Της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Μπορεί το καλοκαίρι επισήμως να έχει ξεκινήσει, τίποτα εντούτοις δεν θυμίζει την εικόνα του ελληνικού τουρισμού των προηγούμενων χρόνων. Η τουριστική αγορά περιμένει το άνοιγμα των αεροπορικών πτήσεων για να μπορέσει να υπολογίζει σε κρατήσεις μέσα τους επόμενους μήνες, κάτι που θα καθορίσει πόσα ξενοδοχεία θα επιλέξουν να λειτουργήσουν φέτος στους προορισμούς, επί του παρόντος όμως η κίνηση παραμένει μικρή και οι προβλέψεις για την πορεία της φετινής περιόδου γίνονται όλο και πιο δύσκολες.
Ο πήχης των εσόδων παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, με το υπουργείο Τουρισμού, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, να μην αναμένει περισσότερα από οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ στο ταμείο, και αυτά υπό προϋποθέσεις, ενώ προβλέψεις για το μέγεθος της ταξιδιωτικής ροής από το εξωτερικό, όπως αναφέρουν φορείς του χώρου, δεν μπορούν να γίνουν με ασφάλεια.
Το μόνο σίγουρο είναι πως οι απώλειες στο σκέλος των εισπράξεων σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά θα είναι μεγάλες, και για τις τοπικές κοινωνίες και για την ελληνική οικονομία. Λόγω της μεγάλης δυναμικής που κατέγραφαν οι προκρατήσεις πριν από το ξέσπασμα του κορονοϊού, τα έσοδα αναμένονταν να ξεπεράσουν τα 20 δισ. ευρώ, περισσότερα κατά 1,5 δισ. τουλάχιστον σε σύγκριση με τις περσινές εισπράξεις (18,2 δισ. ευρώ).
Το στοίχημα των εσόδων
Είναι χαρακτηριστικό πως το πρώτο δίμηνο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνιζαν αύξηση κατά 22,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, και όλα προμήνυαν πως θα είχαμε την καλύτερη τουριστική περίοδο της τελευταίας δεκαετίας.
Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η εικόνα άλλαξε άρδην. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, τον Μάρτιο τα έσοδα σημείωναν βουτιά 71% σε σχέση με πέρσι, με τις εισπράξεις να φτάνουν μόλις τα 92 εκατ. ευρώ, έναντι 318 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Μηδενικό θα είναι εκ των πραγμάτων το ταμείο του τουρισμού τον Απρίλιο και τον Μάιο, ενώ, όπως προβλέπουν επιχειρηματίες του χώρου, έχει χαθεί και το μεγαλύτερο μέρος του Ιουνίου.
Οι προσπάθειες πλέον επικεντρώνονται στο να σωθεί ο Ιούλιος ή έστω μέρος του, να κινηθεί η ζήτηση και να λειτουργήσουν και τα εποχικά ξενοδοχεία στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Προς το παρόν, όπως λένε οι πληροφορίες, οι πληρότητες για τον επόμενο μήνα κυμαίνονται στο 20%-30%, υπάρχουν όμως περιθώρια ανόδου.
Ο τουριστικός κόσμος, την ίδια ώρα, ποντάρει πολλά στο δίμηνο Αύγουστος-Σεπτέμβριος, που είναι η πιο “δυνατή” περίοδος για τον ελληνικό τουρισμό.
Λίγα τα “γερά” πορτοφόλια
Από τις 15 Ιουνίου “ανοίγουν τα σύνορα” για τους τουρίστες με αεροπορικές πτήσεις προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η επανεκκίνηση της γερμανικής αγοράς έχει αναπτερώσει τις ελπίδες της τουριστικής αγοράς, καθώς η Γερμανία αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων για τον ελληνικό τουρισμό –οι αφίξεις πέρσι άγγιξαν τα 4 εκατομμύρια ευρώ και οι εισπράξεις τα 2,9 δισ. ευρώ–, όμως σε ευρύτερο επίπεδο επικρατεί προβληματισμός.
Και αυτό για τρεις λόγους: οι επόμενες τέσσερις χώρες που συμπληρώνουν το τοπ-5 των τουριστικών δεξαμενών για τη χώρα μας –Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ιταλία και Γαλλία–, με πάνω από πέντε δισεκατομμύρια συμμετοχή στις εισπράξεις, μένουν μέχρι νεωτέρας εκτός λίστας, λόγω του υψηλού δείκτη θανάτων λόγω κορονοϊού.
Επιπλέον, στη λίστα των χωρών που θα επιτρέπεται η είσοδος χωρίς να γίνεται τεστ και χωρίς οι επισκέπτες να μπαίνουν σε καραντίνα περιλαμβάνονται τα Βαλκάνια, όπου η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών είναι χαμηλή, χώρες της Ασίας, δηλαδή μακρινά ταξίδια που ενδεχομένως θα είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν, αλλά και χώρες με μικρή ζήτηση προς την Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια.
