Της Δήμητρας Καδδά
Μία 2ετής πιστοληπτική γραμμή, αν και με πολύ πιο “light” όρους από αυτούς που έχει σε συνθήκες “κανονικότητας” ο ESM, αποφασίσθηκε χθες από το Eurogroup. Οδηγεί σε δυνητικό δάνειο 3,5 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, αν βεβαίως θελήσει να τα λάβει αφού εξ αρχής ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταικούρας έχει δηλώσει προς το παρόν πως δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.
Σύμφωνα με τα έγγραφα που κοινοποίησε ο ESM, μετά τη σύνοδο του Eurogroup η νέα γραμμή είναι χαμηλότοκη, χωρίς επιτόπιους ελέγχους αλλά βασίζεται στην “υφιστάμενη ECCL” και αναφέρεται πως με βάση το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ τα κράτη που λαμβάνουν προληπτική πιστοληπτική βοήθεια από τον ESM “υπόκεινται σε Ενισχυμένη Εποπτεία”. Η Επιτροπή θα ελέγχει τα κράτη και θα ενημερώνει ανά 3μηνο τον ESM, ενώ κάθε κράτος θα μπορεί να λαμβάνει έως το 15% του ποσού που αιτείται ανά μήνα.
Το πλέον θετικό στοιχείο της χθεσινής συμφωνίας είναι πως λύθηκε μία εκκρεμότητα και δημιουργήθηκε ένας μηχανισμός στήριξης για όποιο κράτος επιθυμεί να προσφύγει σε αυτόν τα επόμενα χρόνια. Το εν λόγω εργαλείο του ESM που χθες δρομολογήθηκε επιχειρείται πλέον να επικυρωθεί την προσεχή Παρασκευή σε νέα σύνοδο του Eurogroup.
Ωστόσο, το θέμα είναι πως εκκρεμούν ακόμη και τα άλλα 2 εργαλεία που ανακοινώθηκαν στις 9/4 διαμορφώνοντας το συνολικό πακέτο των 540 δισ. ευρώ ανά την ΕΕ ή των 7-8 δισ. ευρώ για την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση περιμένει τα δάνεια της ΕΤΕπ προς επιχειρήσεις αξίας 250 δισ. ευρώ ανά την ΕΕ ή 2-3 δισ. ευρώ για την Ελλάδα και το μεγάλο εργαλείο SURE: το δάνειο 100 δισ. ευρώ της Κομισιόν προς τα κράτη για να καλύψουν εργοδοτικό κόστος σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Όπως ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών Θοδωρής Σκυλακάκης σε συνέντευξή του στο Capital.gr, η Ελλάδα ίσως πάρει ποσό πολύ πιο μεγάλο από τα 1,5 δισ. ευρώ που τυπικά της αναλογούν (βάση μεγέθους και χαρακτηριστικών οικονομίας) λόγω της απροθυμίας κρατών να μετάσχουν.
Ωστόσο το θέμα του SURE όπως και της ΕΤΕπ δεν ήταν στην χθεσινή “ατζέντα” των ΥΠΟΙΚ. Και επιχειρείται να ενταχθεί σε αυτή της επόμενης εβδομάδας.
Και τα δύο έχουν καθυστερήσει. Όπως έχει λάβει αναβολή και η ανακοίνωση της πρότασης της Κομισιόν για το κυοφορούμενο νέο Ταμείο (οι ανακοινώσεις είχαν ορισθεί αρχικά για τις 6/5 και πλέον χθες υπήρξε τοποθέτηση για παρουσίαση του σχεδίου την προσεχή εβδομάδα).
Το SURE
Το πρόγραμμα SURE αφορά σε συνολικά δάνεια αξίας 100 δισ. ευρώ που θα μοιράσει η Κομισιόν δανειζόμενη και η ίδια με κονδύλια που θα λάβει από τα κράτη – μέλη (340 εκατ ευρώ θα πληρώσει η Ελλάδα και της αναλογούν θεωρητικά τουλάχιστο 12,5 δισ.).
Και μόνο το γεγονός ότι η συζήτηση για ένα σχήμα που εγκρίθηκε στο Eurogroup της 9ης Απριλίου δεν έχει ορισθεί πότε θα επαναληφθεί, δείχνει την καθυστέρηση αλλά και τα προβλήματα που υπάρχουν. Θεωρητικά οι διαδικασίες πρέπει να προχωρήσουν τάχιστα με στόχο να γίνουν οι ανακοινώσεις του τελικού πλαισίου και τα μέτρα να τεθούν σε εφαρμογή (σ.σ. αφού περάσουν και μία διαδικασία τελικής έγκρισης ακόμα και από Κοινοβούλια κάποιων κρατών).
Η Επιτροπή είχε ανακοινώσει την ενεργοποίηση του μέτρου την 1η Ιουνίου, αλλά η ελληνική κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα έχει παραδεχθεί ότι τα λεφτά δεν τα περιμένει πριν τον Ιούλιο. Αλλά και πως μέχρι στιγμής δεν έχει έρθει ούτε ένα ευρώ από το σύνολο των παρεμβάσεων της Κομισιόν που ξεδιπλώνονται από τον Μάρτιο.
Ανάλογη καθυστέρηση έχει και η ΕΤΕπ στο δικό της σκέλος των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα αξίας 250 δισ. ευρώ (που αντιστοιχούν σε περίπου 3 δισ. με βάση αρχικές εκτιμήσεις). Αρμόδιες πηγές λένε πως πρέπει να γίνουν θεσμικές αλλαγές που και αυτές να τύχουν πολιτικής έγκρισης ακόμη και από κοινοβούλια.
