Τα μυστικά της νέας πολύκροτης απόφασης για τα αναδρομικά – Τι σημαίνει για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα και του Δημοσίου
Στην επέκταση της κρίσιμης απόφασης του ΣτΕ για τα παλαιά αναδρομικά του 11μηνου Ιούλιος 2015 – Μάιος 2016 και στους συνταξιούχους που δεν έχουν υποβάλλει αγωγές προσανατολίζεται το οικονομικό επιτελείο. Στόχος είναι να υπάρξει ισονομία, στο πλαίσιο και των δηλώσεων που έχουν γίνει στο παρελθόν, αλλά και να αποφευχθεί ταυτόχρονα νέο μπαράζ προσφυγών από συνταξιούχους στα δικαστήρια της χώρας.
Όλες οι προεκτάσεις της χθεσινής βαρυσήμαντης απόφασης του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου είναι στο τραπέζι και συνεκτιμώνται, καθώς η απόφαση του ΣτΕ έχει σε κάθε περίπτωση σημαντικό κόστος για τον κρατικό προυπολογισμό. Όπως, όμως, αναφέρουν πληροφορίες, η απόφαση που καλείται πλέον να λάβει η κυβέρνηση για την επιστροφή των αναδρομικών σε δόσεις κινείται στην κατεύθυνση του κοινού παρανομαστή για όλους τους συνταξιούχους και όχι μόνο για όσους έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη.
Εισηγήσεις έγκριτων νομικών καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η χθεσινή απόφαση καταλαμβάνει κατ αρχήν τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, καθώς το ΣτΕ είναι αρμόδιο δικαστήριο για τις συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή για τις συντάξεις που έχουν χορηγηθεί από όλα τα πρώην Ταμεία πλην του ΓΛΚ (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΕΕ, ΟΓΑ, ΔΕΚΟ – Τράπεζες). Στο πλαίσιο αυτό η επέκταση της απόφασης θα μπορούσε κατ αρχήν να αφορά όλους τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα. Όπως διευκρινίζουν οι ίδιες εισηγήσεις, για τις συντάξεις του Δημοσίου που έχουν χορηγηθεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και σε χρόνο που το ΓΛΚ δεν ήταν ακόμη ενταγμένο στον ΕΦΚΑ, αρμόδιο δικαστήριο είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώπιον του οποίου εκκρεμούν αντίστοιχες αγωγές.
Μέσα στον συνολικό λογαριασμό φέρονται να είναι ωστόσο οι επικουρικές συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ) καθώς χορηγούνταν από το ΕΤΕΑΕΠ πρ. ΕΤΕΑ και όχι από το ΓΛΚ. Στο σενάριο αυτό το συνολικό μεικτό κόστος των πιθανών επιστροφών θα μπορούσε να διαμορφωθεί περίπου στα 3 δις. ευρώ. Νομικές πηγές πάντως εκτιμούν πως μετά την χθεσινή απόφαση του ΣτΕ, δεν αποκλείεται και το Ελεγκτικό Συνέδριο να κινηθεί στην ίδια κατεύθυνση, ώστε να μπουν εν τέλει και οι κύριες συντάξεις του ΓΛΚ στον λογαριασμό των αναδρομικών του 11μηνου, οριστικοποιώντας τα αναδρομικά στα 3,9 δισ. ευρώ.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας, ήταν χθες προσεκτική, παραπέμποντας όμως στην πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία διαχειρίστηκε τις αποφάσεις ΣτΕ του περασμένου Οκτωβρίου με κοινό παρονομαστή για όλους τους συνταξιούχους. «Η κυβέρνηση έχει αποδείξει, μέχρι σήμερα, τον σεβασμό της στις δικαστικές αποφάσεις, όπως πρόσφατα έκανε με τη νομοθέτηση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης ν.4670/2020 με την οποία εκπληρώνει με αξιοπιστία και χρονοδιάγραμμα τις δεσμεύσεις της στους συνταξιούχους. Συνεπώς, μελετάμε τη σημερινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και συνεκτιμώντας τις δημοσιονομικές δυνατότητες και αντοχές της εθνικής μας οικονομίας, η κυβέρνηση θα ανακοινώσει το χρόνο και τον τρόπο υλοποίησης της απόφασης αυτής», ήταν η πρώτη αντίδραση του αρμόδιου υπουργείου Εργασίας στην δημοσίευση των περιλήψεων των νέων κρίσιμων αποφάσεων που αφορούν πλέον στα αναδρομικά των παλαιών (πριν από τον Μάιο 2016) συνταξιούχων. Ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έχει κινηθεί σε τρεις βασικούς άξονες όλο το προηγούμενο διάστημα τονίζοντας πως η κυβέρνηση θα σεβαστεί απόλυτα την απόφαση του ΣτΕ, θέλει να κινηθεί σε ένα περιβάλλον χρηστής διοίκησης και ο τρόπος που θα καταβληθούν τα αναδρομικά θα είναι στο πλαίσιο των δημοσιονομικών αντοχών της χώρας και της οικονομίας.
