Χιλιάδες εργαζόμενοι που μπορούν να εργαστούν με εξ αποστάσεως εργασία, εργαζόμενοι στην Περιφέρεια Αττικής, γονείς, ευπαθείς ομάδες μπαίνουν σε καθεστώς τηλεργασίας λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Η εξ αποστάσεως εργασία έχει πάρει παράταση μέχρι τέλος του έτους ενώ μέσα στον μήνα θα κατατεθεί το σχέδιο νόμου με τους νέους όρους εφαρμογής της τηλεργασίας.
Με τις νέες διατάξεις η εξ αποστάσεως εργασία θα αποφασίζεται κατόπιν συμφωνίας του εργοδότη και του εργαζομένου.
Ο εργοδότης υποχρεούται να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου. Απαγορέυεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου. Αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστημα ελέγχου, αυτό πρέπει να σέβεται τη νομοθεσία περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου σκοπού.
Στην περίπτωση δε που ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης αυτού και σε κάθε περίπτωση το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών, είναι ανίσχυρη η συμφωνία περί τηλεργασίας και η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Τα κύρια σημεία είναι:
1.Τηλεργασία είναι η συστηματική εξ αποστάσεως παροχή της εξαρτημένης εργασίας του εργαζομένου και με τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάμει της σύμβασης εργασίας πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, η οποία θα μπορούσε να παρασχεθεί και από τις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
Τηλεργαζόμενος είναι το φυσικό πρόσωπο που παρέχει τηλεργασία
2. Η τηλεργασία συμφωνείται μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου κατά την πρόσληψη ή με μεταγενέστερη συμφωνία. Κατ’ εξαίρεση σε όλες τις επιχειρήσεις, για λόγους δημόσιας υγείας ή σε περίπτωση κινδύνου υγείας του ίδιου του εργαζόμενου , ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του εργαζομένου, που απασχολεί ήδη στις εγκαταστάσεις του, για τηλεργασία, εκτός κι αν αδυνατεί να το πράξει για σπουδαίο και σοβαρό κατ’ αντικειμενική κρίση λόγο, τον οποίο οφείλει να εκθέσει εγγράφως προς τον εργαζόμενο.
Σε περίπτωση κινδύνου δημόσιας υγείας, ο εργαζόμενος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του εργοδότη για τηλεργασία, εκτός κι αν αδυνατεί να το πράξει για σπουδαίο και σοβαρό κατ’ αντικειμενική κρίση λόγο, τον οποίο οφείλει να εκθέσει εγγράφως προς τον εργοδότη.
3. Εντός οκτώ (8) ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει, εγγράφως, με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο, ακόμη και με προώθηση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προς τον εργαζόμενο το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας, συμπεριλαμβανομένων όλων των στοιχείων του Π.Δ. 156/1994 (Α 102), καθώς και τουλάχιστον των εξής:
α) Τα λεπτομερή καθήκοντα του τηλεργαζομένου.
β)Το ωράριο εργασίας του εργαζομένου.
γ) Τον τρόπο υπολογισμού και την ανάλυση του πρόσθετου κόστους με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόμενος από την τηλεργασία, ιδίως το κόστος τηλεπικοινωνιών, τον εξοπλισμό και τη συντήρησή του. Το συνολικό αυτό πρόσθετο κόστος, το οποίο μπορεί να συμφωνηθεί σε σταθερό ποσό που να υπερκαλύπτει το πραγματικό, καλύπτει ο εργοδότης σε μηνιαία βάση, δεν αποτελεί αποδοχές αλλά κάλυψη λειτουργικών δαπανών, δεν υπόκειται σε φόρο ή ασφαλιστικές εισφορές και σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του, ισχύουν αναλογικώς τα προβλεπόμενα στο άρθρο μόνο του Α.Ν. 690/45, όπως ισχύει, και στο τρίτο εδάφιο της παραγράφου 7 του Ν. 2112/1920 (Α 67), όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 58 του Ν. 4635/2019 (Α 167) και ισχύει.
δ) Τον αναγκαίο για την παροχή τηλεργασίας εξοπλισμό, τον οποίο διαθέτει ο τηλεργαζόμενος ή του παρέχει ο εργοδότης, και τις διαδικασίες τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του εξοπλισμού αυτού, το κόστος των οποίων καλύπτει ο εργοδότης. Αν ο εξοπλισμός ανήκει στον εργαζόμενο, στη σύμβαση προσδιορίζεται και ο τρόπος αποκατάστασης του κόστους χρήσης του για την τηλεργασία. Αν ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό αυτό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης αυτού και σε κάθε περίπτωση το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών, είναι ανίσχυρη η συμφωνία περί τηλεργασίας και η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
ε) Οποιουσδήποτε περιορισμούς στη χρήση του εξοπλισμού ή εργαλείων πληροφορικής, όπως το διαδίκτυο, και τις κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής των.
