Πρόστιμα 17.000 ευρώ σε υποψηφίους (ευρω)βουλευτές και δημοτικούς συμβούλους – Η προηγούμενη άσκηση δικαιώματος ενώπιον του υπευθύνου επεξεργασίας δεν αποτελεί προϋπόθεση για καταγγελία στην ΑΠΔΠΧ
Επτά αποφάσεις εις βάρος υποψηφίων βουλευτών, ευρωβουλευτών και δημοτικών συμβούλων εξέδωσε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων προς το σκοπό της πολιτικής επικοινωνίας μέσω αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων.
Η Αρχή επέβαλε συνολικά πρόστιμα ύψους 17.000 ευρώ σε έξι περιπτώσεις, επιβάλλοντας την κύρωση της προειδοποίησης σε μία υπόθεση.
Υπενθυμίζεται πως η Αρχή έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για την πολιτική επικοινωνία και την επεξεργασία δεδομένων, οι οποίες είχαν αποσταλεί στα πολιτικά κόμματα ήδη από τις αρχές Απριλίου 2019.
Υποψήφιοι Βουλευτές
Η Αρχή με τις αποφάσεις 10, 11 και 13/2020 επέβαλε συνολικά πρόστιμα 9.500 ευρώ σε υποψήφιους βουλευτές.
Οι τρεις περιπτώσεις αφορούν στην αζήτητη αποστολή SMS και email από τους υποψήφιους βουλευτές στα κινητά τηλέφωνα και τους λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των καταγγέλοντων.
Η απόφαση 10/2020 εμφανίζει ξεχωριστό ενδιαφέρον για δύο λόγους.
Αρχικά, η υπόθεση αφορά σε υποψήφιο, ο οποίος ήταν δικηγόρος και οι καταγγελίες προήλθαν επίσης από δικηγόρους. Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή έκρινε, μεταξύ άλλων, πως “ο υπεύθυνος επεξεργασίας, και λόγω επαγγελματικής ιδιότητας, είχε πλήρη γνώση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την πολιτική επικοινωνία πολιτικού χαρακτήρα και τις κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής”.
Παράλληλα, αναφορικά με τον ισχυρισμό του υπευθύνου επεξεργασίας ότι το υποκείμενο των δεδομένων πρέπει πρώτα να προσφύγει στον υπεύθυνο επεξεργασίας και μόνο αν δεν ικανοποιηθεί να προσφύγει στην Αρχή, η Αρχή επεσήμανε ότι η παραβίαση έχει ήδη τελεσθεί με την αποστολή του μηνύματος (είτε πρόκειται για e-mail είτε για SMS), ανεξαρτήτως της άσκησης ή μη εκ των υστέρων των δικαιωμάτων του υποκειμένου ενώπιον του υπευθύνου επεξεργασίας.
Η Αρχή τόνισε μάλιστα πως “σε κάθε περίπτωση δεν αποτελεί προϋπόθεση για την καταγγελία στην Αρχή, η προηγούμενη άσκηση δικαιώματος ενώπιον του υπευθύνου επεξεργασίας”.
Υποψήφιοι Ευρωβουλευτές και δημοτικοί σύμβουλοι
Με τις αποφάσεις 12 και 17/2020 η Αρχή επέβαλε συνολικά πρόστιμα 5.000 ευρώ σε υποψήφιους ευρωβουλευτές.
Και αυτές οι υποθέσεις αφορούν σε παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων προς το σκοπό της πολιτικής επικοινωνίας μέσω αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων.
Τέλος, με την απόφαση 19/2020, η Αρχή επέβαλε πρόστιμο 2.500 ευρώ σε υποψήφια δημοτική σύμβουλο για τους ίδιους λόγους, ενώ με την απόφαση 14/2020 επέβαλε την κύρωση της προειδοποίησης.
