Η υπ’ αριθ. 1292/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (διαδικασίας εκουσίας δικαιοδοσίας) έκρινε σχετικά με το καίριο θέμα της ισχύος του Πρακτικού Διαμεσολάβησης ως εγγραπτέου τίτλου στα οικεία βιβλία των Υποθηκοφυλακείων και Κτηματολογικών Γραφείων.
Η απόφαση εκδόθηκε επί αίτησης – αντιρρήσεων που ασκήθηκαν ενώπιον του κτηματολογικού δικαστή, κατά της άρνησης προϊσταμένης κτηματολογικού γραφείου να προβεί στην καταχώριση πρακτικού διαμεσολάβησης και στην βασιζόμενη σε αυτό διόρθωση της σχετικής εσφαλμένης αρχικής εγγραφής, με την αιτιολογία ότι τα πρακτικό διαμεσολάβησης δεν περιέχεται στις μνημονευόμενες, στις διατάξεις των άρθρων 12 παρ. 1 Ν. 2664/1998 και 1192 αριθ. 5 ΑΚ, πράξεις που καταχωρούνται στα κτηματολογικά βιβλία.
Ο κτηματολογικός δικαστής έκανε δεκτές τις αντιρρήσεις και διέταξε την προϊσταμένη ταυ αρμόδιου κτηματολογικού γραφείου να προβεί στην αιτηθείσα καταχώριση του πρακτικού διαμεσολάβησης στο κτηματολογικό φύλλο του επίδικου ακινήτου.
Σύμφωνα με την απόφαση, «το πρακτικό διαμεσολάβησης με το οποίο επιλύεται διαφορά που αφορά σε ακίνητο κατά τρόπο ώστε να συνιστάται, αλλοιώνεται, μετατίθεται ή καταργείται εμπράγματο δικαίωμα, από και με την κατάθεσή του στη γραμματεία του αρμόδιου πρωτοδικείου, οπότε είναι και τίτλος εκτελεστός, σύμφωνα με το άρθρο 904 παρ. 2 εδ. γ΄ ΚΠολΔ, αναπληρώνει πλήρως τον συμβολαιογραφικό τύπο που προβλέπεται από το ουσιαστικό δίκαιο, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 293 παρ. 1 εδ. γ΄ ΚΠολΔ και μπορεί να μεταγραφεί ή να καταχωρηθεί στο κτηματολόγιο.
Κατά την μεταγραφή ή καταχώριση, πλην του πρακτικού διαμεσολάβησης, θα πρέπει να συνυποβληθούν στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο, όλα εκείνα τα έγγραφα που επισυνάπτονται σε ένα συμβολαιογραφικό έγγραφο, όπως, ανάλογα με την περίπτωση, τοπογραφικό διάγραμμα, πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας, πιστοποιητικό άρθρου 54α ν. 4174/2013 περί καταβολής ΕΝΦΙΑ, βεβαίωση μηχανικού κατά τον ν. 4178/2013, πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, δήλωση φόρου μεταβίβασης, ή χρησικτησίας ή και απόδειξη πληρωμής τέτοιου φόρου κλπ..
Κατά τα λοιπά, ο έλεγχος της νομιμότητας του προϊσταμένου του κτηματολογικού γραφείου κατά το άρθρο 16 παρ 1 του ν. 2664/1998 δεν μπορεί να επεκταθεί σε έλεγχο της νομικής ή ουσιαστικής ορθότητας της συμφωνίας επίλυσης της διαφοράς που περιέχεται στο πρακτικό διαμεσολάβησης (Ε. Τσέλιου, Το πρακτικό διαμεσολάβησης ως τίτλος προς εγγραφή ή εξάλειψη υποθήκης και ως τίτλος προς μεταγραφή, Συνήγορος 2017 σελ. 66-69).
Στη μείζονα σκέψη της, η εν λόγω απόφαση ξεκαθάρισε και την σχέση αναλογίας μεταξύ των: α) πρακτικών του δικαστηρίου που περιέχουν συμβιβασμό, β) του πρακτικού εξώδικης επίλυσης της διαφοράς του άρθρου 214Α παρ. 3 ΚΠολΔ, γ) του πρακτικού δικαστικής μεσολάβησης του άρθρου 214Β παρ. 5 ΚΠολΔ, τα οποία, όλα, συνιστούν τύπο ισοδύναμο προς το συμβολαιογραφικό τύπο, καθώς και δ) του πρακτικού διαμεσολάβησης του άρθρου 214Γ ΚΠολΔ, αφού δέχθηκε ότι, αν και : «..στο άρθρο 293 παρ. 1 εδ. γ΄ ΚΠολΔ δεν γίνεται ρητή αναφορά στο πρακτικό διαμεσολάβησης του άρθρου 214Γ ΚΠολΔ με αποτέλεσμα να δημιουργείται κενό δικαίου…
Παρά ταύτα, η έλλειψη ρητής νομοθετικής ρύθμισης δεν δημιουργεί καμία αμφιβολία για το ότι ο σκοπός του νόμου που αφορά στην έννοια και λειτουργία του πρακτικού δικαστικού συμβιβασμού, καλύπτει και το πρακτικό διαμεσολάβησης του άρθρου 9 του ν. 3898/2010, κατ’ ανάλογη εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 293 παρ. 1 εδ γ΄ ΚΠολΔ, για τους εξής λόγους:
α) το πρακτικό διαμεσολάβησης, από και με την κατάθεσή του στην γραμματεία του αρμοδίου πρωτοδικείου, είναι τίτλος εκτελεστός, ισοδυναμεί επομένως με δικαστική απόφαση,
β) έχει την ίδια ακριβώς ισχύ και με τους ίδιους όρους με το πρακτικό δικαστικής μεσολάβησης του άρθρου 214Β παρ. 5 ΚΠολΔ…..ούτως ώστε, με βάση τα προαναφερθέντα να προκύπτει ότι σκοπός του νομοθέτη είναι η εξομοίωση όλων των μορφών εξωδικαστικής επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών προς τον δικαστικό συμβιβασμό και τα αποτελέσματά του».
*Η απόφαση έχει δημοσιευθεί στις Εφαρμογές Αστικού Δικαίου και Πολιτικής Δικονομίας, τεύχος Μαϊου 2020, σελ. 511 επ. με παρατηρήσεις Ελισάβετ Τσέλιου.
