Εναν χρήσιμο οδηγό για όλους τους υποψήφιους συνταξιούχους με 8 ερωτήσεις – απαντήσεις παρουσιάζουν «ΤΑ ΝΕΑ» με αφορμή το επερχόμενο νέο κύμα φυγής στη σύνταξη.
Κλειδί για τη συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για τον χρόνο ασφάλισης. Με τις βεβαιώσεις ασφάλισης πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει οι ασφαλισμένοι σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία κι έτσι εξασφαλίζεται η άμεση έκδοση της προσωρινής σύνταξης και η ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου για την έκδοση της οριστικής απόφασης. Ειδικότερα:
1.Τι σημαίνει θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος;
Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ταυτόχρονα έχουν συμπληρωθεί τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης όσο και η ηλικία. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί με αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να χορηγηθεί η σύνταξη.
Σημαντικό είναι τη στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούνται οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Σημειώνεται πως παγίως περίπου το 10% των αιτήσεων απορρίπτονται λόγω μη συμπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων. Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης υποβάλλονται πλέον ηλεκτρονικά στην υπηρεσία που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ. Η ηλεκτρονική αίτηση περιλαμβάνει αναφορά στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης, στο αν υπάρχει επιθυμία για εξαγορά πλασματικών χρόνων και κάθε άλλη λεπτομέρεια, όπως π.χ. αν διέκοψε την εργασία του ο ασφαλισμένος και πότε.
2.Πώς υπολογίζονται οι συντάξεις;
Το ποσό της σύνταξης εξαρτάται:
– Για την εθνική σύνταξη (384 ευρώ) απαιτούνται 20 έτη ασφάλισης και 40 έτη παραμονής στην Ελλάδα ή 15 έτη ασφάλισης (345,60 ευρώ).
– Για την ανταποδοτική, βάσει (συντελεστή) του συνολικού χρόνου ασφάλισης και του μέσου μισθού των αποδοχών από το 2002 έως τη συνταξιοδότηση. Και επιπλέον, προσαυξήσεις για όσους καταβάλλουν μεγαλύτερες του 20% ασφαλιστικές εισφορές (βαρέα, ΔΕΚΟ – τράπεζες, 13ος-14ος μισθός, παράλληλη ασφάλιση).
3.Ποιο είναι το καθεστώς των πλασματικών ετών;
Οι ασφαλισμένοι μπορούν να κερδίσουν με εξαγορά μέχρι και 10 πλασματικά έτη ασφάλισης. Η αναγνώριση και η εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης που προβλέπεται από τη νομοθεσία αποτελεί μια επιλογή για να μπορέσει κάποιος όχι μόνο να βγει νωρίτερα στη σύνταξη, αλλά και να αυξήσει το ποσό της σύνταξης που θα πάρει. Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται με εξαγορά συνυπολογίζονται για την αύξηση της ανταποδοτικής (επηρεάζουν τα ποσοστά αναπλήρωσης αλλά και το ύψος των συντάξιμων αποδοχών) και για τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης (σε περίπτωση που αφορούν έτη ασφάλισης μεταξύ 15 και 20 ετών). Οι χρόνοι χωρίς εξαγορά αφορούν μόνο τη συμπλήρωση του απαιτούμενου για τη συνταξιοδότηση χρόνου ασφάλισης.
Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης πλασματικών ετών είναι οι εξής:
– Στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου.
– Γονική άδεια.
– Εκπαιδευτική άδεια.
– Στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου.
– Στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου -30% (θεμελίωση 2011-2014).
– Στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου -30% (θεμελίωση 2011-2014).
– Χρόνος σπουδών.
– Αναγνώριση τέκνων.
– Κενός χρόνος.
4.Με βάση ποιες αποδοχές υπολογίζονται οι εξαγορές πλασματικών ετών;
Με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Στην περίπτωση που η απασχόληση δεν είναι πλήρης, τότε ανάγεται σε πλήρη απασχόληση και υπολογίζεται στις αποδοχές που αντιστοιχούν σε αυτήν. Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται:
α) Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.
β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
γ) Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση ποσού ίσου με το 25% του ποσού της σύνταξης.
5.Ποιο είναι το καθεστώς για τη συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων;
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, χιλιάδες μητέρες με ανήλικο τέκνο μπορούν να αξιοποιήσουν τα μεταβατικά όρια ηλικίας για να κλειδώσουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης πριν από τα 67 και πριν από τα 62 μέσα στο 2020.