Αναλυτικά οι χώρες που συνθέτουν τη λίστα είναι: Αλβανία, Αυστραλία, Αυστρία, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Εσθονία, Ιαπωνία, Ισραήλ, Κίνα, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λίβανος, Λιθουανία, Μάλτα, Μαυροβούνιο, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Νότια Κορέα, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Φινλανδία.
Ακόμη, παρατείνεται και τον Ιούνιο η υποχρεωτική προληπτική καραντίνα των ταξιδιωτών που εισέρχονται στην Ελλάδα ενώ έως τις 15 Ιουνίου παραμένει σε ισχύ η απαγόρευση εισόδου στη χώρα μη Ευρωπαίων πολιτών.
Αγωνία στους προορισμούς
Οι ισορροπίες φέτος για τους δημοφιλείς προορισμούς δείχνουν να αλλάζουν και να ανεβαίνει η ζήτηση για τους προορισμούς που είναι προσεγγίσιμοι οδικώς, τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους τουρίστες. Χαλκιδική, Πάργα, Πελοπόννησος, Εύβοια συγκεντρώνουν από τώρα κρατήσεις και στην εσωτερική αγορά.
Διαφορετική είναι η κατάσταση στα νησιά. Στην Κρήτη εκτιμάται πως περίπου το 60% των ξενοδοχειακών μονάδων θα ανοίξουν. Παρ’ όλα αυτά, το σκηνικό θα ξεκαθαρίσει μέσα στον μήνα, αναλόγως με τις πληρότητες και την κίνηση από τους tour operators.
Θολό είναι το τοπίο των κρατήσεων και στη Ρόδο. Και εκεί, ένα σημαντικό μερίδιο των ξενοδόχων προσανατολίζεται να ανοίξει μόνο τον Αύγουστο. Όλα θα εξαρτηθούν από τα πτητικά προγράμματα και τα τουριστικά πακέτα που θα πωληθούν.
Στη Ζάκυνθο οι τουριστικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η φετινή θα λειτουργήσει με το 30% του επισκεπτών και πιθανόν να μειωθεί και περαιτέρω.
Για σημαντικές απώλειες κάνουν λόγο και οι ξενοδόχοι στην Κέρκυρα, που στηρίζουν σημαντικό μέρος των αφίξεων στην ιταλική αγορά, η οποία φέτος δεν θα κινηθεί.
Παρομοίως Σαντορίνη και Μύκονος, όπως εξελίσσονται οι κρατήσεις μέχρι στιγμής, θα έχουν επίσης μεγάλες απώλειες, αν και οι αυτόνομες κατοικίες και οι βίλες αναμένεται να έχουν ζήτηση.
Ωστόσο, όλοι οι παραπάνω προορισμοί θα έρθουν αντιμέτωποι και με τις ακυρώσεις στον κλάδο της κρουαζιέρας, καθώς ήδη από τις μισές προγραμματισμένες προσεγγίσεις έχουν χαθεί. Μόνο στη Ρόδο, ο προγραμματισμός που είχε γίνει για το 2020 έκανε λόγο για 335 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων μέχρι το τέλος της χρονιάς. Από αυτές, ήδη έχουν ακυρωθεί οι 120, δηλαδή αυτές που είχαν προγραμματιστεί από τις αρχές της χρονιάς μέχρι και τον Ιούνιο.
Τι θα γίνει με τα ξενοδοχεία
Παρά το ότι τα ξενοδοχεία δωδεκάμηνης λειτουργίας έχουν λάβει το “πράσινο φως” για να ανοίξουν ξανά από την 1η Ιουνίου, η συντριπτική πλειονότητα θα ανοίξει τελικά αργότερα.
Θεωρείται πως την πρώτη εβδομάδα του μήνα, μόλις το 20% των μονάδων συνεχούς λειτουργίας άνοιξε τελικά, με τα υπόλοιπα να περιμένουν μέχρι το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου για να προσαρμοστούν στα νέα μέτρα και για να μπουν νέες κρατήσεις στο σύστημα. Την ίδια ώρα, πολλές μονάδες επεξεργάζονται το ενδεχόμενο να ανοίξουν ακόμη πιο αργά, από τις αρχές του Ιουλίου, σε μια προσπάθεια να μειώσουν τα λειτουργικά κόστη.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας των καταλυμάτων έχει αναστείλει επίσης την έναρξη της λειτουργίας των μονάδων. Ειδικότερα θεσπίστηκε σήμα πιστοποίησης με τον τίτλο “Health First”, το οποίο είναι υποχρεωτικό για τις επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων που θα λειτουργήσουν κατά το έτος 2020. Όπως εξηγούν οι ξενοδόχοι, η πιο απαιτητική διαδικασία θα είναι η εκπαίδευση του προσωπικού.