Το νέο Ταμείο
Εν τω μεταξύ χθες ανακοινώθηκε πως θα παρουσιασθεί την άλλη εβδομάδα η πρόταση της Επιτροπής για το νέο ταμείο. Η Ελληνική πλευρά – όπως και τα υπόλοιπα κράτη του Νότου – επιμένουν ότι θέλουν ένα εργαλείο το οποίο να έχει χρηματοδότηση μέσα από μακροπρόθεσμο δανεισμό και όχι μέσα από χρήση κονδυλίων του επόμενου ΕΣΠΑ (δηλαδή του επόμενου μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ). Επιθυμούν επίσης να προσβλέπει έστω σε σημαντική αύξηση αυτού του προϋπολογισμού 2021- 2027 και να έχει τη μορφή κυρίως επιδοτήσεων και δευτερευόντως δανείων (για να μη χτυπάει στο χρέος).
Ωστόσο, η “μάχη” προς το παρόν είναι να μην… κοπεί το ΕΣΠΑ: στο πρόγραμμα SURE ένα από τα θολά σημεία είναι αν οι εγγυήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι νέο χρήμα ή η χρήση κονδυλίων του ΕΣΠΑ.
Η απόφαση για τον ESM
Κατά τη χθεσινή σύνοδο του Eurogroup αποφασίσθηκε το πρόγραμμα πιστοληπτικών γραμμών ειδικά για την Πανδημία. Αναλυτικά, σύμφωνα με τα έγγραφα που κοινοποίησε ο ESM αλλά και με τις δηλώσεις μετά το Eurogroup:
* Η νέα γραμμή Pandemic Crisis Support βασίζεται στην “υφιστάμενη ECCL”.
* Με βάση το πλαίσιο της ΕΕ τα κράτη που λαμβάνουν προληπτική πιστοληπτική βοήθεια από τον ESM “υπόκεινται σε Ενισχυμένη Εποπτεία”.
*Η Επιτροπή θα ελέχγει τα κράτη για το αν χρησιμοποιούν τα χρήματα για άμεσες ή έμμεες υγειονομικές δαπάνες χωρίς αποστολές στα κράτη πέραν αυτών που γίνονται για το Ευρωπαικό Εξάμηνο και θα ενημερώνει ανά 3μηνο τον ESM.
*Κάθε κράτος θα μπορεί να λαμβάνει έως το 15% του ποσού που αιτείται ανά μήνα.
*Θα λήξει στο τέλος του 2022 ανάλογα και με την εξέλιξη των υγειονομικών δεδομένων. Τα δάνεια είναι προαιρετικά, διάρκειας 1 έτους με δύο 6μηνες ανανεώσεις.
*Θα φθάνουν σε ύψος έως και 2% του ετήσιου ΑΕΠ δηλαδή στα 3,5 δισ. ευρώ αν θελήσει να μετάσχει η Ελλάδα.
*Το επιτόκιο θα είναι σχεδόν μηδενικό και η περιοδος αποπληρωμής 10ετής.
*Στόχος είναι να εγκριθεί την προσεχή Παρασκευή και από τον ESM (σ.σ. στο περιθώριο του νέου Eurogroup) για να περάσει από κοινοβούλια και να εφαρμοσθεί από την 1η Ιουνίου.
*Ως όρος τίθεται “τα χρήματα να χρησιμοποιούνται, άμεσα ή έμμεσα, για δαπάνες που σχετίζονται με την υγειονομική θεραπεία και την πρόληψη” της κρίσης του κορονοϊού.
*Θα πρέπει το κράτος που ενδιαφέρεται να παρουσιάσει σχέδιο με την ακριβή χρήση των πόρων. Η επιτροπή θα ελέγχει την χρήση των δανείων. Αλλά μετά την κρίση θα ελέγχεται για την επιστροφή στην δημοσιονομική προσαρμογή στο πλαίσιο των κανόνων της ΕΕ.
Η θέση του ΥΠΟΙΚ
Ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταικούρας δήλωσε για το Eurogroup πως κατέληξε “σε μία πολύ καλή συμφωνία για τους όρους και τα χαρακτηριστικά αξιοποίησης, από όσες χώρες αιτηθούν, φθηνών πιστοληπτικών γραμμών”. Είπε πως “δεν θα έχει μακροοικονομικές προϋποθέσεις, θα ενσωματώνει απλοποιημένο πλαίσιο παρακολούθησης και θα διαθέτει ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης, ενώ θα υπάρχει δυνατότητα υποβολής αιτήματος έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022”.
Εξήγησε όμως πως “εκκρεμεί, και αυτό είναι κυβερνητική προτεραιότητα, η άμεση ολοκλήρωση και υλοποίηση των υπόλοιπων πρόσφατων ευρωπαϊκών αποφάσεων, για την ενίσχυση εργαζόμενων και επιχειρήσεων, μέσω – αντίστοιχα – του προγράμματος SURE και της δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αποφάσεις που επίσης θα πρέπει να ενεργοποιηθούν, άμεσα, από την 1η Ιουνίου. Και φυσικά εκκρεμεί η δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης, με μέγεθος και σύνθεση χρηματοδότησης, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων, που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις με τις οποίες όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι αντιμέτωπες”.