στ) Την ιεραρχική σύνδεση του τηλεργαζομένου με τους προϊσταμένους του στην επιχείρηση, τις διαδικασίες αναφοράς και αξιολόγησης του τηλεργαζομένου.
ζ) Τυχόν συμφωνία περί τηλε-ετοιμότητας, τα χρονικά όρια αυτής και τις προθεσμίες ανταπόκρισης του ΣΕΠΕργαζομένου.
η) Τους όρους υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας και τις διαδικασίες αναγγελίας εργατικού ατυχήματος, που ο τηλεργαζόμενος οφείλει σε κάθε περίπτωση να τηρεί, σύμφωνα με την παράγραφο 7 αυτού του άρθρου.
θ) Την προστασία των επαγγελματικών δεδομένων, καθώς και των προσωπικών δεδομένων του τηλεργαζομένου, και κάθε σχετική διαδικασία
ι) τα στοιχεία επικοινωνίας των συνδικαλιστικών εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση.
Όσα από τα παραπάνω στοιχεία δεν αφορούν προσωπικώς στον εργαζόμενο μπορούν να του γνωστοποιηθούν και μέσω κοινοποίησης σχετικής επιχειρησιακής πολιτικής, εφαρμοστέας στο σύνολο των τηλεργαζομένων της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης
4. Η συμφωνία περί τηλεργασίας δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης και εν γένει τη σύμβαση εργασίας του τηλεργαζομένου ως πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, αλλά μεταβάλλει μόνο τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία. Η τηλεργασία μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
5.. Με την επιφύλαξη των διαφοροποιήσεων που οφείλονται στη φύση της τηλεργασίας, οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους συγκρίσιμους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, ιδίως σχετικώς με τον όγκο εργασίας, τα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης, τις τυχόν επιβραβεύσεις, την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν στην επιχείρηση, την κατάρτιση και επαγγελματική τους εξέλιξη, τη συμμετοχή σε σωματεία, τη συνδικαλιστική τους δράση και την απρόσκοπτη και εμπιστευτική επικοινωνία τους με τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους.
6. Ο εργοδότης υποχρεούται να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου. Απαγορέυεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου. Αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστημα ελέγχου, αυτό πρέπει να σέβεται τη νομοθεσία περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου σκοπού
7. Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας του τηλεργαζομένου, σύμφωνα τις ισχύουσες διατάξεις. Ο εργοδότης πληροφορεί τον τηλεργαζόμενο για την πολιτική της επιχείρησης όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, η οποία περιλαμβάνει ιδίως τις προδιαγραφές του χώρου τηλεργασίας, κανόνες χρήσης οθονών οπτικής απεικόνισης, διαλείμματα και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο. Ο τηλεργαζόμενος υποχρεούται να εφαρμόζει τις ισχύουσες διατάξεις για την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία. Η παροχή τηλεργασίας από τον τηλεργαζόμενο τεκμαίρει ότι ο χώρος τηλεργασίας πληροί τις παραπάνω προδιαγραφές.
8. Οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων πληροφορούνται και γνωμοδοτούν για την εισαγωγή της τηλεργασίας (μετατροπή εργασίας σε τηλεργασία, δικαίωμα στην αποσύνδεση κ.α) όπως προβλέπουν οι διατάξεις περί σωματείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων του Ν.1264/1982 και συμβουλίων εργαζομένων του Ν. 1767/1988 όπως εκάστοτε ισχύουν.
9. Το ωράριο τηλεργασίας, καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, δηλώνονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.
10. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι δυνατό να καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του πρόσθετου κόστους με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόμενος από την τηλεργασία και το οποίο καλύπτει ο εργοδότης, οι ειδικότεροι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας, η δήλωση του ωραρίου τηλεργασίας στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ, η διαδικασία ελέγχου του Σ.ΕΠ.Ε. και κάθε άλλη λεπτομέρεια.
Τηλεργασία για όλους τους εργαζόμενους
Παρατείνεται μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2020 η δυνατότητα του εργοδότη να καθορίζει με απόφασή του ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο, από την ατομική σύμβαση, τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, η οποία θεσμοθετήθηκε ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο με την περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11-03-2020 Π.Ν.Π. «Κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού COVID-19 και της ανάγκης περιορισμού της διάδοσής του», ως κυρώθηκε και ισχύει. Παράλληλα μέχρι τις 31 Οκτωβρίου καθίσταται υποχρεωτική η τηλεργασία για το 40% των εργαζομένων των επιχειρήσεων της Περιφέρειας Αττικής.
