Μία γνωμοδότηση, η οποία θα μπορούσε να έχει πολύ σημαντικές προεκτάσεις στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από το ελληνικό Δημόσιο, εξέδωσε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (89/2020).
Στην υπό εξέταση υπόθεση, το ΝΣΚ κλήθηκε να απαντήσε σε ερωτήματα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας σχετικά με τη δυνατότητα ελέγχου δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης πέραν της πενταετίας.
Ειδικότερα τα ερωτήματα αφορούσαν στο:
1) Αν επιτρέπεται ο έλεγχος δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης πέραν της πενταετίας, στις περιπτώσεις που η εντολή ελέγχου εκδόθηκε μετά την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4571/2018 και εκτείνεται σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της πενταετίας από τη λήξη του έτους υποβολής της δήλωσης,
2) αν επιτρέπεται ο έλεγχος δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης πέραν της πενταετίας, στις περιπτώσεις που η εντολή ελέγχου εκδόθηκε πριν την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4571/2018 και εκτείνεται σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της πενταετίας από τη λήξη του έτους υποβολής της δήλωσης και
3) αν διαφοροποιείται η απάντηση στις περιπτώσεις που άλλη Αρχή, η οποία διενεργεί προκαταρκτική εξέταση κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας για ποινική διερεύνηση αδικημάτων, έχει αιτηθεί στην πρώην Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, ήδη Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, έλεγχο δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, λόγω αρμοδιότητας, βάσει των διατάξεων του ν. 3213/2003.
Με ομόφωνη γνωμοδότησή του, η οποία δεν έχει δίνει ακόμα αποδεκτή, το Ε’ Τμήμα του ΝΣΚ απάντησε:
Επί του 1ου και 2ου υποερωτήματος: Δεν επιτρέπεται ο έλεγχος δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης υπόχρεου για χρόνο μεγαλύτερο της πενταετίας από το τέλος του έτους υποβολής της δήλωσης, ανεξαρτήτως αν οι σχετικές εντολές ελέγχου έχουν εκδοθεί πριν ή μετά την ισχύ του ν. 4571/2018, με την επιφύλαξη της συνδρομής της εξαιρετικής περίπτωσης του νόμου. Περαιτέρω, η Διοίκηση υποχρεούται να ανακαλέσει τις σχετικές εντολές ελέγχου κατά το μέρος που το ελεγχόμενο χρονικό διάστημα εκτείνεται πέραν της πενταετίας.
Επί του 3ου υποερωτήματος: Η απάντηση δεν διαφοροποιείται στις περιπτώσεις που η εντολή ελέγχου δηλώσεως περιουσιακής κατάστασης εκδόθηκε κατόπιν αιτήματος άλλης Υπηρεσίας, η οποία διενεργεί προκαταρκτική εξέταση κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας.
Προστασία προσωπικών δεδομένων και ανάκληση διοικητικών πράξεων
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σκεπτικό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σχετικά με την εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) σε κρίσιμα ζητήματα διοικητικού δικαίου, όπως αυτό της ανάκλησης διοικητικής πράξης.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη γνωμοδότηση, τίθεται το ζήτημα αν η Υπηρεσία έχει διακριτική ευχέρεια ή υποχρέωση να προβεί στη μερική ανάκληση των σχετικών εντολών, ήτοι κατά το μέρος που αναφέρονται σε χρόνο μεγαλύτερο της πενταετίας.
Κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, η Διοίκηση υποχρεούται να προβεί στην ως άνω μερική ανάκληση αυτών, καθόσον η διενέργεια ελέγχου μετά τις 30.10.2018 (ημερομηνία ισχύος του ν.4571/2018) περιουσιακής κατάστασης υπόχρεου πέραν της πενταετίας δεν έχει έρεισμα στο νόμο, με άμεση συνέπεια τη μη νόμιμη από τα όργανα ελέγχου επεξεργασία και διατήρηση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, για την οποία προβλέπεται από το νόμο (άρθρα 38 και 39 του ν.4624/2019) η επιβολή σοβαρών ποινικών και διοικητικών κυρώσεων.
Η παραβίαση αυτή αντίκειται προεχόντως στο ενωσιακό δίκαιο και δη στον Κανονισμό EE 2016/679, γεγονός που καθιστά τη μερική ανάκληση, άλλως τροποποίηση, των ως άνω εντολών υποχρεωτική.
Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ προκαλεί βάσιμους προβληματισμούς σχετικά με το κατά πόσον η κρίση του θα μπορούσε να καταλαμβάνει κάθε περίπτωση όπου η Διοίκηση διατηρεί και επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα διοικουμένων βάσει παράνομης διοικητικής πράξης.
Το ζήτημα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, ειδικά ενόψει των σοβαρών ποινικών και διοικητικών κυρώσεων, στις οποίες αναφέρεται και η γνωμοδότηση.
Δείτε αναλυτικά τη γνωμοδότηση 89/2020.
