ΑΡΙΘΜΟΣ 414/2020
ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
– Εικονικότητα. Συμμετοχή σε Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης με παρένθετο πρόσωπο.
– Κατά τη διάταξη του άρθρου 138 εδ. α’ ΑΚ, η δήλωση βουλήσεως που δεν έγινε στα σοβαρά, αλλά μόνο φαινομενικά, είναι εικονική και άκυρη, κατά δε το β’ εδάφιο του αυτού άρθρου, εάν η εικονική δικαιοπραξία έγινε για να καλύψει άλλη δικαιοπραξία, η καλυπτόμενη είναι έγκυρη αν την ήθελαν τα μέρη και συγχρόνως συντρέχουν οι όροι που απαιτούνται για την κατάρτιση της (ΑΠ 253/1992 ΕλΔνη 34.1312). Στην πρώτη περίπτωση έχουμε τη λεγόμενη απόλυτη εικονικότητα, ενώ στη δεύτερη τη σχετική. Για να είναι όμως εικονική μια σύμβαση πρέπει οι δύο αντίθετες δηλώσεις βουλήσεως, με τη σύμπτωση των οποίων καταρτίζεται, να γίνονται κατά την αμοιβαία συμφωνία των συμβαλλομένων, όχι σπουδαία αλλά φαινομενικά. Στην περίπτωση της σχετικής εικονικότητας, που μπορεί να αφορά και την αιτία της συμβάσεως, το πρόσωπο του συμβληθέντος ή την έκταση του δικαιώματος που μεταβιβάζεται, αυτός που στηρίζει στην υποκρυπτόμενη δικαιοπραξία δικαιώματα πρέπει να επικαλεσθεί σαφώς και ορισμένως ότι η δικαιοπραξία που φαίνεται ότι καταρτίσθηκε δεν είναι σοβαρή και σπουδαία, αλλά κατά την αμοιβαία συμφωνία των συμβαλλομένων μερών καλύφθηκε με αυτήν άλλη δικαιοπραξία την οποία και πραγματικά θέλησαν τα μέρη (ΕφΑθ 3256/1995 ΕΕμπΔ 1995.609, ΕφΑθ 3505/1991 ΑρχΝ 43.606). Εικονικότητα με την έννοια της ανωτέρω διατάξεως υπάρχει και όταν κάποιος, επιθυμώντας να διατηρήσει μυστική έναντι των τρίτων την συμμετοχή του σε κάποια δικαιοπραξία, χρησιμοποιεί για την κατάρτιση αυτής άλλο (παρένθετο) πρόσωπο, το οποίο, εμφανιζόμενο ως κατ’ επίφαση συμβαλλόμενος, συνάπτει τη δικαιοπραξία φαινομενικώς μεν στο όνομα του, στην πραγματικότητα όμως για λογαριασμό του υποκρυπτόμενου προσώπου, όλα δε αυτά λαμβάνουν χώρα εν γνώσει του αντισυμβαλλομένου, ο οποίος και αποδέχεται την συνομολόγηση της συμβάσεως υπέρ του υποκρυπτόμενου προσώπου. Στην περίπτωση αυτή η συνομολογηθείσα σύμβαση ισχύει, κατά την βούληση των συμβληθέντων, υπέρ του καλυπτομένου προσώπου. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και όταν, κατ’ ειδική διάταξη νόμου, για τη σύσταση της συμβάσεως απαιτείται ορισμένος τύπος, αρκεί να έχει περιβληθεί τον τύπο αυτό η εικονική, ως προς το πρόσωπο του συμβληθέντος, σύμβαση (ΕφΘεσ 83/1989 Αρμ 1989.669, ΕφΑθ 4105/1984 ΕλΔνη 26.673 = ΕΕμπΔ 1986.81).
– Επομένως τα ανωτέρω ισχύουν και όταν, επιθυμώντας κάποιος να συστήσει εταιρία περιορισμένης ευθύνης χωρίς να γνωρίζουν άλλοι την συμμετοχή του σ’ αυτήν, χρησιμοποιεί προς τούτο παρένθετο πρόσωπο, το οποίο συμπράττει στην, ιδρυτική της εν λόγω εταιρίας, σύμβαση, φαινομενικώς μεν στο όνομα του, στην πραγματικότητα όμως για λογαριασμό του υποκρυπτόμενου υπ’ αυτού προσώπου. Έτσι, και στην περίπτωση αυτή, ενώ είναι άκυρη, ως εικονική, για τις μεταξύ τους σχέσεις η συμμετοχή του παρενθέτου προσώπου στην εταιρία, παραμένει έγκυρη η, υπό την εικονική αυτή σύμβαση, καλυπτόμενη και υπό των συμβληθέντων θεληθείσα άλλη σύμβαση βάσει της οποίας αληθής εταίρος τυγχάνει το, υπό του παρενθέτου προσώπου υποκρυπτόμενο άλλο πρόσωπο, εφόσον βέβαια για την κατάρτιση της συμβάσεως τηρήθηκε ο, υπό του άρθρου 8 του Ν. 3190/1955, αξιούμενος τύπος. Κάτι αντίθετο προς τα ανωτέρω δεν προκύπτει από τις διατάξεις του Ν. 3190/1955, από τις οποίες δεν αποκλείεται η εφαρμογή του άρθρου 138 εδ. β ΑΚ, είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι, όπως η εικονικότητα κάθε δικαιοπραξίας, έτσι και η εικονικότητα της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης ως προς τα συμμετέχοντα πρόσωπα, δεν βλάπτει τον, εν αγνοία αυτής, συναλλαγέντα τρίτο (άρθρο 139 ΑΚ). Συνέπεια των ανωτέρω είναι ότι τα, δια της εταιρικής συμβάσεως, αποκτώμενα εταιρικά μερίδια υπό του παρενθέτου προσώπου, κατ’ επίφαση μεν γι’ αυτόν, στην πραγματικότητα δε για το υποκρυπτόμενο πρόσωπο, περιέρχονται άνευ ετέρου στο υποκρυπτόμενο πρόσωπο, το οποίο είναι και ο αληθής εταίρος και το οποίο, σε περίπτωση αμφισβητήσεως των, εκ της εταιρικής σχέσεως, δικαιωμάτων του από το παρένθετο πρόσωπο, δικαιούται να ζητήσει τη δικαστική αναγνώριση αυτών (ΕφΑθ 4105/1984).