Οι αποφάσεις που δημοσιεύτηκαν χθες, Τρίτη 14 Ιουλίου, από την Ολομέλεια του ΣτΕ, δίνουν – όπως είχε γράψει το Έθνος – αναδρομικά στους συνταξιούχους για το κρίσιμο μεταβατικό διάστημα του 11μηνου που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2015 και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Γι αυτή την ορφανή περίοδο κρίθηκε πως οι αντισυνταγματικές περικοπές του 2012 σε συντάξεις και δώρα δεν έχουν κανένα νομικό έρεισμα. Πριν τον Ιούνιο του 2015 τα αναδρομικά «κόπηκαν» από την προηγούμενη απόφαση της Ολομέλειας κάτι που – όπως επιβεβαιώθηκε – δεν μπορεί να ανατραπεί, ενώ μετά τον Μάιο του 2016 στα αναδρομικά έβαλε φραγμό ο επανυπολογισμός του νόμου Κατρούγκαλου που κρίθηκε πρόσφατα συνταγματικός από το ΣτΕ.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες από νομικές πηγές η απόφαση φέρεται να αφορά κατ αρχήν τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα που έχουν ήδη προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Όσοι προσέφυγαν πριν τον Ιούνιο του 2015 δικαιούνται αναδρομικά και για την περίοδο 2012 – Ιούνιος 2015 ανάλογα με την προσφυγή τους. Όσοι προσέφυγαν μετά τις 10 Ιουνίου του 2015 – όταν δημοσιεύτηκαν οι προηγούμενες αποφάσεις του ΣτΕ που έκριναν αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2012 – δικαιούνται αναδρομικά μόνο για την περίοδο Ιούλιος 2015 έως 11 Μαίου του 2016 και ειδικότερα από την στιγμή της προσφυγής τους έως τις 11 Μαίου του 2016.
«Όπως έχουμε επισημάνει, σύμφωνα με το θεσμικό – νομικό πλαίσιο των πιλοτικών δικών, όταν η πιλοτική δίκη αφορά αποζημιωτικές αξιώσεις, όπως στην προκειμένη περίπτωση, τα νομικά αποτελέσματα εφαρμόζονται σε όσους έχουν ασκήσει αγωγή και δεν υπάρχουν ζητήματα παραγραφής των αξιώσεων», τονίζει ο δικηγόρος, Λουκάς Αποστολίδης που χειρίζεται την επίμαχη αγωγή, με την οποία οδηγήθηκε το μείζον θέμα σε πιλοτική δίκη. «Η απόφαση αποδέχεται πλήρως τις σκέψεις και τις αποφάσεις, τόσο της Ολομέλειας του 2015 (2287 & 2288/2015) , όσο και της Ολομέλειας του 2019 (1891/2019). Δικαιώνει τα αιτήματα των συνταξιούχων και περιορίζει τα αποτελέσματα για ένα 11μηνο (Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016). Όσοι είχαν προσφύγει πριν τον Ιούνιο του 2015 θα πάρουν αναδρομικά από 01.01.2012. Όσοι άσκησαν αγωγή μετά τον Ιούνιο του 2015 θα λάβουν αναδρομικά μόνο για το 11μηνο. Από το Μάιο του 2016 έως το 2018 ισχύει ο νόμος Κατρούγκαλου και δεν τίθεται ζήτημα αναδρομικών», εξηγεί ο κ. Αποστολίδης, προαναγγέλλοντας παραπομπή του θέματος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. «Σύντομα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα ασχοληθεί με τα νομικά ζητήματα που παραβιάζουν τις αρχές του κράτους δικαίου και δεν απαντήθηκαν στην πρόσφατη Ολομέλεια του ΣτΕ».
