Δυνατότητα ρύθμισης των χρεών προς το Δημόσιο σε έως και 240 δόσεις –από 120 που ισχύει σήμερα– στο πλαίσιο της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών για επιχειρήσεις, αλλά και αυστηρότερο καθεστώς για την εξυγίανση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της προπτωχευτικής διαδικασίας, προβλέπει ο νέος πτωχευτικός κώδικας που επεξεργάζεται η κυβέρνηση.
Με τoν αναθεωρημένο πτωχευτικό κώδικα, κωδικοποιούνται όλες οι διαδικασίες που ισχύουν σήμερα για την πτώχευση στη βάση και της προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας με τη νέα κοινοτική οδηγία περί αφερεγγυότητας, ενώ κωδικοποιούνται σε ένα ενιαίο κείμενο και όλες οι προπτωχευτικές διαδικασίες που στόχο έχουν τη διάσωση της επιχείρησης και την αποτροπή της πτώχευσης. Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος ρυθμίζει:
• Την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους.
• Την προπτωχευτική διαδικασία με στόχο την εξυγίανση της επιχείρησης (το παλιό άρθρο 99-106).
• Την ειδική διαχείριση (γνωστός ως νόμος Δένδια).
Ο νέος πτωχευτικός νόμος αποτελεί αντικείμενο εξαντλητικών διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς και τις τράπεζες, προκειμένου το τελικό κείμενο να οριστικοποιηθεί εντός του Ιουλίου και να ψηφιστεί στη συνέχεια από τη Βουλή. Στόχος είναι να υπάρξει ένα ενιαίο πτωχευτικό πλαίσιο, που θα τεθεί σε ισχύ από το 2021.
Δυνατότητα
Στον νέο πτωχευτικό νόμο ενσωματώνεται η δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών για τις επιχειρήσεις, που σήμερα είναι μια ανεξάρτητη διαδικασία μέσω της πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Οπως επισημαίνεται στο προσχέδιο του νόμου, ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποσκοπεί στο να δώσει στους συμμετέχοντες πιστωτές, αλλά και στον οφειλέτη, το πλαίσιο διαμόρφωσης προτάσεων ρύθμισης των οφειλών του και αποφυγής του κινδύνου αφερεγγυότητάς του. Δικαίωμα εκκίνησης της διαδικασίας έχουν τόσο οι οφειλέτες όσο και οι πιστωτές, στους οποίους περιλαμβάνεται και το Δημόσιο, μαζί με τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Εξαιρούνται από τη δυνατότητα υποβολής αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης οι επιχειρήσεις που έχουν αιτηθεί προστασία μέσω άλλων πτωχευτικών ή προπτωχευτικών διατάξεων, όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός που ισχύει σήμερα, ο νόμος Κατσέλη κ.ά. Η αίτηση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους με τη χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών εντός δύο μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, η διαδικασία λήγει ως άκαρπη. Από την υποβολή της αίτησης και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαπραγμάτευσης αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων, κατά του οφειλέτη.
Ο νέος νόμος ανοίγει εμμέσως τον δρόμο για τη ρύθμιση των χρεών προς το Δημόσιο σε έως και 20 χρόνια, καθώς όπως αναφέρει, είναι άκυρος ο όρος σύμβασης αναδιάρθρωσης, που προβλέπει:
• Την αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο σε περισσότερες από 240 δόσεις.
• Την τμηματική αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο ανά χρονικά διαστήματα που υπερβαίνουν τον μήνα.
• Την καταβολή μηνιαίας δόσης μικρότερης των πενήντα (50) ευρώ.
• Την παροχή περιόδου χάριτος για την αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο.
Συμφωνία
Εφόσον επιτευχθεί έγκριση συμφωνίας από τους χρηματοδοτικούς φορείς και τον οφειλέτη, το Δημόσιο συμμετέχει αυτόματα στη ρύθμιση, εφόσον τηρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
• Οι απαιτήσεις του Δημοσίου και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης δεν υπερβαίνουν, ανά φορέα, το ποσό του 1,5 εκατ. ευρώ.
• Το Δημόσιο και οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης εκπροσωπούν συνολικά ποσό απαιτήσεων μικρότερο από το σύνολο των απαιτήσεων των χρηματοδοτικών φορέων κατά του οφειλέτη.
• Η συμφωνία δεν επιφυλάσσει στο Δημόσιο και στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης χειρότερη μεταχείριση από ό,τι σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη.
Η ρύθμιση μπορεί να προβλέπει διαγραφή οφειλής, καθώς όπως αναφέρεται «για τον υπολογισμό των ποσών διανομής μεταξύ των πιστωτών, αφαιρούνται»:
• Το σύνολο των τόκων υπερημερίας των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα.
• Το ποσοστό 95% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση και ποσοστό 85% των απαιτήσεων του Δημοσίου και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Η συμφωνία αναδιάρθρωσης δεν απαιτεί επικύρωση από το πτωχευτικό δικαστήριο και υπογράφεται εφόσον εξασφαλίσει τη συναίνεση του οφειλέτη και της πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών. Από τη συμφωνία τεκμαίρεται ότι η ρύθμιση καθιστά την επιχείρηση του οφειλέτη βιώσιμη και αποτρέπει την αφερεγγυότητά του.
