Της Δήμητρας Καδδά
Επείγουσα στήριξη του μετοχικού κεφαλαίου βιώσιμων ευρωπαϊκών εταιρειών όλων των κλάδων θα χρηματοδοτεί ένα νέο εργαλείο που προωθεί η Επιτροπή μέσα από το νέο ταμείο των 32 δισ. ευρώ. Μαζί με το σχέδιο REACΤ-EU (που θα είναι ο “διάδοχος” του SURE) προτείνεται να είναι τα 2 εργαλεία που θα ξεκινήσουν εμπροσθοβαρώς. Δηλαδή, αν υπάρξει συμφωνία για το νέο πακέτο σε επίπεδο ΕΕ μέσα στον Ιούνιο – Ιούλιο επιχειρείται να ενεργοποιηθεί ακόμη και φέτος.
Η κεφαλαιακή ενίσχυση βιώσιμων ευρωπαϊκών εταιρειών θα γίνει μέσα από το “Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας”. Η Επιτροπή εξηγεί πως θα συμβάλει στην αποφυγή μαζικών αθετήσεων υποχρεώσεων από βιώσιμες εταιρείες, καθώς και των σοβαρών οικονομικών ζημιών που θα προξενούσε η κατάσταση αυτή, ενώ θα συμβάλει και στον πράσινο και τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.
Στην Ελλάδα με βάση την πρώτη “θεωρητική” κατανομή μπορεί να αναλογεί 1,7 δισ., που να οδηγεί σε ρευστότητα 17 δισ. ευρώ (προϋπολογισμός 31 δισ. ευρώ ανά την ΕΕ με στόχο να μοχλευθούν έως 300 δισ. ευρώ για στήριξη της φερεγγυότητας).
Οι κανόνες που θέτει η Επιτροπή για το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας είναι τέτοιοι που να διασφαλίζουν “ότι η στήριξη μετοχικού κεφαλαίου στοχεύει στις εταιρείες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη κεφαλαίων σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλους τους τομείς”, όπως αναφέρεται. Μάλιστα, επισημαίνεται πως η έμφαση θα δοθεί σε κράτη μέλη που έχουν μικρότερες δυνατότητες παρέμβασης μέσω κρατικών ενισχύσεων και όπου οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού είναι οι σοβαρότερες, στους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο. Ειδική έμφαση θα δωθεί σε εταιρείες στα κράτη μέλη στα οποία η διαθέσιμη στήριξη της φερεγγυότητας από το κράτος είναι πιο περιορισμένη.
Για την Ελλάδα αυτό είναι ένα επιχείρημα για ισχυρή συμμετοχή στη κατανομή, δεδομένου του μεγάλου πλήγματος που δέχθηκε η χώρα και οδήγησε άλλωστε σε μία πρόταση για κατανομή ισχυρού πακέτου κονδυλίων.
Ο μηχανισμός
Η Επιτροπή επισημαίνει πως το μέσο θα παρέχει εγγύηση της Ένωσης στον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με σκοπό την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για τη στήριξη των επιλέξιμων εταιρειών. Ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα χρησιμοποιήσει την εγγύηση της ΕΕ για να μειώσει τον κίνδυνο για τους ιδιώτες επενδυτές που επενδύουν σε επιλέξιμες εταιρείες, παρέχοντας εγγυήσεις ή χρηματοδότηση σε επενδυτικούς φορείς (ταμεία ιδιωτικής διαχείρισης ή φορείς ειδικού σκοπού) που λειτουργούν με εμπορικούς όρους, κινητοποιώντας με τον τρόπο αυτό ιδιωτικούς πόρους για τη στήριξη των εν λόγω επιχειρήσεων.
Η μέθοδος αυτή θα δώσει στις επιλέξιμες εταιρείες τη δυνατότητα να αναζητούν νέα κεφάλαια από ιδιώτες επενδυτές, ενισχύοντας έτσι την κεφαλαιακή τους βάση και αντιμετωπίζοντας τους κινδύνους για τη φερεγγυότητά τους. Μόνο ανεξάρτητοι διαχειριστές των επενδυτικών φορέων θα αποφασίζουν ποιες εταιρείες θα λαμβάνουν στήριξη. Η συμμετοχή φορέων του ιδιωτικού τομέα ως δυνητικών επενδυτών θα επιτρέψει μια πιο στοχευμένη παροχή κεφαλαίων σε εταιρείες που είναι πραγματικά βιώσιμες.
