Αλλάζει το νομικό πλαίσιο για το notice and takedown (νέο άρθρο 66Ε στον Ν. 2121/1993) – Τι ισχύει για τους τελικούς χρήστες
Σε μία σημαντική νομοθετική ρύθμιση με στόχο την ενίσχυση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας προχώρησε, σύμφωνα με ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Συγκεκριμένα, με το άρθρο 25 του Νόμου 4708/2020 που δημοσιεύθηκε στις 21.07.2020, η χώρα μας υιοθετεί τη δυνατότητα του dynamic blocking injunction, ενός δυναμικού εργαλείου στην καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας.
Μέχρι σήμερα, για τα websites με περιεχόμενο το οποίο προσβάλλει δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικό δικαίωμα (π.χ. διακινώντας παρανόμως ταινίες ή αρχεία μουσικής) ίσχυε η στατική απαγόρευση αποκλεισμού τους. Αυτή η απαγόρευση μπορούσε να παρακαμφθεί εύκολα καθώς το παραβατικό περιεχόμενο μπορούσε να δημοσιευθεί σε website με άλλη διεύθυνση ΙΡ ή άλλο URL.
Πλέον, η απαγόρευση γίνεται δυναμική, καθώς προβλέπεται μηχανισμός ταχείας αντίδρασης για κλώνους του αρχικού site το οποίο εμφανίζεται σε νέα διεύθυνση IP ή URL, εφόσον αποδεικνύεται ότι αφορά το ίδιο περιεχόμενο. Έτσι περιορίζεται ουσιαστικά το φαινόμενο της διαδικτυακής πειρατείας, μειώνεται ο χρόνος απόκρισης και προστατεύεται αποτελεσματικά το πνευματικό έργο δημιουργών και καλλιτεχνών.
Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, «Στις 7 Μαΐου 2020, στο πλαίσιο των μέτρων για τη στήριξη των καλλιτεχνών, ανακοινώσαμε την ψήφιση διατάξεων για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας. Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών αποτελεί πάγιο αίτημα των καλλιτεχνών, καθώς και διεθνών οργανισμών. Προχωρήσαμε στα απαιτούμενα βήματα, ώστε το έργο των καλλιτεχνών να διασφαλίζεται και να κατοχυρώνονται τα πνευματικά τους δικαιώματα. Ειδικά, σε ό,τι αφορά τους τομείς της μουσικής, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Το πνευματικό έργο των δημιουργών τώρα προστατεύεται δυναμικά».
Η συγκεκριμένη διάταξη αντικαθιστά πλήρως το άρθρο 66Ε του Ν. 2121/1993, το οποίο πλέον έχει ως εξής:
Ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων στο διαδίκτυο
1. Αν προσβάλλεται στο διαδίκτυο δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικό δικαίωμα, ο δικαιούχος μπορεί να ακολουθήσει την περιγραφόμενη στις επόμενες παραγράφους διαδικασία. Την ίδια διαδικασία δύναται να ακολουθήσει ομοίως, ο δικαιούχος του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή του συγγενικού δικαιώματος, το οποίο προσβάλλεται δια της προσφοράς προϊόντων ή υπηρεσιών στο διαδίκτυο, είτε μέσω διαφήμισης είτε μέσω προώθησης. Ως δικαιούχος για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου νοείται ο δικαιούχος του οποίου το δικαίωμα προσβάλλεται στο διαδίκτυο, καθώς και οποιοσδήποτε οργανισμός συλλογικής διαχείρισης ή προστασίας, στον οποίο έχει ανατεθεί η διαχείριση ή η προστασία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων. Η παρούσα διαδικασία δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις προσβολών που τελούνται από τελικούς χρήστες. Η παρούσα διαδικασία δεν θίγει τη διαδικασία που προβλέπεται από τον Κανονισμό Διαχείρισης και Εκχώρησης Ονομάτων Χώρου (domain names) με κατάληξη .gr της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), ο οποίος καταρτίζεται με απόφαση της ΕΕΤΤ.
