Προϋπολογισμός 2021: Τι προβλέπεται για επιδόματα, επιδόματα ανεργίας και εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης. Έρχεται μείωση ασφαλιστικών εισφορών και αναστολή καταβολής της Ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Καταγράφονται αυξημένες κοινωνικές παροχές κατά 300 εκατ. ευρώ το 2021
Η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων μέσω της αύξησης των καταβαλλόμενων επιδομάτων από τον ΟΠΕΚΑ, λόγω προγράμματος ΓΕΦΥΡΑ, η στήριξη της παιδείας μέσω πρόσληψης μεγάλου αριθμού μονίμων εκπαιδευτικών και η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων με αύξηση των δαπανών και των φυσικών παραλαβών εξοπλιστικών συστημάτων περιλαμβάνονται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2021.
Ωστόσο προβλέπεται έλλειμμα των οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης καθώς εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει επιδείνωση, κατά 1.797 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού για το τρέχον έτος, και αναμένεται να διαμορφωθεί σε οριακό πλεόνασμα ύψους 2 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η δαπάνη για τις κοινωνικές παροχές θα είναι αυξημένη κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, ενσωματώνοντας, μεταξύ άλλων, την αύξηση των δράσεων του ΟΠΕΚΑ ύψους 700 εκατ. ευρώ περίπου και της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 500 εκατ. ευρώ, αλλά και τη σημαντική μείωση κατά 800 εκατ. ευρώ των παροχών του ΟΑΕΔ προς τους ανέργους(που σημείωσε μεγάλη αύξηση στο 2020 λόγω της ανάγκης για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας). Να σημειωθεί ότι η μείωση κατά 800 εκ ευρώ των επιδομάτων ανεργίας οφείλεται στην μείωση των ασφαλιστικών εισφορών το 2021 και το ποσό αυτό θα το πάρει ο ΟΑΕΔ από τον e-ΕΦΚΑ.
Επίσης, θα ξεκινήσει η υλοποίηση νέων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης, με βασικό σκοπό την ενίσχυση των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος έχει πληγεί σημαντικά από αυτήν. Οι κυριότερες από τις νέες αυτές παρεμβάσεις είναι η μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα και η αναστολή καταβολής της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα για το έτος 2021.
Εκτός από την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, βασικές προτεραιότητες για το έτος 2021 αποτελούν:
- η ανάπτυξη της οικονομίας μέσω της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility),
- η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, με την αύξηση των δαπανών και των φυσικών παραλαβών εξοπλιστικών συστημάτων,
- η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, μέσω της αύξησης των καταβαλλόμενων επιδομάτων από τον ΟΠΕΚΑ,
- η στήριξη των παιδείας, μέσω της πρόσληψης μεγάλου αριθμού μονίμων εκπαιδευτικών,
- η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, μέσω της αύξησης των σχετικών δαπανών (οι οποίες εξαιρούνται κατά τον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος σε όρους ενισχυμένης εποπτείας),
- η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα,
- η ενίσχυση των κατοίκων των μικρών και απομακρυσμένων νησιών με την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ,
- η συνέχιση της επισκόπησης δαπανών στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, προκειμένου να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για την εφαρμογή δράσεων με προσανατολισμό στην οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση των κοινωνικών παροχών και • η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Η ανεργία προβλέπεται στο 16,5% του εργατικού δυναμικού, βελτιωμένη κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2020, καθώς ο αριθμός ανέργων θα μειώνεται εκ νέου το 2021 και ο αριθμός απασχολούμενων θα αυξάνεται, τόσο στους μισθωτούς όσο και στους αυτοαπασχολούμενους.
Το 2020 οι παροχές σε εργαζόμενους εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 13.410 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 20 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του Προϋπολογισμού 2020. Η μεταβολή αυτή οφείλεται κυρίως στους κάτωθι παράγοντες:
- στη μείωση των τακτικών αποδοχών και των εργοδοτικών εισφορών κατά 28 εκατ. ευρώ και κατά 58 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, σύμφωνα με την επανεκτίμηση των στοιχείων της μισθοδοσίας και
- στην αύξηση των πρόσθετων αποδοχών κατά 106 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους υγειονομικούς υπαλλήλους και τους υπαλλήλους της Πολιτικής Προστασίας στο πλαίσιο των παρεμβάσεων που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19.
Ελλειμματικός e-ΕΦΚΑ
Τα συνολικά έσοδα εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 363 εκατ. ευρώ περίπου σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού αντικατοπτρίζοντας κατά κύριο λόγο:
- τη μείωση κατά 2.074 εκατ. ευρώ των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, ως αποτέλεσμα των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας στην οικονομία και την απασχόληση,
- την αύξηση κατά 2.641 εκατ. ευρώ των εσόδων από μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό με σκοπό:
– τη χρηματοδότηση δράσεων για τη στήριξη των εργαζομένων σε κλάδους της οικονομίας που πλήττονται από τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας, όπως η κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων, των οποίων οι συμβάσεις τελούν υπό αναστολή,
– την αναπλήρωση μέρους της απώλειας εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας και
– την επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 1.400 εκατ. ευρώ για την καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 2.160 εκατ. ευρώ έναντι των προβλέψεων του προϋπολογισμού. Ειδικότερα:
- οι μεταβιβάσεις προς τρίτους αυξάνονται κατά 1.447 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων εκτιμώμενου ύψους 1.400 εκατ. ευρώ,
- οι κοινωνικές παροχές σε είδος (φαρμακευτική δαπάνη ΕΟΠΥΥ, δαπάνη για παρόχους υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης) αυξάνονται κατά 347 εκατ. ευρώ, απεικονίζοντας την προσπάθεια για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης για τις εν λόγω παροχές εν μέσω πανδημίας και αυξημένων μεταναστευτικών ροών και παράλληλα για την αποφυγή δημιουργίας ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων,
- οι κοινωνικές παροχές εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 388 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο:
– στις αυξημένες δαπάνες, κατά 610 εκατ. ευρώ περίπου, του ΟΑΕΔ κυρίως για τη στήριξη των ανέργων εν μέσω πανδημίας,
– στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 214 εκατ. ευρώ περίπου, σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού.
Εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης
Χωρίς αναφορά για το ύψος των Πρόκειται για την κατηγορία ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, στην οποία αποτυπώθηκε έντονα η επίπτωση της υγειονομικής κρίσης, καθώς επηρεάστηκε από τον περιορισμό του εμπλεκόμενου προσωπικού κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ήδη από τις αρχές του έτους είχε σημειωθεί αξιόλογη αύξηση του αριθμού των νέων αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Προκειμένου να αποτραπεί η περαιτέρω σώρευση εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, υιοθετήθηκαν δράσεις που αντιμετωπίζουν δομικά προβλήματα της διαδικασίας. Η βασικότερη καινοτομία αφορά στην Ηλεκτρονική Υπηρεσία Υποβολής Αίτησης Συνταξιοδότησης, η οποία παρέχει στον ενδιαφερόμενο τη δυνατότητα να υποβάλει ηλεκτρονικά αίτηση για απονομή σύνταξης εξ ίδιου δικαιώματος ή για απονομή ή μεταβίβαση λόγω θανάτου στον e-ΕΦΚΑ. Επίσης, δυνάμει των οριζομένων στις διατάξεις των άρθρων 115 και 116 του ν.4714/2020 (Α΄ 148) και προς τον σκοπό αντιμετώπισης της συνεχιζόμενης σώρευσης εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης θεσπίστηκε αυξημένο ύψος προσωρινής σύνταξης.
Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ)
Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του υποτομέα των ΟΚΑ προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 1.065 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας βελτίωση, σε σχέση με την εκτίμηση έτους 2020, κατά 1.063 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν στα ίδια επίπεδα με το 2020.
Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές εισφορές προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν σημαντική αύξηση κατά 1.280 εκατ. ευρώ περίπου, ενόψει της αναμενόμενης επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας και της ενίσχυσης της απασχόλησης, ενώ οι μεταβιβάσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό προβλέπονται μειωμένες κατά 1.069 εκατ. ευρώ. Η ανωτέρω μεταβολή οφείλεται κατά κύριο λόγο:
- στην αύξηση του ύψους των μεταβιβάσεων προς τον ΟΠΕΚΑ για την υλοποίηση δράσεων κοινωνικής πολιτικής μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται το Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ» που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, αλλά και η κάλυψη της αυξημένης δαπάνης τριών βασικών κοινωνικών επιδομάτων (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, Επίδομα Παιδιού και Επίδομα Στέγασης) για το 2021, ως αποτέλεσμα των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας Covid-19,
- στις μειωμένες, σε σχέση με το 2020, μεταβιβάσεις προς τον ΕΟΠΥΥ και τον ΟΑΕΔ, οι οποίες καταβλήθηκαν κυρίως ως αντιστάθμισμα για την απώλεια εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές και
- στο γεγονός ότι το έτος 2020 συμπεριλαμβάνονται πιστώσεις για την επιχορήγηση του eΕΦΚΑ, ύψους 1.400 εκατ. ευρώ, για την εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων.
Οι δαπάνες των ΟΚΑ προβλέπεται ότι θα παρουσιάσουν μείωση κατά 1.060 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η δαπάνη για τις κοινωνικές παροχές θα είναι αυξημένη κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, ενσωματώνοντας, μεταξύ άλλων, την αύξηση των δράσεων του ΟΠΕΚΑ ύψους 700 εκατ. ευρώ περίπου και της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 500 εκατ. ευρώ, αλλά και τη σημαντική μείωση κατά 800 εκατ. ευρώ των παροχών του ΟΑΕΔ προς τους ανέργους (που σημείωσε μεγάλη αύξηση στο 2020 λόγω της ανάγκης για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας).
Παράλληλα, προβλέπεται μείωση των μεταβιβάσεων προς τρίτους κατά 1.436 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται στην καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων κατά το έτος 2020.
Ειδικά για το 2021 οι παρεμβάσεις που επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αφορούν:
- τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, με κόστος 816 εκατ. ευρώ,
- την αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 767 εκατ. ευρώ,
- την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με κόστος 302 εκατ. ευρώ για το 2021,
- το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ, που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με κόστος 280 εκατ. ευρώ για το 2021,
- την επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία έως τον Απρίλιο του 2021 και την αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης, με συνολικό κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2021.
Παράλληλα, η καταβολή αποζημιώσεων ειδικού σκοπού σε απασχολούμενους ή επιχειρήσεις που βρίσκονται, είτε σε προσωρινή αναστολή εργασιών, είτε συμμετέχουν στο Πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ κατά τα τέλη του 2020, αναμένεται να λάβει χώρα τον Ιανουάριο του 2021 και συνεπώς να επηρεάσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του εν λόγω έτους.
Επιπλέον, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021 επηρεάζεται από την κάλυψη της μισθοδοσίας του έκτακτου υγειονομικού προσωπικού που προσλήφθηκε εντός του 2020 και του προσωπικού που προσλαμβάνεται για την κάλυψη των αναγκών των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