Θα κινητοποιήσει ιδιωτικές επενδύσεις σε προβληματικές επιχειρήσεις, παρέχοντας μερικές εγγυήσεις για ζημίες. “Η στόχευση αυτή είναι ουσιώδους σημασίας για να διατηρηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά και να αποφευχθεί η περαιτέρω διεύρυνση επιζήμιων οικονομικών αποκλίσεων εντός της Ένωσης. Θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η κεφαλαιακή κατάσταση των ιδρυμάτων που εφαρμόζουν το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας”, αναφέρεται.
Ακόμη και 1 στις 2 εταιρείες μπορεί να έχει χρηματοδοτικό έλλειμμα
Η Επιτροπή εξηγεί πως για να υλοποιηθεί το σχέδιο της ανάκαμψης προϋπόθεση “αποτελεί η ύπαρξη υγιών επιχειρήσεων στις οποίες να είναι δυνατό να γίνουν επενδύσεις, ωστόσο εκατοντάδες χιλιάδες εταιρείες είναι πιθανό να αντιμετωπίζουν σοβαρές χρηματοδοτικές πιέσεις έως το τέλος του έτους. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή προτείνει νέο Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας για να παρασχεθεί επείγουσα στήριξη σε υγιείς επιχειρήσεις που βρίσκονται σε επικίνδυνη κατάσταση εξαιτίας της κρίσης και να βοηθηθούν να ξεπεράσουν την κρίση”.
Από τις εκτιμήσεις της Επιτροπής προκύπτει ότι, σύμφωνα με ένα δυσμενές σενάριο, ποσοστό μεταξύ του 35% και του 50% των επιχειρήσεων με περισσότερους από 20 εργαζομένους ενδέχεται να αντιμετωπίζει χρηματοδοτικό έλλειμμα έως το τέλος του έτους. Τούτο σημαίνει ότι έως και 260.000 ευρωπαϊκές εταιρείες που απασχολούν περίπου 35 εκατομμύρια εργαζομένους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν χρηματοδοτικό έλλειμμα στην περίπτωση του δυσμενούς σεναρίου.
Μόνο για φέτος, οι ανάγκες αποκατάστασης σε μετοχικό κεφάλαιο ενδεχομένως να κυμανθούν μεταξύ 720 δισ. ευρώ και 1,2 τρισ. ευρώ. “Μπροστά σε μια κρίση τέτοιας κλίμακας, η στήριξη που παρέχεται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη δεν θα είναι επαρκής. Επιπλέον, η ικανότητα των κρατών μελών να στηρίξουν τις εταιρείες τους ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Κατά συνέπεια, χρειάζεται να αναληφθεί επειγόντως δράση για να βοηθηθούν αυτές οι εταιρείες να αντέξουν την κρίση, ώστε να αποφευχθεί ένας φαύλος κύκλος οικονομικών ζημιών και πτωχεύσεων εταιρειών και να προετοιμαστεί το έδαφος για υγιή ανάκαμψη στην ενιαία αγορά”.
Επισημαίνει η Επιτροπή πως “προς το παρόν η στήριξη της ρευστότητας των εταιρειών λαμβάνει κατά κανόνα τη μορφή δανείων, γεγονός που μπορεί να επιβαρύνει περαιτέρω τους ισολογισμούς των εταιρειών, καθώς πολλές από αυτές γνώρισαν σταθερή αύξηση της μόχλευσης κατά τα τελευταία έτη. Αυτό σημαίνει ότι πολλές επιχειρήσεις της ΕΕ εισήλθαν στην κρίση έχοντας σχετικά αδύναμη χρηματοοικονομική βάση και είναι πιθανό, προϊούσης της ύφεσης, να αντιμετωπίσουν ταχεία επιδείνωση των εσόδων και των θέσεών τους σε μετοχές”.
Εξηγεί επίσης πως οι επιχειρήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν εν μέρει τις ζημίες που υφίστανται αξιοποιώντας τα ρευστά διαθέσιμα και τα κεφάλαια κίνησης, αλλά σε πολλές περιπτώσεις τα εν λόγω αποθέματα ασφαλείας δεν θα είναι επαρκή. Επίσης, “σε ορισμένα κράτη μέλη, το δημόσιο θα έχει την ικανότητα να παρεμβαίνει για να στηρίξει τις εν λόγω εταιρείες. Σε άλλα, η ικανότητα παροχής δημόσιας στήριξης θα είναι πιο περιορισμένη.
Ανά την ΕΕ για το 2020 το νέο Μέσο θα λάβει 5 δισ. ευρώ από το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο και θα προστεθούν επιπλέον 26 δισ. ευρώ (από το νέο πακέτο των 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα ή 750 δισ. ευρώ ανά την ΕΕ). Δηλαδή συνολικά 31 δισ. ευρώ ανά την Ε.Ε. Το ποσό αυτό θα οδηγήσει σε εγγύηση ύψους έως και περίπου 75 δισ. ευρώ στον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
