Χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση προχωρούν οι αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος των ευρωπαϊκών εταιρειών που συνεργάζονται για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 προκαλώντας αντιδράσεις από Μόσχα και Βερολίνο.
Σ΄ αυτό το πλαίσιο, το Κρεμλίνο εξέφρασε το ενδιαφέρον του για τις… ευρωατλαντικές σχέσεις. Πιο συγκεκριμένα, ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ, σημείωσε στο πρακτορείο Bloomberg ότι το έργο έχει καθαρά εμπορικό χαρακτήρα και είναι σύννομο με την ευρωπαϊκή νομοθεσία ενώ τόνισε ότι πρόκειται για μια μορφή οικονομικού προστατευτισμού και παρέμβασης στις υποθέσεις άλλων κρατών. Στο ίδιο μήκος κύματος και η εκπρόσωπος Μαρία Ζαχάροβα που έκανε λόγο για διατάραξη των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού που δεν έχει προηγούμενο.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν οι γερμανικές επιχειρήσεις ζήτησαν πακέτο οικονομικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε περίπτωση που επιβληθούν τελικά οι αμερικανικές κυρώσεις και κληθούν να αντιμετωπίσουν προβλήματα με την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου. Τη θέση των γερμανικών εταιρειών φαίνεται πως υποστηρίζει και η Ανατολική Επιτροπή – Ένωση Ανατολικής Ευρώπης της γερμανικής οικονομίας στην οποία και μετέχουν επιχειρήσεις από τη Γερμανία, την ευρύτερη κεντρική, ανατολική και νοτιανατολική Ευρώπη καθώς και την κεντρική Ασία. Ο διευθύνων σύμβουλός της, Μίχαελ Χαρμς, τόνισε ότι θα υποστήριζαν ένα ευρωπαϊκό πακέτο διάσωσης καθώς δεν θα μπορούσαν να ενοχοποιηθούν οι εταιρείες επειδή έδειξαν εμπιστοσύνη στην υπάρχουσα ασφάλεια δικτύου.
Η επιβολή των κυρώσεων ξεκίνησε ύστερα από την κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου από τον ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Τεντ Κρουζ και τη δημοκρατική Τζιν Σαχίν. Το νομοσχέδιό τους, όπως έχουν ξεκάθαρα δηλώσει, αποσκοπεί στη μη ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2 καθώς αυτό θα επέτεινε το πρόβλημα της ενεργειακής εξάρτησης των ευρωπαϊκών κρατών από το ρωσικό φυσικό αέριο ενώ προβλέπει νέες κυρώσεις για τις εταιρείες που υποστηρίζουν την κατασκευή του καθώς και αυτές που ασφαλίζουν ή παρέχουν οποιαδήποτε μορφή υποστηρικτής υπηρεσίας προς την κατασκευάστρια. Η «Ανατολική Επιτροπή» έχει υπονοήσει ότι η μη κατασκευή του αγωγού αποσκοπεί στην εισαγωγή αμερικανικού LNG από τα κράτη ευρύτερης περιοχής.
Το γραφείο του γερουσιαστή Μπαράκο, που δραστηριοποιήθηκε έντονα γύρω από το νομοσχέδιο, είχε απορρίψει εμμέσως τους συγκεκριμένους υπαινιγμούς επισημαίνοντας πως «το νομοσχέδιο προσδιορίζει και διευρύνει τις κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου περί διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης» ενώ συμπλήρωσε πως «αποσκοπεί στο να εμποδίσει την ολοκλήρωση της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου». Άλλωστε, η στάση που είχαν υιοθετήσει οι Ηνωμένες Πολιτείες για το ζήτημα ήταν γνωστή ήδη επί προεδρίας Ομπάμα και, παρά τις επισημάνσεις των τελευταίων ετών απέναντι στις ευρωπαϊκές εταιρείες, δεν υπήρξε κάποια αλλαγή στα σχέδιά τους.
Σε ό, τι αφορά τις ευρωπαϊκές εταιρείες που θα βρεθούν αντιμέτωπες με ενδεχόμενες κυρώσεις, πρόκειται για τις Uniper, Shell, OMV, Wintershall Dea και Royal Dutch Shell. Το συνολικό κόστος για την κατασκευή του αγωγού που θα διασχίζει υποθαλάσσια τις ΑΟΖ και τα ύδατα της Ρωσίας, Σουηδίας, Δανίας, Φιλανδίας και Γερμανίας ανέρχεται στα 9.5 δις. ευρώ, εκ των οποίων η ρωσική Gazprom έχει αναλάβει να καλύψει το μισό με το υπόλοιπο να βαραίνει τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Μάλιστα, ο α’ γύρος κυρώσεων είχε ξεκινήσει ήδη από το προηγούμενο έτος (τμήμα 7503 στο αμυντικό νομοσχέδιο) με την ελβετική εταιρεία Allseas Group SA που έχει αναλάβει την εγκατάσταση των υποθαλάσσιων σωλήνων να σταματά τον Δεκέμβριο τις εργασίες της και, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις της Gazprom και του ρωσικού ΥΠΕΝ, να βάζει πρακτικά φρένο στην ολοκλήρωση των διαδικασιών. Από εκεί και πέρα, οι νέες κυρώσεις, όπως είχε πρόσφατα επισημάνει ο γερουσιαστής Ted Cruz δεν θα περιοριστούν μόνο στις εταιρείες αλλά θα αφορούν και τα πληρώματά τους με απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ και πάγωμα των λογαριασμών τους.
Της απόφασης για επιβολή νέων κυρώσεων προηγήθηκε και η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απόρριψη των προσφυγών της Nord Stream AG και Nord Stream 2AG κατά της Οδηγίας που επιβάλλει στους αγωγούς που αναπτύσσονται από μη ευρωπαϊκά κράτη στην Ε.Ε. τους κανόνες του τρίτου ενεργειακού πακέτου. Σε κάθε περίπτωση, ο ρόλος που είχε διαδραματίσει το Βερολίνο τους προηγούμενους μήνες αναφορικά με την υλοποίηση του Nord Stream 2 δεν θεωρήθηκε καθόλου εποικοδομητικός για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής. Κι αυτό γιατί η γερμανική Bundestag είχε τροποποιήσει τον Νοέμβριο την κοινοτική οδηγία που προέβλεπε πως οι αγωγοί για την εισαγωγή αερίου δεν μπορούν να βρίσκονται υπό την ιδιοκτησία των προμηθευτών και χωρίς τη συμμετοχή τρίτων. Αργότερα ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Πίτερ Αλτμάιερ, είχε κάνει λόγο για γερμανική απόφαση να αυξήσει το εμπόριο φυσικού αερίου με τη Ρωσία.