2. Για την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο παρόν άρθρο συστήνεται, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Επιτροπή για τη γνωστοποίηση διαδικτυακής προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, η οποία συνεπικουρείται από το προσωπικό του ΟΠΙ και χρησιμοποιεί τις εγκαταστάσεις του. Η Επιτροπή είναι τριμελής και αποτελείται από τον πρόεδρο του Δ.Σ. του ΟΠΙ με αναπληρωτή του τον αντιπρόεδρο του Δ.Σ. του ΟΠΙ, έναν εκπρόσωπο της ΕΕΤΤ και τον αναπληρωτή του, που τους ορίζει ο πρόεδρος της ΕΕΤΤ, έναν εκπρόσωπο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και τον αναπληρωτή του, που ορίζονται από τον Πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο πρόεδρος του ΟΠΙ και γραμματέας είναι ο εκπρόσωπος της ΕΕΤΤ. Η Επιτροπή έχει τριετή θητεία.
3. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού καθορίζεται κάθε θέμα σχετικό με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της Επιτροπής. Για τον καθορισμό της αμοιβής των συμμετεχόντων στην Επιτροπή ισχύει το άρθρο 21 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176). Στην απόφαση του πρώτου εδαφίου καθορίζεται και το τέλος που καταβάλλει ο ενδιαφερόμενος υπέρ του ΟΠΙ μαζί με την αίτησή του στην Επιτροπή ως τέλος εξέτασης της υπόθεσής του. Το τέλος αυτό προκαταβάλλεται και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση έναρξης της διαδικασίας.
4. Ο δικαιούχος υποβάλλει στην Επιτροπή αίτηση είτε αυτοπροσώπως είτε ηλεκτρονικά για άρση της προσβολής. Συμπληρώνει την ειδικά προδιατυπωμένη και αναρτημένη στον ιστότοπο του ΟΠΙ αίτηση προς την Επιτροπή, στην οποία επισυνάπτει κάθε έγγραφο που αναφέρεται σε αυτήν ως υποχρεωτικό, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο προς υποστήριξη των ισχυρισμών του.
Προϋπόθεση του παραδεκτού υποβολής της αίτησης είναι ο δικαιούχος να έχει κάνει χρήση της αντίστοιχης διαδικασίας που προβλέπεται από τον πάροχο και η διαδικασία αυτή, ενώ έχει ολοκληρωθεί εντός εύλογου χρόνου, να μην έχει τελεσφορήσει.
5. Η Επιτροπή εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από τη λήψη της αίτησης αποφασίζει είτε να θέσει την υπόθεση στο αρχείο, είτε να συνεχίσει τη διαδικασία.
α) Η υπόθεση τίθεται στο αρχείο με πράξη της Επιτροπής, στην οποία αναφέρονται τουλάχιστον ένας από τους ακόλουθους λόγους:
αα) μη χρήση της προδιατυπωμένης αίτησης,
αβ) έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης,
αγ) ύπαρξη εκκρεμοδικίας μεταξύ των ίδιων μερών ή έκδοση οριστικής απόφασης επί της εξεταζόμενης διαφοράς,
αδ) έλλειψη αρμοδιότητας,
αε) έλλειψη λόγων και επαρκών αποδεικτικών στοιχείων (προδήλως αβάσιμη),
αστ) απόσυρση της αίτησης πριν από την εξέτασή της,
αζ) μη καταβολή του τέλους εξέτασης της υπόθεσης σύμφωνα με την παρ. 3 και,
αη) λήψη άδειας χρήσης δικαιωμάτων.
β) Αν συνεχιστεί η διαδικασία, η Επιτροπή ενημερώνει ταυτόχρονα εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από τη λήψη της αίτησής τους παρόχους πρόσβασης στο διαδίκτυο και, όπου είναι εφικτό, τον πάροχο υπηρεσίας φιλοξενίας, τους διαχειριστές και τους ιδιοκτήτες των αναφερόμενων στην αίτηση ιστοτόπων ή/και ονομάτων χώρου.
Η γνωστοποίηση αυτή περιλαμβάνει τουλάχιστον τον ακριβή προσδιορισμό των δικαιωμάτων που υποστηρίζεται ότι προσβάλλονται, τις διατάξεις του νόμου που κατά τη δήλωση του δικαιούχου παραβιάζονται, περίληψη των γεγονότων και των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης των αποδεικτικών στοιχείων, τους όρους τερματισμού της διαδικασίας και αναφορά της δυνατότητας εκούσιας συμμόρφωσης των εμπλεκομένων.
