Με τη Συνθήκη της Λωζάννης να βρίσκεται στο επίκεντρο της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα, το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι τι τελικά προβλέπει η 94 ετών Συνθήκη. Η εν λόγω συνθήκη υπογράφηκε στη Λωζάννη (εξ ου και το όνομα) της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923.
Η συνθήκη ορίζει ουσιαστικά τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας κατά την μετεξέλιξη της από Οθωμανική Αυτοκρατορία σε κράτος.
Οι διμερείς σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας είναι μόνο ένα τμήμα, και όχι το αποκλειστικό, της Συνθήκης της Λωζάννης που συνήφθη μεταξύ δύο πλευρών μεταξύ 8 κρατών. Από τη μία ήταν η τότε Βρετανική Αυτοκρατορία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ελλάδα, η Ρουμανία και το τότε Σερβικό – Κροατικό – Σλοβενικό κράτος και από την άλλη η Τουρκία.
Ως εκ τούτου, η συζήτηση περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης με επίκεντρο τα ελληνοτουρκικά είναι μάλλον μία συζήτηση άνευ αντικειμένου. Επιπλέον το Δίκαιο των Συνθηκών ορίζει πως δεν αναθεωρούνται Συνθήκες που ορίζουν σύνορα, άρα η σχετική συζήτηση γίνεται ακόμα πιο περιττή.
Η πιο σημαντική πρόβλεψη της Συνθήκης (πρόκειται για την ενότητα VI), ήταν αυτή για την ανταλλαγή πληθυσμών και τις αμοιβαίες ρυθμίσεις για την προστασία της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη και αντίστοιχα της μουσουλμανικής -και όχι τουρκικής- μειονότητας της Δυτικής Θράκης.
Το πογκρόμ του 1955 κατά των Ελλήνων της Πόλης, καταπάτησε την Συνθήκη, «εκκαθαρίζοντας» ουσιαστικά τους «Ρωμιούς» της Κωνσταντινούπολης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στο άρθρο 38 περί προστασίας των μειονοτήτων αναφέρεται πως «Η τουρκική κυβέρνηση αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να παρέχη εις πάντας του κατοίκους της Τουρκίας πλήρη και απόλυτον προστασίαν της ζωήςκαι της ελευθερίας αυτών, αδιακρίτως γεννήσεως, εθνικότητος, γλώσσης, φυλής ή θρησκείας».
Δείτε το πλήρες κείμενο της Συνθήκης της Λωζάννης, σύμφωνα με τα επίσημα αρχεία του ελληνικού Υπ. Εθνικής Άμυνας:Το πλήρες κείμενο της Συνθήκης της Λωζάννης – 817 KB
