιοίκηση στον ΔΟΑΤΑΠ.