Το νέο σύστημα για την τηλεργασία εφαρμόζεται υποχρεωτικά από τις επιχειρήσεις της Περιφέρειας Αττικής μόνο στις περιπτώσεις όπου η εργασία μπορεί να παρασχεθεί από τους εργαζόμενους εξ αποστάσεως σε ποσοστό 40% επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων που μπορούν να απασχοληθούν με το σύστημα αυτό. Από την τηλεργασία εξαιρούνται οι εκπαιδευτικές δομές του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, οι Δομές παροχής υπηρεσιών υγείας, φαρμακαποθηκες, υπεραγορες τροφίμων και ταχυμεταφόρες.
Να σημειωθεί ότι κατά τον υπολογισμό των εργαζομένων δε λαμβάνονται υπόψη οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή, καθώς και οι εργαζόμενοι που τελούν σε κάθε είδους νόμιμη άδεια (όπως μητρότητας, ασθένειας κ.α.).
Επίσης, για τον ίδιο σκοπό, η διάταξη εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις εργαζομένων που ο χρόνος εργασίας τους είναι μοιρασμένος σε εργασία γραφείου και σε εξωτερικές εργασίες, και μόνο στο βαθμό που η εργασία γραφείου δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως. Σε περίπτωση κατά την οποία από τον υπολογισμό του ανωτέρω ποσοστού προκύπτει δεκαδικός αριθμός 0,50 και πάνω γίνεται στρογγυλοποίηση προς τα πάνω.
Τηλεργασία για ευπαθείς ομάδες
Μέχρι το τέλος του έτους, δηλαδή έως την 31η Δεκεμβρίου του 2020 μπορούν να μπουν σε αναστολή οι ευπαθείς ομάδες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα που κατηγοριοποιήθηκαν ως «άτομα υψηλού κινδύνου», εφόσον δεν είναι εφικτή για την θέση εργασίας τους η εξ αποστάσεως απασχόληση ή η δουλειά back office.
Εντός ευλόγου χρόνου από την υποβολή του αιτήματος, ο εργαζόμενος οφείλει να προσκομίσει στον εργοδότη του σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό προς απόδειξη της υπαγωγής του στις ευπαθείς ομάδες της κατηγορίας 1.1. «Άτομα Υψηλού κινδύνου».
Ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί το αίτημα του εργαζόμενου εφόσον τα καθήκοντά του δύνανται να εκτελούνται εξ αποστάσεως.
Τηλεργασία για γονείς με παιδιά σε καραντίνα
Σε περίπτωση αναστολής σχολικών μονάδων ή φροντίδας παιδιού καθώς και τμημάτων λόγω επιβεβαιωμένου ή ύποπτου κρούσματος κορωνοιού ο εργαζόμενος γονέας μπορεί να τεθεί σε εξ αποστάσεως εργασία. Ειδικότερα ο εργαζόμενος γονέας ενημερώνει τον εργοδότη προσκομίζοντας με κάθε πρόσφορο μέσο σχετική βεβαίωση από την οικεία σχολική μονάδα ή μονάδα φροντίδας του παιδιού ότι έχει ανασταλεί η λειτουργία συνολικά της δομής ή τμήματος αυτής, λόγω εμφάνισης επιβεβαιωμένου ή ύποπτου κρούσματος COVID-19, στην οποία αναφέρεται το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αναστολής λειτουργίας της εξαιτίας του οποίου έχει συσταθεί αρμοδίως στα παιδιά ή και στους γονείς αυτών κατ’ οίκον παραμονή. Σε περίπτωση που εκτός από το παιδί και ο ίδιος ο εργαζόμενος γονέας απαιτείται να τεθεί σε περιορισμό, λόγω των έκτακτων μέτρων για τον κορωνοϊό COVID-19 και κατόπιν οδηγιών που του έχουν δοθεί αρμοδίως από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) ή από άλλο αρμόδιο δημόσιο φορέα, ο οποίος ενημερώνει αμελλητί τον Ε.Ο.Δ.Υ., τότε ο εργαζόμενος απουσιάζει δικαιολογημένα από την εργασία του σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν. 4722/2020 και με απόφαση του εργοδότη δύναται να παρέχει εξ’ αποστάσεως εργασία με χρήση ηλεκτρονικών μέσων για το διάστημα αυτό. Παράλληλα σε περίπτωση που δεν έχει γίνει σύσταση στους γονείς των παιδιών για κατ’ οίκον παραμονή, τότε, για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή λειτουργίας της μονάδας, συστήνεται η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας, εφόσον αυτή είναι εφικτή.
