Τον κίνδυνο μιας ανάκαμψης άνισης που θα προκαλέσει αθέμιτο ανταγωνισμό, ρήγματα στην ενιαία αγορά και βαθύτερο χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες και στις φτωχές χώρες-μέλη διατρέχει η Ε.Ε. Οχημα για έναν τέτοιο συνδυασμό αρνητικών εξελίξεων μπορεί να αποτελέσει η απόφαση που έλαβε στα μέσα Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναστείλει την απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων.
Ζητούμενο της πρωτοφανούς αυτής πρωτοβουλίας της Κομισιόν ήταν να δώσει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να στηρίξουν τις χειμαζόμενες βιομηχανίες τους. Το αποτέλεσμα είναι, όμως, ότι εκμεταλλεύονται εις το έπακρον την ευκαιρία όσες χώρες διαθέτουν τα απαιτούμενα κεφάλαια, ενώ οι φτωχότερες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου αδυνατούν να τις ακολουθήσουν στον ρυθμό τους. Ενδεικτικό είναι ότι ήδη η Γερμανία έχει τη μερίδα του λέοντος, καθώς αντιπροσωπεύει ήδη το 52% των κρατικών ενισχύσεων συνολικής αξίας 1,9 τρισ. ευρώ που έχει εγκρίνει η Κομισιόν από τα μέσα της εβδομάδας.
Ακολουθούν, με αισθητή διαφορά βέβαια, η δεύτερη και η τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης, η Γαλλία και η Ιταλία, που αντιπροσωπεύουν το 17% των εγκεκριμένων κρατικών ενισχύσεων η κάθε μία. Αναπόφευκτα έχουν ήδη εκδηλωθεί αντιδράσεις από πρωτεύουσες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, που θεωρούν βέβαιο ότι με τη νέα αυτή στρατηγική της Κομισιόν θα αντιμετωπίσουν αθέμιτο ανταγωνισμό από τις βιομηχανίες των βόρειων χωρών ενώ οι οικονομίες τους θα ανακάμψουν σαφώς λιγότερο και σαφώς αργότερα, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να τις στηρίξουν με δημόσιο χρήμα.
Μιλώντας στο Reuters και σε καθεστώς ανωνυμίας, αξιωματούχος της ισπανικής κυβέρνησης δήλωσε ότι διαβλέπει «σαφή κίνδυνο να διαρραγεί η ενιαία αγορά της Ευρώπης» και υπογράμμισε πως «δεν έχουν όλες οι χώρες της ενιαίας αγοράς πρόσβαση σε ρευστότητα όσο η Γερμανία που έχει πολλά χρήματα στις τσέπες της».
Πράγματι, η Γερμανία έχει ήδη χορηγήσει 3 δισ. ευρώ στη βιομηχανία αθλητικών ειδών Adidas, δάνειο ύψους 1,8 δισ. ευρώ στον ταξιδιωτικό κολοσσό της TUI, ενώ διαπραγματεύεται με τη διοίκηση της Lufthansa τους όρους μιας κρατικής ενίσχυσης ύψους από 9 έως 10 δισ. ευρώ. Ενδεικτικό των δυνατοτήτων που έχουν οι ευημερούσες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά ήταν, άλλωστε, το αίτημα που υπέβαλε η Ολλανδία στην Κομισιόν, όταν ακόμη βρισκόταν σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση με τα κράτη-μέλη, για τους όρους υπό τους οποίους θα δεχόταν να «παγώσει» την απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων. Η Ολλανδία ζήτησε συγκεκριμένα να παραταθεί περαιτέρω η περίοδος στη διάρκεια της οποίας θα μπορεί να ενισχύσει τις βιομηχανίες της. Ομοίως η Αυστρία ζήτησε την περασμένη εβδομάδα από την επίτροπο Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ να αναστείλει πλήρως τη νομοθεσία που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις για όσο καιρό διαρκέσει η τρέχουσα κρίση.
Στον αντίποδα, βέβαια, η Ισπανία, που έχει ασκήσει πιέσεις στην Κομισιόν ώστε να θέσει κάποιου είδους όρια για να αποτρέψει την υπονόμευση της ενιαίας αγοράς. Εκπροσωπώντας, άλλωστε, τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, έχει τονίσει πως η Γερμανία θα έπρεπε να επιδείξει μεγαλύτερη αλληλεγγύη υποστηρίζοντας την έκδοση κοινού χρέους με σκοπό να χρηματοδοτηθούν οι δράσεις που θα διασφαλίσουν ανάκαμψη σε όλη την Ευρωζώνη.
