Της Δήμητρας Καδδά
Περίπου η μισή Ελλάδα, περιλαμβανομένης της Αττικής, της Στερεάς Ελλάδας, της Εύβοιας, της Κρήτης, πολλών νησιών του Αιγαίου και του Ιουνίου εκτιμάται πως δέχθηκε το πιο μεγάλο πλήγμα από την πανδημία ανά την ΕΕ. Περιλαμβάνονται στις πιο ευάλωτες περιφέρειες της ΕΕ στην υγειονομική κρίση, ενώ σε ανάλογη κατάσταση βρίσκονται ελάχιστες περιοχές της Ιταλίας και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Αυτό προκύπτει μέσα από αναλυτικά έγγραφα που διαμόρφωσαν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εκτίμηση έγινε από το ερευνητικό κέντρο JRC της Κομισιόν και σε αυτή βασίστηκε η διανομή των 750 δισ. ευρώ του νέου πακέτου ανάκαμψης της ΕΕ και η μεγάλη αναλογία πόρων (32 δισ. ευρώ) στην Ελλάδα έως και το 2024.
Επίπτωση του ΑΕΠ σε περιφερειακό επίπεδο (NUTS 2) χωρίς να προσμετρηθούν τα μέτρα στήριξης
Πηγή: Στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με βάση δεδομένα περιφερειακών λογαριασμών που αναλύουν τις εαρινές εκτιμήσεις.
Στην ανάλυση που έχει γίνει ανά περιφέρεια της ΕΕ εκτιμάται ότι αν δεν είχαν εφαρμοστεί στα κράτη-μέλη τα μέτρα στήριξης (τα οποία προφανώς περιόρισαν το πρόβλημα) οι εν λόγω ελληνικές περιφέρειες θα βυθιζόταν φέτος σε ύφεση της τάξης του 22,4%-25,6%. Προφανώς, παρά τα μέτρα στήριξης, τα στοιχεία δείχνουν πως συνολικά η χώρα και πολύ περισσότερο κάποιες περιφέρειες έχουν δεχθεί το πιο μεγάλο πλήγμα ανά την ΕΕ από την υγειονομική κρίση.
Η πρόβλεψη αυτή περιλαμβάνεται στο πακέτο εκτιμήσεων μέσα από το οποίο υπολογίστηκε το επενδυτικό κενό σε κάθε κράτος-μέλος και η ανάγκη για χρηματοδοτική στήριξη. Δηλαδή ουσιαστικά αυτή η πολύ δυσμενής πρόβλεψη συνδέεται με την “πλουσιοπάροχη” -προς το παρόν- κατανομή πόρων στην Ελλάδα.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής στην Ελλάδα αναλογούν 32 δισ. ευρώ από το νέο πακέτο ανάκαμψης (22,5 δισεκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεων και επιπλέον 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ δανείων). Πέραν του ποσού αυτού στη χώρα προγραμματίζεται να έρθουν για την περίοδο 2021-2027 και οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ της τάξης των 19 δισ. ευρώ, ενώ έχει ήσδη αποφασισθεί πακέτο έως 8-9 δισ. ευρώ από τα δάνεια SURE, ESM και ΕΤΕπ (σε επίπεδο ΕΕ τα πακέτα είναι 750 δισεκατομμύρια ευρώ, 1,3 τρισ. ευρώ και 540 δισεκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα).
Τι λέει η έκθεση
Η Επιτροπή επαναλαμβάνει τις προβλέψεις για ύφεση 14% το 2ο τρίμηνο και κατά 7,4% συνολικά το 2020 ανά την ΕΕ. Αναφέρει και 2 εναλλακτικά σενάρια ενός “δεύτερου κύματος” πανδημίας και lock down που συνεπάγονται πτώση του ΑΕΠ 11% και 16% αντίστοιχα. Αναφέρει πως ειδικά οι τομείς της ψυχαγωγίας, του τουρισμού και των μεταφορών εκτιμάται ότι θα βιώσουν τις μεγαλύτερες με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία το 2020 να υποχωρεί κατά 20%-40%. Τα εταιρικά κέρδη αναμένεται να μειωθούν πολύ απότομα και η απουσία ταμειακών ροών μπορεί να οδηγήσει σε “λουκέτα”.
Αναφέρει πως ο τουριστικός είναι ο πιο ευάλωτος κλάδος με την αυτοκινητοβιομηχανία και τις κλωστοϋφαντουργικές βιομηχανίες να έπονται.
“Ο οικονομικός αντίκτυπος της κρίσης θα διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών. Μερικά είχαν την ατυχία να χτυπηθούν σκληρότερα από τον Covid-19 από άλλα”, αναφέρεται. “Ωστόσο, ο αντίκτυπος εξαρτάται επίσης από τις οικονομικές δομές και την ικανότητα των κρατών-μελών να απορροφούν και να ανταποκρίνονται στο οικονομικό σοκ που προκύπτει”. Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε κράτη -όπως η Ελλάδα- με σημαντικό τουριστικό κλάδο. Αλλά και με πολλές μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχουν “περισσότερες δυσκολίες στην περιορισμένη πρόσβασή τους σε πηγές χρηματοδότησης”.
Κατά συνέπεια “οι απώλειες του ΑΕΠ το 2020 αναμένεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλες στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Ιταλία και στην Κροατία (περίπου 9,5%). “Επιπλέον, ο οικονομικός αντίκτυπος της κρίσης διαφέρει επίσης σημαντικά μεταξύ των περιφερειών εντός των χωρών, δείχνοντας έντονο αντίκτυπο της κρίσης σε όλες τις γωνιές της ΕΕ”, αναφέρει η Επιτροπή.
Κάνει επίσης σαφές πως “ορισμένες χώρες είναι σε θέση να παρέχουν πολύ πιο γενναιόδωρη υποστήριξη στις οικονομίες τους”, λόγω μεγαλύτερου δημοσιονομικού περιθωρίου (σ.σ.: η Ελλάδα περιορίζεται από το χρέος), αλλά και του ύψους των αντοχών “του ιδιωτικού τομέα και τη δύναμη των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας”.
“Οι πιο ευάλωτες χώρες της ΕΕ έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση και διότι -λόγω της χαμηλότερης ανθεκτικότητας, των ασθενέστερων δημοσιονομικών θέσεων και ενός μεγαλύτερου οικονομικού σοκ- είναι περιορισμένη η ικανότητά τους να λάβουν επαρκή μέτρα στήριξης”, καταλήγει η Επιτροπή.
