Της Νένας Μαλλιάρα
Η εκκίνηση της εξέτασης του σχεδίου της ΤτΕ για τη δημιουργία AMC συμπίπτει με το κλείσιμο ενός κύκλου και την αφετηρία ενός νέου για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, που σχετίζεται με το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα τέλη Οκτωβρίου σηματοδοτούν την υποβολή στην Κομισιόν προτάσεων για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, που θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Με αιχμή τις προοπτικές που ανοίγει το Recovery Fund, στόχος της δεύτερης φάσης του σχεδίου δράσης της κυβέρνησης είναι να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που θα απελευθερώσουν πλήρως τη δυναμική του τραπεζικού συστήματος για τη χρηματοδότηση και την ανάκαμψη της οικονομίας από την κρίση της COVID-19, με τη μέγιστη και τάχιστη απορρόφηση των πρωτοφανών σε όγκο πόρων που θα εισρεύουν στη χώρα. Συνακόλουθος στόχος είναι η προσέλκυση επενδυτών και η κάλυψη του μεγάλου επενδυτικού κενού που έχει αφήσει στη χώρα η δεκαετής προηγούμενη κρίση.
Στον τραπεζικό τομέα οι υποψήφιες για χρηματοδότηση μεταρρυθμίσεις σχετίζονται κυρίως με τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και στην πράσινη ανάπτυξη (πράσινες χρηματοδοτήσεις), ενώ αφορούν ακόμα και τα κόκκινα δάνεια (δημιουργία μητρώου παρακολούθησης των συναλλαγών σε “κόκκινα” δάνεια που θα γίνονται μέσω του “Ηρακλή”). Εκτείνονται δε περαιτέρω, στο Χρηματιστήριο και στον εκσυγχρονισμό της κεφαλαιαγοράς, καθώς επίσης και στον τομέα των ασφαλιστικών εταιρειών. Πρόκειται για ένα πλαίσιο περίπου 30 προτάσεων για μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα του χρηματοπιστωτικού τομέα, ώστε αυτό να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις της οικονομίας και των αγορών.
Παράλληλα, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που θα θωρακίσουν την ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με γνώμονα τον καταλυτικό ρόλο που θα διαδραματίσουν οι τράπεζες τα επόμενα 1-2 χρόνια, ως αγωγός της ρευστότητας στην οικονομία, για την απορρόφηση και διοχέτευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στο πλαίσιο της διαφύλαξης της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος, θα εξεταστεί από την κυβέρνηση και η πρόταση της ΤτΕ για την “bad bank”.
Το ΤΧΣ και τα CoCos της Τρ. Πειραιώς
Η εξάλειψη των “κόκκινων” δανείων, παράλληλα με την αντιμετώπιση του θέματος του αναβαλλόμενου φόρου για τις τράπεζες, δεν είναι ο μόνος “πονοκέφαλος” της κυβέρνησης. Αυτή θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα και το θέμα των CoCos της Τράπεζας Πειραιώς, αλλά και να συνδιαμορφώσει με το ΤΧΣ τη στρατηγική εξόδου του Δημοσίου από τις ελληνικές τράπεζες.
Ο ρόλος του ΤΧΣ είναι πολύ κρίσιμο να αναβαθμιστεί στην παρούσα φάση, που οι ελληνικές τράπεζες προχωρούν στη δημιουργία νέων τραπεζικών οντοτήτων με απόσχιση δραστηριοτήτων (hive-down) και έχουν μπροστά τους να αντιμετωπίσουν και το θέμα του χειρισμού του αναβαλλόμενου φόρου. Τα κεφάλαια του αναβαλλόμενου φόρου θα αποτελέσουν “κλειδί” για τις επόμενες αυξήσεις κεφαλαίου (αυτές θα αφορούν όλο τον ευρωπαϊκό κλάδο, με ορίζοντα την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης).
Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο ότι το ΤΧΣ υποχρεούται να καταρτίσει στρατηγική εξόδου από τις τράπεζες με ορίζοντα τα τέλη του 2022, η αναθεώρηση του νόμου του ΤΧΣ θα είναι ακόμα μία μεταρρύθμιση –κρίσιμη για την προάσπιση των συμφερόντων του ελληνικού Δημοσίου– στην οποία θα προχωρήσει η κυβέρνηση.
Εν τω μεταξύ, στα μέσα Νοεμβρίου στο “τραπέζι” θα μπει και το μέλλον των υπό αίρεση μετατρέψιμων ομολογιών (CoCos) της Τράπεζας Πειραιώς. Οι ομολογίες αυτές, συνολικού ύψους 2,040 δισ. ευρώ, εκδόθηκαν από την Τράπεζα το 2015 προκειμένου το Δημόσιο (μέσω του ΤΧΣ) να καλύψει τα κεφάλαια της αναγκαίας ανακεφαλαιοποίησης της Τράπεζας και η τελευταία να διατηρήσει τα ελάχιστα απαιτούμενα επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας.
Το κουπόνι των CoCos για τα 7 πρώτα χρόνια (δηλ. μέχρι και το 2022) ανέρχεται σε 8%. Η καταβολή του κουπονιού είναι ετήσια και ο εκδότης έχει την ευχέρεια να το πληρώσει σε μετρητά ή μετοχές ή και να μην το πληρώσει καθόλου για δύο χρονιές. Η Τράπεζα Πειραιώς δεν έχει πληρώσει το κουπόνι μία φορά, το 2018, ενώ το 2019 πλήρωσε στο ΤΧΣ 165 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι ο εκδότης μπορεί να αποπληρώσει μερικώς ή ολικώς τα ομόλογα των CoCos, οποιαδήποτε στιγμή, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο έπειτα από έγκριση της EKT και στην ονομαστική τους αξία συν τυχόν δεδουλευμένους τόκους.
Γύρω στα μέσα Νοεμβρίου η ΕΚΤ (SSM) αναμένεται να αποφανθεί για το εάν θα επιτρέψει στην Τράπεζα Πειραιώς να εξοφλήσει τα CoCos με μετρητά (κάτι που θεωρείται μάλλον απίθανο). Διαφορετικά, η Τράπεζα θα έχει να εξετάσει δύο επιλογές μέχρι τις 2 Δεκεμβρίου, οπότε γίνεται η ετήσια καταβολή του κουπονιού στο ΤΧΣ. Είτε να πληρώσει με μετοχές είτε να μην πληρώσει καθόλου το κουπόνι, με αποτέλεσμα το ποσοστό του ΤΧΣ στο μετοχικό της κεφάλαιο να ενισχυθεί από το 26% στο 40% στην πρώτη περίπτωση και στο 61% στη δεύτερη.
Η δεύτερη φάση του κυβερνητικού σχεδίου για τις τράπεζες ακολουθεί την πρώτη, που ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2019, με στόχο την ανάκτηση της αξιοπιστίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στον κύκλο αυτό, η κυβέρνηση προχώρησε στη νομοθέτηση και στην εκκίνηση της λειτουργίας του “Ηρακλή” για τη μείωση των “κόκκινων” δανείων, στην υιοθέτηση με νόμο του πλαισίου για τις μικροχρηματοδοτήσεις, σε θεσμικές τομές στη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς και στην εταιρική διακυβέρνηση, στην ψήφιση του νόμου για το ξέπλυμα χρήματος και στην αναμόρφωση όλου του πλαισίου για τη διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους (μαζί με ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας κατά το μεταβατικό στάδιο μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου από 1/1/2021). Το νομοσχέδιο με το οποίο θα ρυθμίζονται όλες οι οφειλές φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, με παροχή δεύτερης ευκαιρίας έτσι ώστε το ιδιωτικό χρέος να μην ακινητοποιεί τα “γρανάζια” της οικονομίας, αναμένεται να ψηφιστεί στις επόμενες 1-2 εβδομάδες και αποτελεί καταλύτη για την επόμενη μέρα σε τράπεζες και οικονομία.