Με την εξαίρεση της δωροδοκίας, ο νόμος ορίζει ότι οι υπάλληλοι που συμμετέχουν για λογαριασμό του Δημοσίου στη συμφωνία αναδιάρθρωσης απαλλάσσονται από τις αστικές ποινικές ή πειθαρχικές ευθύνες. Προϋπόθεση είναι η σύμβαση αναδιάρθρωσης να παρέχει ανάκτηση τουλάχιστον ίση προς την ανάκτηση σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη.
Η επιχείρηση χάνει τη ρύθμιση εάν καταστεί υπερήμερη ως προς τις μηνιαίες καταβολές της σύμβασης αναδιάρθρωσης που συμφωνείται με τους πιστωτές, για χρονικό διάστημα άνω των 3 μηνών αθροιστικά. Βασική προϋπόθεση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών είναι η επιχείρηση να αποδεχθεί πλήρη άρση του φορολογικού και τραπεζικού της απορρήτου και, επιπλέον, να υποβάλει πλήρη στοιχεία για κάθε μεταβίβαση ή επιβάρυνση περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη που έγινε εντός των τελευταίων 5 ετών πριν από την υποβολή της αίτησης και για κάθε καταβολή μερίσματος από τον οφειλέτη προς τους μετόχους ή εταίρους ή άλλη συναλλαγή, που έγινε εντός των τελευταίων 2 ετών πριν από την υποβολή της αίτησης.
Πρόσθετη ασφαλιστική δικλίδα συνιστά επίσης η υποχρέωση γνωστοποίησης στοιχείων για κάθε νομικό πρόσωπο που συνδέεται με τον οφειλέτη στη διάρκεια των 60 μηνών που προηγούνται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης, καθώς και πλήρων στοιχείων ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων που τυχόν μεταβιβάστηκαν από τον οφειλέτη σε συνδεδεμένα πρόσωπα στη διάρκεια των 60 μηνών που προηγούνται της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης.
Απαλλαγή οφειλών τρία έτη μετά την πτώχευση
Στο επίκεντρο της φιλοσοφίας του νέου πτωχευτικού νόμου είναι η δυνατότητα πτώχευσης και η απαλλαγή του οφειλέτη –νομικού προσώπου– από τα χρέη μετά την πάροδο τριών ετών από την υποβολή αίτησης για πτώχευση ή δύο ετών από την κήρυξή της.
Oπως προβλέπει ο νόμος, σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, δηλαδή όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή τις τράπεζες σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών και εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ. Εφόσον συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, ο οφειλέτης πρέπει να υποβάλει αίτηση πτώχευσης εντός ενός μηνός και, εκτός από τα πλήρη οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης, υποχρεούται να συναινέσει στην άρση του φορολογικού και του τραπεζικού απορρήτου του. Το δικαστήριο μπορεί να απορρίψει την αίτηση του οφειλέτη αν αξιολογήσει ότι αυτή ασκείται καταχρηστικά.
Προϋπόθεση για την απαλλαγή είναι η ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη μέσω πλειστηριασμού που διενεργεί ο σύνδικος, που ορίζεται από το πτωχευτικό δικαστήριο και αποτελεί πρόσωπο που διαθέτει άδεια διαχειριστή αφερεγγυότητας. Η περιουσία σφραγίζεται άμεσα, απογράφεται και εκποιείται.
Η πτώχευση ολοκληρώνεται με την εκποίηση όλων των στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης και τη διανομή του προϊόντος της εκποίησης στους πιστωτές, με την παύση των εργασιών της λόγω της έλλειψης ενεργητικού ή λόγω της εξόφλησης όλων των πτωχευτικών πιστωτών. Η περάτωση της πτώχευσης λόγω εξόφλησης όλων των πτωχευτικών πιστωτών συνιστά λόγο αναβίωσης του νομικού προσώπου.
Εκτός από τον οφειλέτη, αίτηση για πτώχευση μπορεί να υποβληθεί από έναν ή περισσότερους πιστωτές με έννομο συμφέρον, καθώς και έπειτα από αίτηση του εισαγγελέα πρωτοδικών, εφόσον αυτό δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Οταν η αίτηση υποβάλλεται από πιστωτές οι οποίοι εκπροσωπούν τουλάχιστον το 30% του συνόλου των απαιτήσεων εις βάρος του οφειλέτη, στους οποίους περιλαμβάνονται ενέγγυοι πιστωτές που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 20%, το αίτημα μπορεί να προβλέπει την εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης ή των επιμέρους λειτουργικών κλάδων της. Από την κήρυξη της πτώχευσης αναστέλλονται αυτοδικαίως όλα τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των πτωχευτικών πιστωτών κατά του οφειλέτη προς ικανοποίηση ή εκπλήρωση πτωχευτικών απαιτήσεών τους.
Στον νέο πτωχευτικό νόμο ενσωματώνεται η διαδικασία της εξυγίανσης, δηλαδή η δυνατότητα διάσωσης της επιχείρησης κατά το πρότυπο του παλιού άρθρου 99 του πτωχευτικού κώδικα. Βασική αλλαγή στη διαδικασία εξυγίανσης που θεσμοθετεί ο νέος πτωχευτικός κώδικας είναι η κατηγοριοποίηση των πιστωτών που θα πρέπει να δώσουν την απαιτούμενη συναίνεση για να προχωρήσει η διαδικασία της εξυγίανσης. Η διάκριση αυτή προκύπτει από τις επιταγές της κοινοτικής οδηγίας περί αφερεγγυότητας που ενσωματώνεται στον νέο πτωχευτικό κώδικα και καθιστά αυστηρότερο το νέο καθεστώς.