Η επέκταση της πολύκροτης απόφασης σε όλους τους συνταξιούχους, δηλαδή και σε όσους δεν έχουν ασκήσει αγωγές θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει κατ αρχήν, σύμφωνα με εισηγήσεις έγκριτων νομικών, όλους τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα και τις περικοπές που είχαν από τους νόμους του 2012 σε κύριες συντάξεις, Δώρα (κατάργηση δώρων) και επικουρικές συντάξεις. Μέσα στον συνολικό λογαριασμό φέρονται να είναι και οι επικουρικές συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ) καθώς χορηγούνταν από το ΕΤΕΑΕΠ πρ. ΕΤΕΑ και όχι από το ΓΛΚ. Σε κάθε περίπτωση, νομικοί εκτιμούν πως το πιθανότερο είναι και οι κύριες συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων να μπουν στον λογαριασμό του 11μηνου, με αντίστοιχη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Σε κάθε περίπτωση, τα αναδρομικά που έρχονται θα είναι πολλών ταχυτήτων καθώς πολλών ταχυτήτων ήταν και οι απώλειες των συνταξιούχων από τις αντισυνταγματικές περικοπές του 2012. Οι συνταξιούχοι διεκδικούν ποσά που κυμαίνονται από 660 ευρώ έως και πάνω από 7.000 ευρώ. Τα αναδρομικά μπορούν να αγγίξουν κατά περίπτωση ακόμη και το επίπεδο των 10.000 ευρώ ειδικά αν ο συνταξιούχος λαμβάνει περισσότερες από δυο συντάξεις. Τα ελάχιστα προκύπτουν για συνταξιούχους του πρ. ΟΓΑ που έχασαν μόνο τα δώρα, τα οποία για την κατώτατη σύνταξη των 330 ευρώ ήταν 660 ευρώ το χρόνο (οι αγρότες ελάμβαναν μέχρι το 2012 τα πλήρη δώρα). Υπάρχουν και ορισμένες ειδικές κατηγορίες που διεκδικούν ακόμη λιγότερα και είναι όσοι ήταν κάτω των 60 ετών – άρα είχαν χάσει τα δώρα από το 2010 – και είχαν ελάχιστη περικοπή, π.χ. 15 ευρώ το μήνα στην κύρια τους σύνταξη. Αντίστοιχα, τα μεγαλύτερα ποσά προκύπτουν για συνταξιούχους με υψηλές συντάξεις ή περισσότερες από δυο συντάξεις.
Οι διεκδικήσεις κινούνται σε δυο βασικές ταχύτητες. Την διαχωριστική γραμμή θέτει το συνταξιοδοτικό εισόδημα, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί το 2012 πριν τις περικοπές. Δεδομένου ότι οι επίμαχες μειώσεις επιβλήθηκαν οριζόντια σε όλους ανεξάρτητα από το Ταμείο στο οποίο ανήκαν οι δυο βασικές ταχύτητες είναι :
- Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τελείως τα δώρα, τα οποία είχαν «ψαλιδιστεί» ήδη από το 2010 και μέτρησαν απώλειες στην επικουρική τους σύνταξη.
- Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τελείως τα δώρα, μέτρησαν απώλειες 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, είχαν “έξτρα” μειώσεις στην επικουρική, καθώς και πρόσθετο “ψαλίδι” 12% ειδικά για όσους λάμβαναν μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ.
Αναλυτικά:
1,25 εκατομμύρια πρώην μισθωτοί ΙΚΑ
Διεκδικούν περικοπές σε κύριες, επικουρικές και δώρα. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι (κάτω των 1.000 ευρώ το 2012) πρώην μισθωτοί έχασαν και διεκδικούν μόνο τα δώρα και τις μειώσεις των επικουρικών, ενώ αντίθετα οι υψηλοσυνταξιούχοι έχουν λαμβάνειν και από τις περικοπές στις κύριες συντάξεις.
Για παράδειγμα:
ΙΚΑ
1. Κύρια σύνταξη μεικτά 1.828,13€ και επικουρική μεικτά 570,93€.
Κύρια σύνταξη
Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016 : 37,77€ επί 11 μήνες = 415,47 €.
Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 157,70€ επί 11 μήνες = 1.734,7 €.
ποσό για κύρια 2.150,17€
Επικουρική Σύνταξη
Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 82,54€ επί 11 μήνες = 907,94€.
Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 33,01 € επί 11 μήνες = 363,11€.
ποσό για επικουρική 1.271,05€
Δώρα κύριας: 800,00 €
Δώρα επικουρικής: 1.141,87 €.
ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ : 5.363,09€
2. Κύρια σύνταξη μεικτά 1.702,11€ και επικουρική μεικτά 266,61€
Κύρια σύνταξη
Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 26,40€ επί 11 μήνες = 290,4€.
Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 149,36 € επί 11 μήνες = 1.642,96€.
ποσό για κύρια 1.933,36€
Επικουρική Σύνταξη
Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 39,99€ επί 11 μήνες = 439,89€.
Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 22,66€ επί 11 μήνες = 249,26€.
ποσό για επικουρική 689,15€
Δώρα κύριας: 800,00 €
Δώρα επικουρικής: 533,22 €.
ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ : 3.955,73€
420.000 συνταξιούχοι επαγγελματίες (ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ)
Δεδομένου ότι δεν είχαν επικουρικές ανήκουν στην κατηγορία των «μεσαίων» διεκδικήσεων. Ειδικά όσοι είχαν κύριες συντάξεις κάτω από 1.000 ευρώ έχασαν μόνο τα δώρα των 800 ευρώ και συνεπώς διεκδικούν συνολικά 800 ευρώ αναδρομικά.
ΟΑΕΕ
1. Κύρια σύνταξη μεικτά 1.270,19 €.
Κρατήσεις ν.4051/2012 : Δεν υπάρχουν
Κρατήσεις ν.4093/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 62,81€ επί 11 μήνες = 690,91€.
ποσό για κύρια 690,91€
Δώρα κύριας: 800,00 €
ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ : 1.490,91€
2. Κύρια σύνταξη μεικτά 2.294,17€.
Κρατήσεις ν.4051/2012 από 7/2015 έως 5/2016: 77,62€ επί 11 μήνες = 853,82€.
Κρατήσεις ν. 4093/2012από 7/2015 έως 5/2016: 186,92€ επί 11 μήνες = 2.056,12€.
Ποσό για κύρια 2.909,94€
Δώρα κύριας: 800,00 €
ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΓΙΑ 11ΜΗΝΟ :3.709,94€
600.000 αγρότες του πρ. ΟΓΑ
Οι αγρότες συνταξιούχοι είναι αυτοί που διεκδικούν τα λιγότερα, καθώς έχασαν και τα λιγότερα την περίοδο του δεύτερου μνημονίου. Διεκδικούν μόνο τα κομμένα δώρα ενός έτους, τα οποία ήταν 660 ευρώ για τους δικαιούχους της ελάχιστης σύνταξης των 330 ευρώ και κλιμακώνονταν προς τα πάνω. Υπενθυμίζεται πως οι αγρότες του ΟΓΑ είχαν εξαιρεθεί από το πρώτο ψαλίδι στα δώρα το 2010 και μέχρι και το 2012 δικαιούνταν ολόκληρα δώρα (δυο επιπλέον συντάξεις το χρόνο).