6. Ο διαχειριστής ή ο ιδιοκτήτης των αναφερόμενων στην αίτηση ιστοτόπων ή/και ονομάτων χώρου μπορεί να λάβει από τον δικαιούχο τη σχετική άδεια εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία της λήψης της γνωστοποίησης. Ο αποδέκτης της ως άνω γνωστοποίησης εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από τη λήψη της μπορεί να συμμορφωθεί εκουσίως στο αίτημα του αιτούντος ενημερώνοντας σχετικά την Επιτροπή μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή να υποβάλει σε αυτήν αντιρρήσεις αποστέλλοντας ταυτόχρονα όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, από τα οποία προκύπτει, ιδίως, ότι δεν υφίσταται προσβολή. Οι προθεσμίες αυτές μπορούν να παραταθούν ως το διπλάσιο με απόφαση της Επιτροπής.
Στην περίπτωση της εκούσιας συμμόρφωσης του αποδέκτη της γνωστοποίησης εκδίδεται απόφαση της Επιτροπής, στην οποία αναφέρεται ρητά η οικειοθελής συμμόρφωσή του. Στην περίπτωση της λήψης άδειας χρήσης δικαιωμάτων η υπόθεση τίθεται στο αρχείο. Μετά από τη λήξη της προθεσμίας για υποβολή αντιρρήσεων και όπου κρίνεται απαραίτητο, η Επιτροπή αιτείται από οποιοδήποτε μέρος την προσκόμιση επιπλέον στοιχείων εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών.
7. Η Επιτροπή εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από τη λήξη των ανωτέρω προθεσμιών εξετάζει την υπόθεση και το αργότερο εντός σαράντα (40) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της αίτησης κοινοποιεί στους αποδέκτες της γνωστοποίησης και στον αιτούντα απόφαση με την οποία: α) είτε θέτει την υπόθεση στο αρχείο με αιτιολογημένη πράξη της, αν δεν διαπιστωθεί προσβολή δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή/και συγγενικών δικαιωμάτων, β) είτε, αν διαπιστωθεί προσβολή, εκδίδει αιτιολογημένη απόφασή της, με την οποία καλεί τους αποδέκτες αυτής να συμμορφωθούν με αυτήν εντός προθεσμίας όχι μεγαλύτερης των τριών (3) εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίησή της προς αυτούς. Σε περίπτωση που οι προθεσμίες της παρ. 5 παραταθούν με απόφαση της Επιτροπής βάσει της ίδιας παραγράφου, η προθεσμία των σαράντα (40) εργάσιμων ημερών του πρώτου εδαφίου της παρούσας επεκτείνεται σε εξήντα (60) εργάσιμες ημέρες.
8. Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει, ότι το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή το συγγενικό δικαίωμα προσβάλλεται, καλεί τους αποδέκτες της γνωστοποίησης να απομακρύνουν το περιεχόμενο που προσβάλλει το δικαίωμα ή να διακόψουν την πρόσβαση σε αυτό και να λάβουν οποιοδήποτε άλλο μέτρο κρίνει η Επιτροπή πρόσφορο και το οποίο στοχεύει στην παύση, στην αποτροπή επανάληψης ή και στην πρόληψη της προσβολής. Εάν ο ιστότοπος στον οποίο βρίσκεται το περιεχόμενο φιλοξενείται σε διακομιστή (server) που βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας, η Επιτροπή καλεί τους αποδέκτες της γνωστοποίησης να απομακρύνουν το συγκεκριμένο περιεχόμενο και να λάβουν οποιοδήποτε άλλο μέτρο κρίνει η Επιτροπή πρόσφορο και το οποίο στοχεύει στην παύση, στην αποτροπή επανάληψης ή και στην πρόληψη της προσβολής. Σε περίπτωση προσβολών μεγάλης κλίμακας, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει, αντί για την απομάκρυνση του περιεχομένου, διακοπή της πρόσβασης σε αυτό και λήψη οποιουδήποτε άλλου μέτρου κρίνει πρόσφορο και το οποίο στοχεύει στην παύση, στην αποτροπή επανάληψης ή και στην πρόληψη της προσβολής. Αν ο ιστότοπος φιλοξενείται σε διακομιστή εκτός της ελληνικής επικράτειας, η Επιτροπή καλεί τον πάροχο πρόσβασης στο διαδίκτυο να διακόψει την πρόσβαση στο περιεχόμενο και να λάβει οποιοδήποτε άλλο μέτρο κρίνει η Επιτροπή πρόσφορο και το οποίο στοχεύει στην παύση, στην αποτροπή επανάληψης ή και στην πρόληψη της προσβολής.