Στην υπόθεση 14/2020 αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως ο υπεύθυνος επεξεργασίας παρείχε στο υποκείμενο των δεδομένων τη δυνατότητα να ασκήσει το δικαίωμα εναντίωσης με τρόπο εύκολο και σαφή, το οποίο και ικανοποίησε στη συγκεκριμένη περίπτωση, ενώ συνεργάστηκε και με την Αρχή απαντώντας χωρίς καθυστέρηση στα έγγραφα για διευκρινίσεις και παρέχοντας τις πληροφορίες που ζητήθηκαν.
Τι ισχύει για τη πολιτική επικοινωνία με χρήση ηλεκτρονικών μέσων
Όπως αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής, η πολιτική επικοινωνία μπορεί να πραγματοποιείται με ποικίλους τρόπους, όπως η άμεση παρουσίαση των πολιτικών ιδεών ή η συμπερίληψή τους σε ενημερωτικό δελτίο, η πρόσκληση ανάγνωσής τους σε ιστοσελίδα ή η πρόσκληση συμμετοχής σε κάποια εκδήλωση ή δραστηριότητα.
Η πολιτική επικοινωνία ενδιαφέρει από την άποψη της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, εφόσον οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται προϋποθέτουν επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, όπως ονοματεπωνύμων, ταχυδρομικών διευθύνσεων, τηλεφωνικών αριθμών, διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Όταν η πολιτική επικοινωνία πραγματοποιείται με χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, μέσω δημοσίων δικτύων επικοινωνίας, όπως είναι η περίπτωση μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email), η επικοινωνία προϋποθέτει, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 1 ν. 3471/2006, όπως ισχύει, την προηγούμενη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του ιδίου άρθρου, όπως ισχύει.
Επισημαίνεται επίσης ότι σύντομα γραπτά μηνύματα (SMS) αποτελούν επίσης μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σύμφωνα με τους ορισμούς του ν. 3471/2006 και της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ.
Επιτρέπεται η πολιτική επικοινωνία με χρήση ηλεκτρονικών μέσων χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
(α) Τα στοιχεία επικοινωνίας έχουν αποκτηθεί νομίμως στο πλαίσιο προηγούμενης, παρόμοιας επαφής με τα υποκείμενα των δεδομένων, και το υποκείμενο κατά τη συλλογή των δεδομένων ενημερώθηκε για τη χρήση τους με σκοπό την πολιτική επικοινωνία, του δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσει αντίρρηση για αυτή τη χρήση αλλά δεν την εξέφρασε. Η προηγούμενη επαφή δεν είναι απαραίτητο να έχει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα, π.χ. είναι νόμιμη η αποστολή μηνυμάτων όταν τα στοιχεία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συλλέχθηκαν στο πλαίσιο προηγούμενης πρόσκλησης για συμμετοχή σε κάποια εκδήλωση ή δράση, ανεξαρτήτως του πολιτικού χαρακτήρα της. Αντιθέτως, δεν θεωρείται ότι συνιστά παρόμοια επαφή και δεν είναι νόμιμη η χρήση των ηλεκτρονικών στοιχείων επικοινωνίας προς το σκοπό της πολιτικής επικοινωνίας όταν τα στοιχεία αυτά αποκτήθηκαν στο πλαίσιο επαγγελματικής σχέσης, όπως για παράδειγμα η χρήση του αρχείου πελατών από υποψήφιο βουλευτή.
(β) O υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων τη δυνατότητα να ασκεί το δικαίωμα αντίρρησης με τρόπο εύκολο και σαφή, και αυτό σε κάθε μήνυμα πολιτικής επικοινωνίας. Σε κάθε επικοινωνία απαιτείται να αναφέρεται ευδιάκριτα και σαφώς η ταυτότητα του αποστολέα ή του προσώπου προς όφελος του οποίου αποστέλλεται το μήνυμα, καθώς επίσης και μια έγκυρη διεύθυνση στην οποία ο αποδέκτης του μηνύματος μπορεί να ζητεί τον τερματισμό της επικοινωνίας.
Δείτε αναλυτικά τις σχετικές οδηγίες της Αρχής.
