Τη δυνατότητα ένταξης νέων δανείων σε μορατόριουμ αναμένεται να εξετάσει η Ευρωπαϊκή Αρχή των Τραπεζών (European Banking Authority). Το αίτημα, που υποστηρίζεται και από ελληνικές τράπεζες, θα συζητηθεί στα μέσα Δεκεμβρίου και εφόσον εγκριθεί θα ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας προκειμένου νέα δάνεια να ενταχθούν στο καθεστώς αναστολών δόσεων.
Η ημερομηνία για να μπορέσει μια τράπεζα να εφαρμόσει μορατόριουμ στις πληρωμές λόγω COVID-19 έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου, αλλά η ένταση της κρίσης μετά το δεύτερο κύμα της πανδημίας και τα διαδοχικά lockdown στις ευρωπαϊκές χώρες υποχρεώνουν τις εποπτικές αρχές να επανεξετάσουν τη στάση τους σε σχέση με τη διαχείριση των δανείων από τις τράπεζες. Η δυνατότητα για επέκταση των μορατόριουμ αφορά αποκλειστικά τα ενήμερα δάνεια, δηλαδή αυτά που έως το τέλος του 2019 εξυπηρετούνταν κανονικά, χωρίς καθυστερήσεις. Τα δάνεια αυτά είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των εποπτικών αρχών με στόχο να αποτραπεί η μετάδοση της… ασθένειας της αθέτησης πληρωμών στο ενήμερο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, τουλάχιστον έως ότου η πανδημική κρίση ελεγχθεί και οι οικονομίες επανέλθουν σταδιακά στη νέα κανονικότητα.
Στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών το πρόβλημα είναι επιτακτικό, καθώς απειλεί να «μολύνει» το υγιές χαρτοφυλάκιό τους, τινάζοντας στον αέρα κάθε επιχειρησιακό σχεδιασμό για την επάνοδό τους στην κερδοφορία. Για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, όμως, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στα δάνεια που μέχρι πρόσφατα εξυπηρετούνταν κανονικά, αλλά είναι συνολικότερο και αφορά και τα δάνεια που ήταν ήδη κόκκινα ή εξυπηρετούνταν μέχρι σήμερα με δυσκολία.
Το κόκκινο ιδιωτικό χρέος επισήμως ανέρχεται σε 90 δισ. ευρώ και παραμένει το σημαντικότερο πρόβλημα για την οικονομία. Σε αυτό περιλαμβάνονται 60 δισ. ευρώ που οφείλονται σε τράπεζες και άλλα 30 δισ. ευρώ που έχουν μεταβιβαστεί σταδιακά σε funds τα δύο τελευταία χρόνια. Τα δάνεια αυτά έχουν αφαιρεθεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών και η διαχείρισή τους έχει φύγει από το τραπεζικό σύστημα και έχει ανατεθεί σε εξειδικευμένες εταιρείες, τους servicers.
Το ξέσπασμα της πανδημίας έθεσε άλλα 25 δισ. ευρώ, που ήταν μέχρι πρόσφατα ενήμερα, στον «πάγο», μέσω οριζόντιων μέτρων αναστολής πληρωμών που εφάρμοσαν οι τράπεζες και η τύχη αυτών των δανείων όσον αφορά τη δυνατότητα αποπληρωμής τους θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της κρίσης. Με βάση τις εκτιμήσεις των τραπεζών, πάντως, το 20% αυτών των δανείων που έχουν μπει σε μορατόριουμ πληρωμών δεν θα ανακάμψει, εκτινάσσοντας εκ νέου το κόκκινο ιδιωτικό χρέος, που θα βρεθεί κοντά στα 100 δισ. ευρώ.
Η διαχείριση αυτού του χρέους των 100 δισ. ευρώ παύει να αποτελεί πλέον υπόθεση των τραπεζών. Αυτό γιατί η μία μετά την άλλη οι ελληνικές τράπεζες «ξεφορτώνονται» μέσω των τιτλοποιήσεων τα κόκκινα δάνεια, τα οποία θα διαχειρίζονται εφεξής οι εταιρείες διαχείρισης (servicers), ως εντολοδόχοι των funds. Ο ρόλος των εταιρειών διαχείρισης αναδεικνύεται κομβικός, αφού, με βάση τις συμφωνίες που συνάπτουν οι τράπεζες με τα funds που αγοράζουν αυτά τα δάνεια, οι servicers θα αναλαμβάνουν πλέον και τη διαχείριση όσων οφειλών εμφανίζουν από εδώ και στο εξής έστω και ένα μήνα καθυστέρησης.