9. Εάν μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης της Επιτροπής και την εκτέλεσή της, υφίσταται παραβίαση ή απειλείται με οποιονδήποτε τεχνικό τρόπο επανάληψη της προσβολής του περιεχομένου, στο οποίο αφορά η εν λόγω απόφαση, μπορεί ο αιτών να υποβάλει αίτηση στην Επιτροπή ζητώντας την έκδοση νέας απόφασης χωρίς την καταβολή νέου τέλους υπόθεσης εξέτασης της παρ. 3, προσκομίζοντας στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πρόκειται για παραβίαση της απόφασης ή απειλή επανάληψης της προσβολής κατά τα ως άνω.
10. Η Επιτροπή ενημερώνει τον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή των αναφερόμενων στην αίτηση ιστοτόπων ή και ονομάτων χώρου σχετικά με την υποβληθείσα αίτηση, κοινοποιώντας του το σώμα αυτής με κάθε μέσο, και του παρέχει προθεσμία πέντε (5) ημερών, προκειμένου ο ως άνω ιδιοκτήτης ή διαχειριστής να εκθέσει τις απόψεις του. Η Επιτροπή εκδίδει απόφαση εντός δέκα (10) ημερών από την παρέλευση της ως άνω προθεσμίας των πέντε (5) ημερών. Η Επιτροπή συντάσσει και επικαιροποιεί κατάλογο με τα ονόματα χώρου (domain names) και υποτομέων (subdomains) ή/και τις διευθύνσεις διαδικτυακού πρωτοκόλλου (ip addresses), για τα οποία διαπιστώθηκε με απόφασή της ότι συντρέχει προσβολή δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή/και συγγενικών δικαιωμάτων και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται στην ως άνω απόφαση η διάρκεια διακοπής πρόσβασης.
Η Επιτροπή αναρτά στον ιστότοπο του ΟΠΙ τις αποφάσεις που εκδίδονται βάσει του παρόντος.
11. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς το διατακτικό της απόφασης, η Επιτροπή επιβάλλει πρόστιμο ποσού πεντακοσίων (500) έως χιλίων (1.000) ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης. Μεταξύ των κριτηρίων που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του ύψους του προστίμου, είναι η βαρύτητα της προσβολής και η επανάληψή της. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Πολιτισμού και Αθλητισμού, καθορίζονται η διαδικασία επιβολής και είσπραξης του προστίμου, οι αρμόδιες υπηρεσίες είσπραξης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
12. Η έναρξη της διαδικασίας ενώπιον της Επιτροπής δεν αναστέλλει ούτε επηρεάζει την άσκηση αξιώσεων για την ίδια διαφορά ενώπιον των δικαστηρίων. Αν όμως έχει ασκηθεί προσφυγή από τον ίδιο αιτούντα με το ίδιο αίτημα ενώπιον των δικαστηρίων, η υπόθεση τίθεται στο αρχείο από την Επιτροπή.
13. Οι αποφάσεις της Επιτροπής υπόκεινται σε προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από τη γνωστοποίησή τους. Τόσο η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής όσο και η άσκησή της δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της απόφασης. Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με απόφασή του μπορεί κατόπιν αίτησης του προσφεύγοντος να αναστείλει την εκτέλεση της απόφασης εφαρμοζόμενων αναλόγως των σχετικών διατάξεων του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Αναβολή της συζητήσεως, κατόπιν αίτησης διαδίκου είναι δυνατή μόνο μια φορά και για σπουδαίο λόγο στην κατά το δυνατόν πλησιέστερη δικάσιμο, εκτός αν υφίσταται περίπτωση συνεκδίκασης περισσότερων προσφυγών. Κατά της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου, χωρεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του ΣτΕ κατά τις ισχύουσες διατάξεις.».