Αυτές οι κατηγορίες είναι:
– Στο ΙΚΑ το ανήλικο τέκνο πρέπει να υπάρχει ως το 2012 και η ασφαλισμένη να έχει 5.500 ημέρες ασφάλισης ως το 2012.
– Στα Ταμεία ΔΕΚΟ – τραπεζών το ανήλικο χρειάζεται ως το 2012 και οι ασφαλισμένες να έχουν 25ετία ως το 2012.
– Στο Δημόσιο η σύνταξη με ανήλικο τέκνο ισχύει και για τους δύο γονείς και εφαρμόζεται ακόμη και αν το τέκνο γεννήθηκε μετά το 2012, αρκεί οι γονείς να είχαν 25ετία ως το 2012. Τονίζεται ότι οι ηλικίες συνταξιοδότησης διαφέρουν σε ΙΚΑ, ΔΕΚΟ, τράπεζες και Δημόσιο.
6. Ποιες αλλαγές επέρχονται στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2022;
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, μέχρι το 2022 υπάρχουν δυνατότητες για ευνοϊκότερα όρια ηλικίας εφόσον έχουν κατοχυρωθεί κάποια συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Από το 2022 και μετά έχουμε 67 όριο ηλικίας για 15 έτη ασφάλισης και 62 για 40 έτη ασφάλισης. Θα πρέπει να διευκρινιστούν τα εξής:
α) Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι μέχρι 31/12/21 έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης (δηλαδή όριο ηλικίας και έτη ασφάλισης) δεν θίγονται από τις ρυθμίσεις που επιβάλλει η ισχύουσα νομοθεσία και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 1/1/2022 οποτεδήποτε, χωρίς κανέναν περιορισμό.
β) Η κατάργηση αφορά όσους δεν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31/12/2021 (όριο ηλικίας και έτη ασφάλισης).
7 .Ποιες είναι οι αλλαγές στις νέες συντάξεις (ποσοστά αναπλήρωσης);
Τα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων για παλιούς και νέους ασφαλισμένους και για τα έτη ασφάλισης από 30,1 και πάνω αυξάνονται. Οι αλλαγές έρχονται αναδρομικά (Δεκέμβριος) από 1η Οκτωβρίου 2019 και καταλαμβάνουν όλες τις συντάξεις, παλαιές και νέες, πριν και μετά τον νόμο Κατρούγκαλου.
Eπισημαίνεται ότι όσοι παλαιοί συνταξιούχοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου και έχουν στην κύρια σύνταξή τους αρνητική προσωπική διαφορά ή πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά θα λάβουν αυξήσεις, οι οποίες όμως θα δοθούν σε 5 δόσεις (από φέτος έως το 2024). Και βέβαια όλοι οι υπόλοιποι παλαιοί συνταξιούχοι, που έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης και προσωπική διαφορά, θα δουν την προσωπική τους διαφορά να μειώνεται και τις μελλοντικές αυξήσεις συντάξεων να έρχονται πιο κοντά.
Οι περισσότεροι συνταξιούχοι, πάντως, απλώς θα διαπιστώσουν μείωση της προσωπικής διαφοράς τους, δηλαδή λογιστικό συμψηφισμό της όποιας αύξησης επρόκειτο να λάβουν από τον νόμο Βρούτση και όχι χρήματα στο χέρι.
8. Ποιες αλλαγές έρχονται στην καταβολή του εφάπαξ και της προσωρινής σύνταξης;
Θα παρέχεται για πρώτη φορά προκαταβολή στους φορείς απονομής όλων των 31 πρώην Ταμείων πρόνοιας, τα οποία έχουν συγχωνευθεί στο ΕΤΕΑΕΠ. Το ακριβές ποσοστό της προκαταβολής του εφάπαξ – το οποίο εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 50% έως 80% – θα καθοριστεί το επόμενο διάστημα με υπουργική απόφαση από τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση. Οι προκαταβολές θα χορηγούνται μέσα στο τρίμηνο από την υποβολή της σχετικής αίτησης και σε κάθε περίπτωση το συντομότερο μόλις βγει η συνταξιοδοτική απόφαση. Επίσης τον επόμενο μήνα θα τεθεί σε εφαρμογή η καταβολή της αυξημένης προσωρινής σύνταξης. Η προσωρινή σύνταξη στα Ταμεία μισθωτών αυξάνεται στο 80% του μέσου μισθού του τελευταίου έτους, αντί 50% που είχε υπολογιστεί στις αιτήσεις από 13/5/2016. Στους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολουμένους και τους αγρότες αυξάνεται στο 70% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος του τελευταίου 12μήνου, αντί 50% που είχε υπολογιστεί στις αιτήσεις από 13/5/2016.
