Της Δήμητρας Καδδά
Τρεις άξονες ενστάσεων για το νέο πακέτο ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ (που μπορεί να οδηγήσει σε χρηματοδότηση έως 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα) κωδικοποιεί ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού συμβουλίου Charles Michel ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Παρασκευής, η οποία λαμβάνει χώρα μέσω τηλεδιάσκεψης και με χαμηλές προσδοκίες για εύρεση συμβιβαστικής λύσης. Μάλιστα, στο ίδιο κείμενο αποτυπώνεται και ένας ακόμα άξονας ενστάσεων που συνδέεται με τον νέο Πολυετή Προϋπολογισμό της ΕΕ (MFF 2021-2027), δηλαδή με το πακέτο χρηματοδοτήσεων που αποφασίζεται κάθε 7ετία και τροφοδοτεί και το νέο ΕΣΠΑ (από το οποίο η Ελλάδα φιλοδοξεί να πάρει με βάση την πρόταση της Κομισιόν 19 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το συνολικό πακέτο των χρηματοδοτήσεων στα 51 δισ. ευρώ).
Αναλυτικά, σύμφωνα με την επιστολή, έχουν αποκρυσταλλωθεί οι διαφωνίες αναφορικά με το νέο σχέδιο ανάκαμψης σε τρία πεδία:
1. Σχετικά με το ύψος και τη διάρκεια των εργαλείων μέσα από τα οποία θα υλοποιηθεί το σχέδιο ανάκαμψης. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο ανάκαμψης προτείνεται από την Κομισιόν να διαρκέσει έως και το 2024, αλλά με την προϋπόθεση ότι η δέσμευση (υπογραφή συμβάσεων) για τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις θα γίνει το αργότερο εντός του 2021. Στη συνέχεια προτείνεται να “απελευθερωθούν” τα κονδύλια για να τα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε κράτος μέλος. Επίσης υπάρχουν ενστάσεις αναφορικά με το ύψος του σχεδίου το οποίο προτείνεται να είναι 750 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δείχνει το μέγεθος της επίπτωσης της κρίσης στον ιδιωτικό τομέα της ΕΕ.
2. Υπάρχουν διαφωνίες για την κατανομή του πακέτου αλλά και για την αναλογία επιδοτήσεων και δανείων. Αναφορικά με την κατανομή του πακέτου, η λεγόμενη “κλείδα κατανομής” που έχει προταθεί (5,8%), ευνοεί ιδιαίτερα την Ελλάδα οδηγώντας έως 32 δισ. ευρώ, καθώς είναι πολύ μεγαλύτερη από τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ με βάση όρους ΑΕΠ. Λαμβάνει υπόψη μία σειρά από δείκτες όπως είναι η ανεργία, η επίπτωση της κρίσης πχ λόγω τουρισμού κ.λ.π. Οποιαδήποτε αλλαγή επηρεάζει και το “χρήμα” που θα έχει διαθέσιμο η χώρα. Το άλλο σκέλος της διαφωνίας για την αναλογία δανείων – επιδοτήσεων είναι επίσης πάρα πολύ σημαντικό. Με βάση τις προτάσεις της Κομισιόν από 750 δισεκατομμύρια ευρώ, τα 500 δισεκατομμύρια είναι επιδοτήσεις (δηλαδή έως 22,5 δισ. ευρώ για την Ελλάδα), και τα υπόλοιπα 250 δισεκατομμύρια ευρώ που είναι δάνεια (οδηγούν σε μία κατανομή έως 9,5 δισ. ευρώ για την Ελλάδα). Όποια αλλαγή της αναλογίας πιέζει το χρέος.
3. Ζητούνται “αιρεσιμότητες” στα προαπαιτούμενα αλλά υπάρχουν και ενστάσεις για τη διαχείριση των εν λόγω κονδυλίων. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αυστηρή. Απαιτεί ένα πλαίσιο εκ των προτέρων συνεννόησης με τα κράτη μέλη και έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων, έκθεση προόδου από τα κράτη-μέλη ένα τριήμερο και παρακολούθηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Προς το παρόν η Ελλάδα προτείνεται να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη (με βάση τις συστάσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου). Βεβαίως υπάρχει και μία αναφορά σε συστάσεις Ενισχυμένης Εποπτείας η οποία μένει προς το παρόν ασαφής. Μένει λοιπόν να φανεί αν στο πλαίσιο του συμβιβασμού που επιχειρείται θα υπάρχουν επιπλέον “αιρεσιμότητες”.
