ΕΔΡΑ JEAN MONNET ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΚΑΤΟΧΟΣ ΕΔΡΑΣ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΒΒΑΪΔΟΥ
66ο Tax Flash
Στην ετήσια έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ παρατίθενται οι ενέργειες της Επιτροπής για την παρακολούθηση της εφαρμογής και την επιβολή του δικαίου της ΕΕ το 2019, καθώς και οι επιδόσεις των κρατών μελών σε διάφορους τομείς πολιτικής.
Η αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ έχει σημασία για τους πολίτες, καθώς διαφυλάσσει τα δικαιώματα και τα οφέλη τους που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ, τα οποία διαφορετικά θα στερούνταν. Έχει επίσης σημασία για τις επιχειρήσεις, καθώς διασφαλίζει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.
Παρόλο που, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων παράβασης παρέμεινε σταθερός, ο αριθμός των νέων υποθέσεων παράβασης αυξήθηκε κατά περισσότερο από 20 %. Ο μικρότερος αριθμός νέων υποθέσεων παράβασης που δρομολογήθηκαν το 2019 για εσφαλμένη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο του δικαίου της ΕΕ ή για την εσφαλμένη εφαρμογή του αφορούσε το Λουξεμβούργο, την Εσθονία και τη Λιθουανία, ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός τέτοιων υποθέσεων αφορούσε την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα.
Η Επιτροπή συνέχισε να επιβάλλει σταθερά τους κανόνες σε όλους τους τομείς πολιτικής, δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στους τομείς που έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων. Ορισμένοι από τους κύριους τομείς πολιτικής ήταν το περιβάλλον, η εσωτερική αγορά, η βιομηχανία, η επιχειρηματικότητα και οι ΜΜΕ, καθώς και οι μεταφορές και η κινητικότητα. Οι εν λόγω τομείς πολιτικής αντιστοιχούσαν, από κοινού, στις μισές υποθέσεις. Για παράδειγμα, η Επιτροπή ανέλαβε δράση κατά τριών κρατών μελών για υπερβολική ατμοσφαιρική ρύπανση και κατά πέντε κρατών μελών τα οποία δεν εξασφάλισαν ισοδύναμη πρόσβαση για τους χρήστες με αναπηρία στον ενιαίο ευρωπαϊκό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112.
Η επιβολή του δικαίου της ΕΕ βασίζεται στη συνεργασία. Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει ενεργά, μέσω καθοδήγησης και διαλόγου, τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Το 2019 έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των εθνικών και περιφερειακών αρχών κατά την εφαρμογή των κανόνων για τη διαχείριση των αποβλήτων, την ποιότητα του αέρα, την ενεργειακή απόδοση, τις γεωργικές αγορές και την ισότητα των φύλων.
Καταπολέμηση της καθυστερημένης μεταφοράς οδηγιών της ΕΕ στο εθνικό δίκαιο
Για να μπορέσουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα του δικαίου της ΕΕ, είναι σημαντικό να μεταφέρουν τα κράτη μέλη στην εθνική τους έννομη τάξη τις ευρωπαϊκές οδηγίες εντός των προθεσμιών που έχουν ταχθεί.
Περισσότερες από τις μισές διαδικασίες επί παραβάσει το 2019 αφορούσαν την καθυστερημένη μεταφορά οδηγιών στο εθνικό δίκαιο, αν και ο αριθμός τους μειώθηκε ελαφρά (από 419 υποθέσεις το 2018 σε 406 το 2019). Συγκριτικά, τα τελευταία πέντε έτη ο μεγαλύτερος αριθμός νέων υποθέσεων οι οποίες αφορούσαν καθυστερημένη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο καταγράφηκε το 2016 (847 υποθέσεις). Για να διευκολύνει την έγκαιρη και ορθή μεταφορά, η Επιτροπή εξακολούθησε να επικουρεί τα κράτη μέλη, προετοιμάζοντας σχέδια εφαρμογής, ειδικούς δικτυακούς τόπους και έγγραφα καθοδήγησης και φροντίζοντας να ανταλλάσσονται καλές πρακτικές σε συνεδριάσεις ομάδων εμπειρογνωμόνων.