Με τον τρόπο αυτό το σύνολο των δανείων, είτε αυτά είναι σε «βαθιά» καθυστέρηση είτε σε προσωρινή αδυναμία πληρωμής, θα περάσει στους servicers, που είναι ανεξάρτητες εταιρείες και λειτουργούν εκτός του τραπεζικού συστήματος.
Πρόκειται για ένα νέο σκηνικό όσον αφορά τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, με νέους «παίκτες» και διαφορετικούς κανόνες. Οι servicers δεν υπάγονται στους εποπτικούς κανόνες του τραπεζικού συστήματος και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι, π.χ., ότι η συζήτηση για τα μορατόριουμ στις πληρωμές δεν αφορά τα funds και τις εταιρείες αυτές.
Πρώτον, γιατί οι αναστολές αφορούν ενήμερα δάνεια, τα οποία –προς το παρόν τουλάχιστον– δεν είναι η ενασχόλησή τους. Δεύτερον, γιατί τα οριζόντια μέτρα αναστολών εγκρίνονται από τις εποπτικές αρχές που είναι αρμόδιες για το τραπεζικό σύστημα και όχι για τις εταιρείες διαχείρισης, και ως εκ τούτου δεν τις υποχρεώνουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εταιρείες διαχείρισης δεν θα εφαρμόσουν μέτρα διευκόλυνσης.
Αντίθετα, η εξειδίκευσή τους στον τομέα της διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων οφειλών τούς επιτρέπει να εφαρμόσουν ευελιξίες και μέτρα που δεν θα υπόκεινται στο άγρυπνο μάτι του επόπτη και μπορούν να λειτουργήσουν προς όφελος των οφειλετών. Παρά τον διαφορετικό ρόλο που έχουν σε σχέση με αυτόν του τραπεζικού συστήματος, ο στόχος είναι κοινός.
Σε ισχύ το νέο πτωχευτικό πλαίσιο
Το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στον τομέα της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους περιλαμβάνει επίσης το νέο πτωχευτικό πλαίσιο που τίθεται σε ισχύ από τις αρχές του 2021. Η δυνατότητα πτώχευσης τόσο για τα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις που προβλέπεται στον νόμο, προκειμένου κάποιος να απαλλαγεί από τα χρέη του, αποτελεί την έσχατη λύση.
Πριν μια επιχείρηση ή ένα φυσικό πρόσωπο οδηγηθεί σε αυτή την επιλογή, δίνεται η δυνατότητα της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών μέσω της πλατφόρμας που θα δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους.
Πρόκειται για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, ο οποίος συγκέντρωσε τα πυρά τόσο των τραπεζών όσο και των εταιρειών διαχείρισης κατά την ψήφιση του νόμου από τη Βουλή, καθώς τον μηχανισμό μπορούν να αξιοποιήσουν όχι μόνο όσοι έχουν κόκκινα δάνεια, αλλά και όσοι απειλούνται με αδυναμία πληρωμής, με κίνδυνο, όπως υποστήριξαν οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης, ο μηχανισμός να πλήξει τελικά την κουλτούρα πληρωμών.
Η ύφεση που προκαλεί στην οικονομία η ένταση της κρίσης δημιουργεί την ανάγκη για νέα εργαλεία και έτσι η δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών θα δοκιμαστεί στην πράξη.
Ζητούμενο παραμένει το κατά πόσον θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στην πτώχευση και ως εργαλείο αποτελεσματικής διαχείρισης του χρέους των ιδιωτών και όχι ως καταφύγιο για καθυστερήσεις, όπως συνέβη μέχρι σήμερα με αντίστοιχες διαδικασίες.
Οι τράπεζες, αλλά κυρίως οι servicers στους οποίους πέφτει πλέον το βάρος της διαχείρισης των ιδιωτικού χρέους, καλούνται να προετοιμαστούν για την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού, που θα αποτελέσει το μεγάλο στοίχημα εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας.
https://www.kathimerini.gr/economy/561169309/aitima-gia-paratasi-stis-anastoles-doseon/