Το ΕΣΠΑ και η χρονοκαθυστέρηση
Ο 4ος άξονας των συστάσεων συνδέεται με το MFF. Με το ύψος του, το περιεχόμενο του, τη χρηματοδότησή του περιλαμβανομένου και του τρόπου με τον οποίο θα αυξηθούν οι ίδιοι πόροι της ΕΕ. Η Ελλάδα προσδοκά έως 19 δισ. ευρώ από το νέο πακέτο στο σενάριο που διατηρηθεί το συνολικό του ύψος στο 1,1 τρισ. ευρώ ανά την ΕΕ.
Αν υπάρξει απόφαση τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο για όλα τα παραπάνω (που συνδέονται μεταξύ τους), τότε υπάρχει το περιθώριο να προχωρήσουν οι αναγκαίες διαδικασίες χάραξης των εθνικών σχεδίων, υποβολής τους έως τον Οκτώβριο, αλλά και ψήφισης των σχετικών κανονισμών της ΕΕ, ώστε να προχωρήσει ο δανεισμός της Κομισιόν από τις αγορές και να αρχίσει να “ρέει” χρήμα προς τα κράτη-μέλη το πρώτο τρίμηνο του 2021(!) με την εξαίρεση κάποιων προγραμμάτων που θα μπορούν δώσουν λίγα χρήματα εμπροσθοβαρώς.
Αν υπάρξει κάποια παράταση των διαπραγματεύσεων μετά τον Ιούλιο, τότε μεταφέρεται χρονικά και η έλευση της ρευστότητας στα κράτη-μέλη για μετά το πρώτο τρίμηνο του 2021, με πολύ κατανοητές συνέπειες στην προσπάθεια ανάκαμψης και διατήρησης της ρευστότητας στα κρατικά ταμεία.
Η επιστολή και η προεξόφληση νέας Συνόδου
Στην επιστολή του Προέδρου Charles Michel προς τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφέρεται πως το κεντρικό θέμα της συνάντησης θα είναι το πολυετές πλαίσιο (MFF) και το σχέδιο ανάκαμψης. “Θα είναι η πρώτη φορά που θα συζητήσουμε το πακέτο από τη δημοσίευσή του στις 28 Μαΐου. Έχει γίνει πολλή δουλειά στο Συμβούλιο για να βοηθήσει στην προετοιμασία του εδάφους και να επιτρέψει σε όλες τις αντιπροσωπείες να κατανοήσουν σαφώς τα διάφορα μέρη της πρότασης. Είναι πλέον καιρός τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συζητήσουν σε βάθος τη δέσμη μέτρων”, αναφέρει.
Μειώνει τις πιθανότητες για συμφωνία λέγοντας πως “νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε την πολυπλοκότητα των προτάσεων και τον χρόνο που απαιτείται για την αντιμετώπισή τους. Η συνάντησή μας την Παρασκευή θα πρέπει να είναι ένα κρίσιμο βήμα για την επίτευξη συμφωνίας σε μια επόμενη φυσική συνάντηση”.
Επίσης καταγράφει πέρα από τις διαφωνίες και “ορισμένα σημεία στα οποία πιστεύω ότι προκύπτει συναίνεση”: την ανάγκη απάντησης “σε αυτήν την άνευ προηγουμένου κρίση, ανάλογη με το μέγεθος της πρόκλησης”, την χρηματοδότηση μέσω δανεισμού της Επιτροπής, την στόχευση στους τομείς και τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο, την προσαρμογή του MFF ώστε να ληφθεί υπόψη η κρίση, την απόφαση για ένα πακέτο που “δεν θα πρέπει απλώς να αντιμετωπίσει την άμεση κρίση, αλλά επίσης πρέπει να προσφέρει την ευκαιρία να μετασχηματίσουμε και να μεταρρυθμίσουμε τις οικονομίες μας”.
“Ο απώτερος στόχος μας είναι να επιτύχουμε μια συμφωνία το συντομότερο δυνατό” και γι αυτό “θα πρέπει να εργαστούμε σκληρά τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες” αναφέρει.