Όσον αφορά την καθυστερημένη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, ο μεγαλύτερος αριθμός νέων σχετικών υποθέσεων δρομολογήθηκε κατά της Βουλγαρίας, του Βελγίου, της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ ο μικρότερος αριθμός κατά της Δανίας, της Ιταλίας και της Λιθουανίας.
Η Επιτροπή συνέχισε να κινεί διαδικασίες επί παραβάσει ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ για καθυστερημένη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, ζητώντας την επιβολή ημερήσιας χρηματικής ποινής δυνάμει του άρθρου 260 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Το προηγούμενο έτος η Επιτροπή παρέπεμψε την Ισπανία στο Δικαστήριο της ΕΕ, ζητώντας την επιβολή χρηματικής ποινής (υπόθεση C-658-19).
Στην απόφασή του της 8ης Ιουλίου 2019 στην υπόθεση Επιτροπή κατά Βελγίου, το Δικαστήριο εφάρμοσε για πρώτη φορά το σύστημα κυρώσεων του άρθρου 260 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Επέβαλε ημερήσια χρηματική ποινή στο Βέλγιο (υπόθεση C- 543/17) καθώς το τελευταίο δεν έλαβε και δεν ανακοίνωσε όλα τα μέτρα που απαιτούνται για τη μεταφορά στο εθνικό του δίκαιο της οδηγίας για μέτρα μείωσης του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Ειδικά όσον αφορά στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, οι δραστηριότητες επιβολής της νομοθεσίας της Επιτροπής στον τομέα αυτό επικεντρώνονται στη διασφάλιση της έγκαιρης και ορθής μεταφοράς της 4ης και της 5ης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σχετικά με την πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Και οι δύο οδηγίες προωθούν τα υψηλότερα πρότυπα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Κατά τη διάρκεια του 2019, η Επιτροπή συνέχισε να προωθεί υποθέσεις παράβασης, καθώς αρκετά κράτη μέλη δεν είχαν ακόμη εφαρμόσει την 4η οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην εθνική τους νομοθεσία.
Εξάλλου προς την κατεύθυνση της καλύτερης εφαρμογής του πλαισίου της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η Επιτροπή ενέκρινε σχετική ανακοίνωση, η οποία συνοδευόταν από τέσσερις εκθέσεις σχετικά με την υποστήριξη των ευρωπαϊκών και εθνικών αρχών ως προς την καλύτερη αντιμετώπιση των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Η ανακοίνωση και οι εκθέσεις τονίζουν την ανάγκη πλήρους εφαρμογής αυτών των δύο οδηγιών, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι χρήζουν αντιμετώπισης ορισμένες διαρθρωτικές ελλείψεις στην εφαρμογή των κανόνων της Ένωσης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Όσον αφορά την έμμεση φορολογία, οι προσπάθειες επιβολής της Επιτροπής επικεντρώθηκαν σε παραβάσεις που προκαλούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά ή αντιστρατεύονται την αρχή της δίκαιης φορολόγησης. ή παρακωλύουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.
Τέλος, αναφορικά με την επιβολή κανόνων στον τομέα της φορολογίας:
Μετά τις αποκαλύψεις στα Paradise Papers για εκτεταμένη φοροδιαφυγή στους τομείς των σκαφών αναψυχής και των αεροσκαφών, η Επιτροπή κινήθηκε νομικά κατά της Ιταλίας και της Κύπρου. Τα εν λόγω κράτη μέλη είχαν θεσπίσει ευνοϊκά φορολογικά μέτρα για τις βιομηχανίες σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών που αντιβαίνουν στο δίκαιο της ΕΕ και στη δίκαιη φορολογία.
Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι η Πολωνία απαλλάσσει επί του παρόντος από τους ενεργειακούς φόρους τις βιομηχανίες υψηλής ρύπανσης, με το αιτιολογικό ότι καλύπτεται από τις εξαιρέσεις στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS), οδήγησε την Επιτροπή να την παραπέμψει στο Δικαστήριο διότι οι ενέργειές της είναι αντίθετες προς το δίκαιο της ΕΕ και τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.
Τα μέτρα επιβολής της Επιτροπής το 2019 επικεντρώθηκαν στη διασφάλιση ότι τα κράτη μέλη μετέφεραν σημαντικές τροποποιήσεις της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία στο εθνικό δίκαιο. Οι τροπολογίες αυτές αφορούν τομείς όπως η πρόσβαση σε πληροφορίες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας ή η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών χρηματοπιστωτικών λογαριασμών.
Ένα από τα οφέλη της εσωτερικής αγοράς είναι ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν την ελευθερία να μετακινούνται, να λειτουργούν και να επενδύουν πέραν των εθνικών συνόρων. Δεδομένου ότι η άμεση φορολογία δεν είναι εναρμονισμένη σε ολόκληρη την ΕΕ, η ελευθερία αυτή μπορεί να σημαίνει ότι ορισμένοι φορολογούμενοι μπορούν να αποφύγουν ή να διαφύγουν της φορολογίας στη χώρα διαμονής τους. Ως εκ τούτου, οι φορολογικές αρχές της ΕΕ συμφώνησαν να συνεργαστούν στενότερα για να διασφαλίσουν την πληρωμή των φόρων και να καταπολεμήσουν τη φορολογική απάτη και τη φοροδιαφυγή.
Επιπλέον, η Επιτροπή επικεντρώθηκε στη διασφάλιση της ορθής μεταφοράς της οδηγίας σχετικά με τους κανόνες κατά των πρακτικών φοροαποφυγής που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και της οδηγίας για την επίλυση διαφορών.
Τέλος, αναφορικά με τα τελωνεία η Επιτροπή επικεντρώθηκε στην ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα (UCC) και στον εντοπισμό επιβαρύνσεων με ισοδύναμο αποτέλεσμα με τους τελωνειακούς δασμούς, ακόμη και εντός της ΕΕ.
Το 2019, η Επιτροπή διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη, διερευνώντας τις εθνικές διατάξεις σχετικά με τον χρονικό περιορισμό της κοινοποίησης τελωνειακής οφειλής και τη συμβατότητα των εν λόγω διατάξεων με την UCC, προκειμένου να παράσχει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου στους εμπόρους.
Να υπενθυμιστεί ότι:
Σε συνέχεια αιτήματος που υπέβαλε το 1984 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει ετήσια έκθεση σχετικά με την παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκδίδει στη συνέχεια ψήφισμα σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής.
Η Επιτροπή επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα σε προβλήματα όπου τα μέτρα επιβολής της νομοθεσίας τα οποία λαμβάνει μπορούν να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα και να είναι επωφελή για ιδιώτες και επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο της κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη γενική αρμοδιότητα να κινεί τη νομοθετική διαδικασία. Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφασίζουν με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής.
Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την έγκαιρη και σωστή εφαρμογή, μεταφορά και επιβολή του δικαίου της ΕΕ στην εθνική έννομη τάξη. Η Επιτροπή κλείνει αυτόν τον κύκλο: μόλις εγκριθούν οι προτάσεις της και εκδοθούν ως δίκαιο της ΕΕ, παρακολουθεί κατά πόσον τα κράτη μέλη εφαρμόζουν αυτό το δίκαιο ορθά και, αν δεν συμβαίνει αυτό, λαμβάνει μέτρα.
Η προάσπιση του κράτους δικαίου αποτελεί μία από τις πολιτικές προτεραιότητες της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν.