Οι τρεις κατηγορίες συνταξιούχων
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Διονύση Ρίζο ειδικό σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης «οι πολυαναμενόμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ για τις περικοπές των συντάξεων δημοσιεύτηκαν και σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι «κόβουν το καρπούζι στη μέση», δικαιώνοντας εν μέρει τους συνταξιούχους αλλά σεβόμενες το τεράστιο δημοσιονομικό κόστος που θα δημιουργούνταν σε περίπτωση πλήρους αποδοχής των διεκδικήσεων.
Έτσι με τις σχετικές αποφάσεις δημιουργούνται 3 ουσιαστικά κατηγορίες συνταξιούχων σε συνδυασμό με τις αρχικές αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ του Ιουνίου 2015 και την ψήφιση του ν. 4387/2016 τον Μάιο του 2016:
- Όσοι είχαν προσφύγει δικαστικά έως τον 6/2015 οι οποίοι και δικαιούνται να λάβουν αναδρομικά από τη στιγμή που προσέφυγαν έως τον Μάιο του 2016
- Όσοι έχουν προσφύγει δικαστικά μετά τον 6/2015 (είναι και η τεράστια πλειοψηφία) οι οποίοι και θα λάβουν αναδρομικά από τον 6/2015 έως και τον 5/2016 (11μηνο)
- Όσοι δεν έχουν ασκήσει σχετικά ένδικα μέσα οι οποίοι θα περιμένουν την πολιτική απόφαση της κυβέρνησης η οποία σε πρώτη φάση αφήνει να εννοηθεί ότι θα αποδώσει στο σύνολο των συνταξιούχων το 11μηνο.
Η τελευταία κατηγορία μπορεί ακόμη να προσφεύγει δικαστικά καθώς οι αποφάσεις της Ολομέλειας δεν απέκλεισαν το δικαίωμα, ενώ ακόμη δεν έχει υποπέσει η διεκδίκηση σε παραγραφή (5ετία).
Οι αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ δεν αφορούν τους συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους που λαμβάνουν τη σύνταξή τους από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Για τους εν λόγω υπάλληλους αναμένονται αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου που είναι το αρμόδιο δικαστήριο, το οποίο και έχει ήδη συνεδριάσει για το σκοπό αυτό. Υπενθυμίζουμε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο σε αντίθεση με το ΣτΕ είχε κρίνει αντισυνταγματική και την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων σε απόφαση του που είχε δημοσιευτεί τον Σεπτέμβριο.
Οι αποφάσεις αφορούν το αρ. 14 παρ. 2 του ν. 4387 και τις περικοπές στις κύριες συντάξεις μετά την εφαρμογή του και τον επανυπολογισμό. Δεν γίνεται καμιά αναφορά στις επικουρικές συντάξεις και το ΕΤΕΑΕΠ γεγονός που σημαίνει ότι πιθανότατα θα ακολουθήσει νέα προσφυγή σε πιλοτική δίκη από τον εν λόγω φορέα για τις επικουρικές. Τέλος καμιά αναφορά δεν γίνεται στα δώρα (Πάσχα Χριστουγέννων) και επιδόματα αδείας των συνταξιούχων που χορηγούνταν σε ποσά 800 € ανά έτος για τα οποία η διεκδίκηση σε μια πρώτη ανάγνωση δικαιώνεται για το 11μηνο αλλά μπορεί καθώς φαίνεται να επεκταθεί και μέχρι σήμερα».
