Κάθε χρόνο περίπου 8.000 αλλογενείς αλλοδαποί (δηλαδή μη ομογενείς) αιτούνται να γίνουν Ελληνες πολίτες. Για να φτάσουν σε αυτό σημείο θα πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στη χώρα και να έχουν αποκτήσει σημαντικούς δεσμούς με αυτή, έχοντας ενταχθεί στην κοινωνική μας πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον «Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας», Ελληνες πολίτες γίνονται όσοι διαπιστωμένα διαθέτουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά και αποδεικνύουν ότι είναι σε θέση να εκπληρώσουν τα καθήκοντα του Ελληνα πολίτη. Αλλωστε, αυτό επιτάσσει κι ο όρκος που δίνουν, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Εως σήμερα το κύριο στάδιο διαπίστωσης των προϋποθέσεων είναι η περιβόητη συνέντευξη που καλούνται να δώσουν ενώπιον της Επιτροπής Πολιτογράφησης στο τελικό στάδιο και μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών που έχουν προσκομίσει. Στη συνέντευξη αυτή πρέπει ν’ αποδείξουν ότι χειρίζονται τα ελληνικά σε βαθμό που τους επιτρέπει να συμμετέχουν απρόσκοπτα στην πολιτική μας ζωή. Επίσης, οφείλουν να δείξουν ότι διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις για την Ελλάδα, την ιστορία, τον πολιτισμό και τους θεσμούς της, ώστε δικαίως να γίνουν πολίτες του κράτους μας.
Οι Επιτροπές Πολιτογράφησης Αλλογενών περνούν από συνέντευξη κατ’ έτος το πολύ 4.000 αιτούντες, με συνέπεια να δημιουργούνται πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στη διαδικασία (από τρία έως έξι χρόνια!). Επιπλέον, πολλοί αλλοδαποί κάνουν αίτηση, πληρώνουν το παράβολο των 550 ευρώ, αλλά δίνοντας τη συνέντευξη δεν πείθουν την Επιτροπή ότι έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις ή γνωρίζουν επαρκώς τη γλώσσα μας, με αποτέλεσμα να απορρίπτονται. Εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι, αν και υπάρχει ένα –αρκετά παλιό– ηλεκτρονικό βιβλίο με τις απαραίτητες πληροφορίες, κάθε Επιτροπή (19 λειτουργούν αυτή τη στιγμή σε όλη τη χώρα) αντιμετωπίζει τον εξεταζόμενο με κάποια υποκειμενικότητα.
Στο υπουργείο Εσωτερικών η Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας αξιοποιώντας και τη σχετική μελέτη της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας κατέληξε ότι το σύστημα αυτό πρέπει να μεταρρυθμιστεί και να αποκτήσει χαρακτηριστικά διαφάνειας, αντικειμενικότητας, ισονομίας και ταχύτητας. Ακολουθώντας το παράδειγμα σχεδόν όλων των κρατών της Ευρώπης, αλλά και των ΗΠΑ προτείναμε στον υπουργό την κατάργηση των Επιτροπών Πολιτογράφησης. Στη θέση τους θα διεξάγονται από το υπουργείο εξετάσεις τύπου Πανελλαδικών δύο φορές τον χρόνο, μέσω των οποίων οι αλλογενείς αλλοδαποί που επιθυμούν να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης θα αποκτούν το Πιστοποιητικό Γνώσεων Πολιτογράφησης. Ετσι, θα αποδεικνύεται με αδιάβλητο κι αντικειμενικό τρόπο και η γνώση της ελληνικής γλώσσας αλλά και οι γνώσεις τους για την ιστορία, τον πολιτισμό και τους θεσμούς της χώρας που τόσο θέλουν να κάνουν νέα τους πατρίδα.
Για τις εξετάσεις αυτές θα δημιουργηθεί Τράπεζα Θεμάτων που θα είναι διαθέσιμη στο Διαδίκτυο. Τα αποτελέσματα θα ανακοινώνονται εντός δέκα το πολύ ημερών. Ο καθένας θα μπορεί να δίνει την εξέταση όσες φορές θέλει. Οι ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (δυσλεκτικοί, άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι) θα εξετάζονται προφορικά.
Η σημαντική αυτή μεταρρύθμιση, ύστερα από πρόταση του υπουργού Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκου, έχει εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο και ήδη έχει πάρει τον δρόμο της για τη Βουλή. Με την ψήφισή της προγραμματίζουμε την διοργάνωση των πρώτων εξετάσεων έως τον Ιούνιο του 2021. Σε συνδυασμό με την προωθούμενη ψηφιοποίηση των διαδικασιών από τη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας (ηλεκτρονικός φάκελος αιτούντος και διαλειτουργικότητα με τις βάσεις δεδομένων του ελληνικού Δημοσίου) εκσυγχρονίζουμε και θωρακίζουμε το σύστημα απόδοσης ελληνικής ιθαγένειας.
Ταυτόχρονα, στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η ίδρυση δύο νέων Διευθύνσεων σε Αττική και Μακεδονία που θα εξετάζουν αιτήσεις πολιτογράφησης των αλλοδαπών οι οποίοι γεννήθηκαν στην Ελλάδα και φοίτησαν στην ελληνική εκπαίδευση ή εκείνων που ήρθαν στη χώρα και αποφοίτησαν από το ελληνικό σχολείο ή το πανεπιστήμιο. Χωρίς εξετάσεις, φυσικά, και καθυστερήσεις που σήμερα τους ταλαιπωρούν ιδιαίτερα, θα τους δίνεται η δυνατότητα να γίνονται Ελληνες πολίτες ως «μετέχοντες της ημετέρας παιδείας» κατά τον Ισοκράτη.
Τα παραπάνω καθιερώνουν μια νέα διοικητική κουλτούρα στο Δημόσιο. Συνιστούν μια σημαντική μεταρρυθμιστική τομή που αναβαθμίζει καίρια την εικόνα του ελληνικού κράτους διακόσια χρόνια μετά τον Αγώνα των προγόνων μας για ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, ανάλογο των ιστορικών παραδόσεων του έθνους μας.
* Ο κ. Αθανάσιος Κ. Μπαλέρμπας είναι δρ του ΕΜΠ, γενικός γραμματέας Ιθαγένειας του υπουργείου Εσωτερικών.
https://www.kathimerini.gr/society/561094363/me-graptes-exetaseis-i-elliniki-ithageneia/