Μαζί με τον αριθμό των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας που θα καταφέρουν τελικά να ανοίξουν, άγνωστο επίσης παραμένει το ύψος των απωλειών για την ξενοδοχειακή αγορά. Μια πρώτη αποτίμηση έχει κάνει με έρευνά του το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος, υπολογίζοντας πως το σύνολο των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, τόσο συνεχούς όσο και εποχικής λειτουργίας, σε ποσοστό που αγγίζει το 95%, βλέπει πτώση στους τζίρους, πάνω από 50%. Λόγω της πανδημίας, η απώλεια ξενοδοχειακού τζίρου για το 2020 εκτιμάται σε 4,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,2 δισ. αφορούν τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας και 3,26 δισ. ευρώ τα εποχικής. Ακολούθως, σχεδόν 6 στα 10 ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας σημειώνουν πως η μείωση της απασχόλησης θα κυμανθεί στο 40%. Αντίστοιχα, το 65% των ξενοδοχείων εποχικής λειτουργίας βλέπει πτώση της απασχόλησης κατά 41,5%. Με αναγωγή στον συνολικό πληθυσμό των ξενοδοχείων, υπολογίζεται πως κινδυνεύουν άμεσα 45.000 θέσεις εργασίας.
Επιχειρηματίες της αγοράς δεν κρύβουν την αυξανόμενη ανησυχία τους για την επόμενη ημέρα της αγοράς, το αν θα καταφέρουν να απορροφήσουν τις απώλειες, το πότε θα αποκατασταθεί η διάθεση για ταξίδια και τι θα γίνει με τους χιλιάδες εργαζόμενους, μόνιμους και εποχικούς, που απασχολούνται στον κλάδο.
Το βλέμμα δεν στρέφεται μόνο στη φετινή σεζόν, αλλά και στην επόμενη, που θα είναι κρίσιμη για την επαναφορά της ζήτησης. Αλλά ακόμη κι αν, όπως εξηγούν φορείς του τουριστικού κλάδου, οι προσπάθειες για επανεκκίνηση αποδώσουν, ο τουρισμός δεν αναμένεται να επανακτήσει τη δυναμική του πριν από το 2023.
Πότε ανοίγουν οι μεγάλοι ξενοδοχειακοί όμιλοι
Τα μεγάλα ξενοδοχειακά ονόματα ετοιμάζονται για το restart, ποντάροντας στην καλή προετοιμασία, τόσο για τα υγειονομικά πρωτόκολλα, όσο και για τις πληρότητες. “Μεγάλη Βρεταννία” και “King George” του ομίλου ΛΑΜΨΑ στο Σύνταγμα, αναμένεται να ανοίξουν μετά τις 15 Ιουνίου. Στον Αστέρα Βουλιαγμένης, το “Ναυσικά” ξεκινά τη λειτουργία του στις 12 Ιουνίου, μαζί με τις τρεις ιδιωτικές παραλίες και την πισίνα του, ενώ η έναρξη του “Αρίωνα” θα ακολουθήσει στη συνέχεια του καλοκαιριού. Η τελική ημερομηνία θα διαμορφωθεί σύμφωνα με τη ζήτηση.
Και το “Hilton” αναμένεται πιθανότατα να ανοίξει αργότερα μέσα στον Ιούνιο. Ο όμιλος Electra Hotels & Resorts ανακοίνωσε τις ημερομηνίες επαναλειτουργίας των ξενοδοχείων του. Μέσα στον Ιούνιο ανοίγουν σταδιακά τα “Electra Hotel Athens”, “Electra Metropolis Athens” και το “Electra Palace Athens”, ενώ το “Electra Palace Thessaloniki”, η ανακαίνιση του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη, στις αρχές Ιουλίου. Για το “Electra Palace Rhodes” η ημερομηνία επαναλειτουργίας δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.
Από τις 19 Ιουνίου η Costa Navarino θα ανοίξει τα ξενοδοχεία “The Westin Resort Costa Navarino” και “The Romanos, a Luxury Collection Resort”. O όμιλος της Grecotel, που είναι ο πρώτος που ανακοίνωσε την επαναλειτουργία των μονάδων του, προσανατολίζεται φέτος να ανοίξει τα 20 από τα 36 ξενοδοχεία της, οι πληρότητες όμως θα είναι αυτές τελικά που θα καθορίσουν τον τελικό αριθμό. Tα ξενοδοχεία που θα ανοίξουν πρώτα είναι τα “Cape Sounio” στην Αττική, “Riviera Olympia & Aquapark” στην Κυλλήνη με τα ξενοδοχεία “Μandola Rosa”, “Olympia Riviera” και “Oasis”, το “Casa Marron” στην Αχαΐα, το “Filoxenia” στην Καλαμάτα και το “Mykonos Blu” στη Μύκονο.
